REMZÎ’NİN FEHMÎNÂME’SİNDE NA’T-I ŞERÎF

Yıl 2020, Sayı: 10, 89 - 108, 30.09.2020

Enes Yıldız

https://doi.org/10.32579/mecmua.786764

Öz

Divan edebiyatında Hz. Muhammed’i konu alan türlerin başında na’t gelmektedir. Na’t, terim olarak Hz. Muhammed’in vasıflarını överek anlatan manzum ve mensur eserlere denir. Divanlarda ya da mesnevilerde daha çok tevhit ve münacattan sonra gelen na’tlarda peygambere duyulan sevgi çeşitli teşbih ve mecazlarla ele alınır. Kaside, mesnevi, küçük mesnevi, gazel gibi birçok nazım şekliyle yazılan na’tlarda genel olarak Hz. Muhammed’in “isim ve sıfatları, diğer peygamberlere üstünlüğü, bedeni ve ahlaki özellikleri, mucizeleri, Allah’a yakınlığı ve mahşer günü ümmetine şefaat etmesi” gibi konular işlenir. Na’tlar muhtevası gereği “tevhit, münacat, tahmid, medh-i çâr-yâr, elifnâme” gibi tür ve tarzlarla ilişkilidir.

Bu çalışma hayatı hakkında çok az bilgilye sahip olduğumuz Kayserili Remzî Efendi’nin Fehmînâme adlı mesnevide yer alan na’t-ı şerîf üzerinedir. Remzî’nin Fehmînâme mesnevisinin araştırmalarımız sonucu ulaşabildiğimiz tek nüshası Medine Ârif Hikmet Kütüphanesi Türkçe Yazmalar bölümü 237/811 arşiv numarasıyla kayıtlıdır. Kayserili Remzî Efendi, dinî nasihatnâme türündeki mesneviyi oğlu Fehîm Çelebi’ye yadigar olarak bırakmıştır. Esasında oğlu üzerinden gelecek nesillere “ibadetler, nefse uymama, şeytana aldanmama, dünyanın faniliğini anlama, irfân, şeref ve izzetin ilimde olması, rüşvet, kibir, alış-veriş...” gibi birçok konuda nasihatlerini sıralamıştır.
Çalışmamızda öncelikle edebî bir tür olarak na’t hakkında bilgi verilecek, ardından söz konusu mesnevi kısaca tanıtılacaktır. Asıl bölümde ise Remzî’nin na’t-ı şerîfi şekil ve içerik olarak incelenecektir. Yazının sonunda na’tın transkripsiyonlu metni ve tıpkıbasımı da verilecektir.

Anahtar Kelimeler

Na't, Mesnevi, Remzî, Fehmînâme

Kaynakça

• Akkuş, Metin (2007). Klasik Türk Şiirinin Anlam Dünyası Edebi Türler ve Tarzlar. Erzurum: Fenomen. Akkuş, Yasemin (2010). Benderli Cesârî’nin (Ölüm: 1829) Dîvânı ve Dîvânçesi (İnceleme-Tenkitli Metin). Doktora tezi, Marmara Üniversitesi, İstanbul. Devellioğlu, Ferit (2004). Osmanlıca-Türkçe Ansiklopedik Lûgat. Ankara: Aydın.