CEMALZÂDE’NİN İRANLI KADINLAR HAKKINDAKİ GÖRÜŞLERİNİN İNCELENMESİ

Yıl 2021, Sayı: 11, 519 - 534, 30.03.2021

Çevirmen: Sinan Cereyan

https://doi.org/10.32579/mecmua.880718

Öz

Muhammed Ali Cemalzâde on üç yaşındayken eğitim için Beyrut’a gönderildi ve iki yıl sonra, Avrupa üniversitelerine meyilli olduğu için, oraya gitmeye karar verdi ve ömrünün sonuna kadar, sadece birkaç kez İran’a geldi, daha sonra asla vatanına dönmedi. Cemalzâde, Avrupai tarzda kısa hikâye yazan İranlı ilk yazardır. Onun ilk eseri Yekî Bûd Yekî Nebûd Modern İran Edebiyatı’nın başlangıcı olarak kabul edilir. Cemalzâde’nin hikâyelerinde yer alan en önemli kavramlar, toplumsal ve siyasi kavramlardır. Bu konulardan biri kadınlar meselesi ve onların sorunlarıdır. Cemalzâde çocukluk döneminde İran’ın Meşrutiyet dönemi kültür ve ortamına yakından şahit olmuş ve bu yüzden İran’dan ayrılmış ve uzun bir süre hemen hemen ömrünün sonuna kadar vatanına dönmemiştir. Onun hikâyelerindeki kadınlar genellikle Kaçar Dönemi kadınlarıdır: Bilgisiz, üstünkörü, cahil, eğitimsiz ve batıl inançlı. Cemalzâde’nin İran’dan uzak kalması, birçok toplumsal problemler -özellikle kadınlar meselesi-, onun bakış açısını etkiledi aynı zamanda o birçok kültürel olaylar ve değişimlerden habersiz ve bilgisiz kaldı. Bu makalede, Cemalzâde’nin hikâyelerinde kadınların yeri ve İranlı kadınlar hakkındaki görüşlerinin incelenmesinin ele alınacağı amaçlanmaktadır.

Anahtar Kelimeler

Cemalzâde,, İran Kadını,, Hikâye Edebiyatı

Kaynakça

• Bastânî, Parîzi. (1385), Pîşgâman endişe-i cedîd der İran, Tahran: Neşri muesse-i tahkîkati ve tûse-i ûlum-i insâni.
• Bastânî, Parîzi. (1376), Nuh Hezar Tufan, Tahran: Neşri Namık.
• Berâheni,Reza. (1362), Kıssa Nivisî, Tahran:Neşri Nû.
• Berazeş, Ali Reza. (1373), Mecmûa-i Behâr’ül Envâr c.24, Tahran: Neşri Vezaret-i İrşâd İslâmi.
• Cemalzâde, Muhammed Ali. (1333), Yekî Bûd Yekî Nebûd, Tahran: Kanun.
• Cemalzâde, Muhammed Ali. (1343), Sahra-i Mahşer, Çap-ı evvel, Tahran: Ma’rifet. Cemalzâde, Muhammed Ali. (1381), Ser u Teh Yek Kirbas, Tahran: Sohen.
• Cemalzâde, Muhammed Ali. (1357), Tasvîr-i zen der ferhengi İran, Tahran: Neşri Emirkebir.
• Cemalzâde, Muhammed Ali. (1378), Hatırât-ı Seyyid Muhammed Ali Cemalzâde, be kuşîş-i Îrec Efşâr ve Ali Dehbâşi, Tahran: İntişârat-ı sohen, Neşri Şahab.
• Cemalzâde, Muhammed Ali. (1355), Zen-i zişt ru der ser u teh yek kirbas, Mecelle-i Restahir, 456, 11.
• Dehbâşi Ali. (1377), Yâd-ı Muhammed Ali Cemalzâde (Mecmuâ-i Makalat) Tahran: Neşri Salis.