Traditional Art and Meta Aesthetics on Perspective of Culture Industry

Yıl 2020, , 116 - 126, 30.12.2020

Meltem Bali

https://doi.org/10.46641/medeniyetsanat.810664

Öz

The culture industry, conceptualized by Theodor W. Adorno and Max Horkheimer, accepts the work of art as a commodity in the context of similarity. The consumption forms supplied by the culture industry make the new attractive, and in this direction, the opposition of tradition and modern is nurtured. When considered within the framework of traditional art, the concept of meta aesthetics, which consists of capitalism and aesthetic perspective, provides the formation of the concept of traditional aesthetics. In the present study, the concept of meta aesthetics, which can be seen from a phenomenological analysis and cultural industries, is examined, aesthetic value, social position, and interpretation of art are evaluated. When the aesthetic pleasure offered by the culture industry as a promise as a result of this analysis is observed in the focus of traditional arts; idea generation, the originality of the work, the process of reflection, and the involvement of physical labor, and these issues can determine aesthetic pleasure. As a result of the research, it was concluded that the culture, which emerged as an industry that feeds the consumer society, was shaped within the framework of the consumers' wishes, the production process of traditional arts was transformed into mass production in industrial form, tools and equipment replaced the master-apprentice method, the traditional production and aesthetic pleasure fed by the society were replaced by use-value, and the traditional aesthetic concept is depicted.

Anahtar Kelimeler

Culture Industry, Traditional Art, Traditional Aesthetic, Meta Aesthetics, Aesthetic Value

Kültür Endüstrisi Perspektifinde Meta Estetiği ve Geleneksel Sanat

Öz

Theodor W. Adorno ve Max Horkheimer tarafından kavramsallaştırılan kültür endüstrisi benzeşme/aynılaşma bağlamında sanat eserini birer meta olarak kabul etmektedir. Kültür endüstrisinin beslediği tüketim formları yeni olanı cazip kılmakta ve bu doğrultuda gelenek ve modern karşıtlığı beslenmektedir. Kapitalizm ve estetik perspektifinden doğan meta estetiği kavramı geleneksel sanat çerçevesinde değerlendirildiğinde geleneksel estetik kavramının oluşumunu sağlamaktadır. Mevcut çalışmada fenomenolojik çözümleme ile kültür endüstrilerinin bir sonucu olarak görülebilecek meta estetiği kavramı incelenmiş, estetik değer, sanatın toplumsal konumu ve yorumu değerlendirilmiştir. Söz konusu çözümleme neticesinde kültür endüstrisinin bir vaat olarak sunduğu estetik haz geleneksel sanatlar odağında incelendiğinde yerini; fikir üretimi, eserin özgünlüğü, düşünüm süreci ve bedensel emeğin söz konusu olması gibi hususlara bırakmakta ve bu hususlar estetik hazzı belirleyebilmektedir. Araştırma neticesinde tüketim toplumunu besleyen bir endüstri olarak beliren kültürün tüketicilerin istekleri çerçevesinde biçimlendiği, geleneksel sanatların zamana yayılan üretim sürecinin endüstriyel formda seri üretime dönüştüğü, usta-çırak usulünün yerini araç-gereçlerin aldığı, toplumdan beslenen geleneksel üretimin ve estetik hazzın yerini kullanım değerine bıraktığı sonucuna ulaşılmış ve geleneksel estetik kavramı betimlenmiştir.

Anahtar Kelimeler

Kültür Endüstrisi, Geleneksel Sanat, Geleneksel Estetik, Meta Estetiği, Estetik Değer

Kaynakça

• Adorno, T. W. (2017). Kültür Endüstrisini Gözden Geçirmek. Kültür ve Toplum: Güncel Tartışmalar. Çev. Nuran Yavuz, İstanbul: Boğaziçi Üniversitesi Yayınları, s. 317-325.
• Adorno, T. W. (2020). Kültür Endüstrisi Kültür Yönetimi. Çev. Nihat Ülner, Mustafa Tüzel ve Elçin Gen, İstanbul: İletişim Yayınları.
• Bourdieu, P. (2017). Sanat Beğenisi ve Kültürel Sermaye. Kültür ve Toplum: Güncel Tartışmalar, Çev. Nuran Yavuz, İstanbul: Boğaziçi Üniversitesi Yayınları, s. 239-250.
• Can, A. (2008). İnsan Mekân Etkileşimi ve Kent Estetiğine Giriş. Türkiye’de Yerel Yönetimler. Ed. Recep Bozdoğan ve Yüksel Demirkaya, Nobel Yayınları: Ankara, 331-362.
• Debord, G. (2020). Gösteri Toplumu. Çev. Ayşen Ekmekçi ve Okşan Taşkent, İstanbul: Ayrıntı Yayınları.
• Erzen, J. N. (2016). Çoğul Estetik. İstanbul: Metis Yayınları.
• Erzen, J. N. (2017). Üç Habitus: Yeryüzü, Kent, Yapı. İstanbul: Yapı Kredi Yayınları.
• Geiger, M. (2019). Estetik Anlayış. Ankara: Doğu Batı Yayınları.
• Haug, W. F. (2016). Küreselleşmenin Motoru Olarak Meta Estetiği. Çev. Emir H. Ülger, Dört Öge, Sayı: 9, s. 219-230.
• Heidegger, M. (2011). Sanat Eserinin Kökeni. Çev. Fatih Tepebaşılı, Ankara: De Ki Basım Yayım.
• Husserl, E. (2015). Fenomenoloji Üzerine Beş Ders. Çev. Harun Tepe, Ankara: BilgeSu Yayınları.
• Koç, T. (2019). İslam Estetiği. İstanbul: İsam Yayınları.
• Marion, J. (2014). Görünürün Kesişimi. Çev. Murat Erşen, İstanbul: Monokl Yayınları.
• Mülayim, S. (2018). İslam Sanatı. İstanbul: İsam Yayınları.
• Ökten, S. ve Aynur Can. (2020). Objeden Hareketle Bir Estetik Denemesi Estetik Obje Olarak Eyüp Sultan. Tarihi, Kültürü ve Sanatıyla IV. Eyüp Sultan Sempozyumu, Eyüp Belediyesi Kültür Yayınları, İstanbul, s. 350-363.
• Ponty, M. M. (2017). Algının Fenomenolojisi. Çev. Mine Sarıkartal ve Eylem Hacımuratoğlu, İstanbul: İthaki Yayınları.
• Ranciere, J. (2016). Estetiğin Huzursuzluğu: Sanat Rejimi ve Politika. Çev. Aziz Ufuk Kılıç, İstanbul: İletişim Yayınları.
• Rose, M. A. (2015). Marx’ın Kayıp Estetiği. Çev. Aydın Çavdar, İstanbul: Ayrıntı Yayınları.
• Simmel, G. (2017). Modern Kültürde Çatışma. Çev. Tanıl Bora ve Utku Özmakas, İstanbul: İletişim Yayınları.
• Timuçin, A. (2013) Estetik. İstanbul: Bulut Yayınları.
• Tunalı, İ. (2019a). Marksist Estetik. Ankara: Fol Yayıncılık.
• Tunalı, İ. (2019b). Estetik. İstanbul: Remzi Kitabevi.
• Tunalı, İ. (2020). Estetik Beğeni. Ankara: Fol Yayıncılık.
• Türker, H. (2014). Fenomenolojik Değer Estetiği. Ankara: Ebabil Yayınları.
• Ülger, E. H. (2015). W. F. Haug’da Meta Estetiğinin Kritiği. Felsefe ve Sosyal Bilimler Dergisi, Sayı: 20, s. 289-314.