Senarist Ayşe Şasa’nın Sinema Düşüncesi ve Örnek Filmlerin Söylem Analizi

Yıl 2023, , 255 - 273, 30.12.2023

Meltem İşler Sevindi

https://doi.org/10.46641/medeniyetsanat.1383119

Öz

Türk sinemasının düşünce tarihinde oynadığı aktif rolle, kendi fikirleri ve tespitleri ile öne çıkardığı sinema kuramlarıyla senarist Ayşe Şasa bu çalışmanın araştırma konusunu oluşturur. Çalışmada ele alınan genel soru, Ayşe Şasa’nın sinema düşüncesini yazdığı senaryolarda kurup kurmadığıdır. Bu soruya cevap aranırken de Michel Foucault’un, Pierre Bourdieu’nun ve Karl Marx’ın kavramları kullanılarak hazırlanan söylem analizi kullanılmıştır. Şasa’nın yazdığı kitaplarda ve kendisiyle yapılan röportajlarda en fazla öne çıkardığı iki filmi, Şasa'nın sinema düşüncesinin tekâmülüne göre sınıflandırılmış ve incelenmiştir. Şasa’nın sinemasal düşüncesi kendi deyimiyle iki dönemden oluşmaktadır. Bu çalışmada, ilk döneminde yazdığı Ah Güzel İstanbul (1966) ve ikinci döneminde yazdığı Gramofon Avrat (1987) filmleri özelinde Ayşe Şasa’nın sinema düşüncesinin izleri sürülmüştür. Araştırmanın sonucunda Şasa’nın düşüncelerini senaryolarında imkân dâhilinde var ettiği tespit edilmiştir.

Anahtar Kelimeler

Ayşe Şasa, Söylem Analizi, Türk Sineması, Senaryo, 1960’lar Dönemi

Screenwriter Ayse Sasa's Cinema Thought and Discourse Analysis of Sample Films

Öz

Screenwriter Ayse Sasa, with her active role in the intellectual history of Turkish cinema, her ideas and determinations, and the theories of cinema she put forward, is the subject of this study. The general question addressed in the study is whether Ayse Sasa establishes her idea of cinema in her screenplays. Discourse analysis using the concepts of Michel Foucault, Pierre Bourdieu, and Karl Marx was used to answer this question. The two films that Sasa highlighted the most in the books she wrote and in the interviews with her were classified and analyzed according to the evolution of her cinematic thought. In her own words, Sasa's cinematic thought consists of two periods. In this study, Ayse Sasa's cinematic thought is traced through the films Ah Guzel Istanbul (1966), which she wrote in her first period, and Gramofon Avrat (1987), which she wrote in her second period. As a result of the research, it was determined that Sasa's thoughts existed in her screenplays within the limits of possibility.

Anahtar Kelimeler

Discourse Analysis, Turkish Cinema, Scenario, 1960s Period, Ayse Sasa

Kaynakça

• Akalın, A. & Beteş, F. (2017), “Soyut-Makineler ve Energeia Kavramları Üzerinden Kafka’nın Ceza Kolonisi ve Duchamp’ın Büyük Cam Yapıtlarının Analizi”, Medeniyet Sanat Hakemli Dergisi, Cilt: 3, Sayı: 1, s. 29-44.
• Akalın, A. (2015), Tekillik Tartışmasında Öz Sorunu, Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi, İstanbul: Bilgi Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü.
• Daldal, A. (2005), 1960 Darbesi ve Türk Sinemasında Toplumsal Gerçekçilik, İstanbul: Homer Kitabevi.
• Gelder, K. (2007), Subcultures: Cultural Histories and Social Practice, Routledge.
• İşler Sevindi, M. (2014), “Ayşe Şasa’yı Senaryolarından Okumak”, Ayşe Şasa, Burçak Evren (hzl.), Malatya Uluslararası Film Festivali.
• İşler Sevindi, M. (2015), “Senaryolarıyla Ayşe Şasa”, Hayret Perdesini Temâşâ, Serdar Arslan (hzl.), İstanbul: İnsan Yayınları.
• Malpas, S. & Wake, P. (2006), The Routledge Companion to Critical Theory, New York: Routledge.
• Parr, A. (2015), The Deleuze Dictionary Revised Edition, Edinburgh University Press.
• Revel, J. (2012), Foucault Sözlüğü, İstanbul: Say Yayınları.
• Spargo, T. (2000), Foucault ve Kaçıklık Kuramı, İstanbul: Everest Yayınları.
• Şasa, A. (2013), Bir Ruh Macerası, İstanbul: Timaş Yayınları.
• Şasa, A. (2014), Delilik Ülkesinden Notlar, İstanbul: Timaş Yayınları.
• Şasa, A. (2010), Yeşilçam Günlüğü, İstanbul: Küre Yayınları.