Mecmûa-yı Letâifte İnsan Sağlığına Dair İpuçları

Yıl 2015, Cilt: 1 Sayı: 1, 19 - 29, 20.08.2015

Erdal Kılıç

Öz

ÖZET

On sekizinci yüzyılda Osmanlı Devleti’nde Türk müziği büyük bir gelişme göstermiştir. Bu gelişmelerin en önemli tanıkları ise mısraların kaydedildiği, yazıldığı güfte mecmualarıdır. Dönemin güfte mecmualarından biri olan ve en önemlisi de bir hekimbaşı tarafından yazılmış olan Mecmûa-yı Letâif fî Sandukati’l-me’ârif isimli eserde yer alan Türk mûsikîsinin makamları ve insan fizyolojisi üzerinde bıraktığı tesirlerinin ifade ediliyor olması müziğin insan sağlığında ne denli vazgeçilmez olduğunun bir kanıtı olarak durmaktadır. Ayrıca, bir doktorun devrin müziği ile de ilgilenmiş olması Osmanlı Devleti’nde ilim ve sanatın bir arada yürütülebildiğinin güzel bir örneği olarak geleceğe ışık tutmaktadır.

Anahtar sözcükler: Müzik, makam, güfte, tıp. 

ABSTRACT

In the eighteenth-century Ottoman State, Turkish music demonstrated a significant development. Among the most important evidence of these developments is the song journals in which verses were recorded. One of the song journals of the period, and among the most important, is the Mecmûa-yı Letâif fî Sandukati’l-me’ârif, written by the sultan’s chief physician. Its impact on makams of Turkish music and human physiology is expressed and it stands as a testament as to how integral music is to human health. Furthermore, a doctor Show inginterest in the period’s music is a great example of how much science and art were held in common in the Ottoman Empire, shedding a light on the future.

Keywords: Music, makam, song, medicine.

 

 

Anahtar Kelimeler

Müzik, makam, güfte, tıp

Kaynakça

• Kaynakça:
• Ak, Ahmet Şahin: Türk Mûsikîsi Tarihi, Akçağ Yay., Ankara, 2009.
• Altınölçek, Haşmet: “Tedavide Müzik ve Antik Dönem’de Uygulanması”, Müzik ve Bilim Dergisi / Journal of Music and Science,Sy. 1, İstanbul, 2004.
• Arslan, Sevban: Effect of Music on Preperative Anxiety in Men Undergoing Urogenital Surgery, Atatürk Üniversitesi Hemşirelik Yüksekokulu., Erzurum, 2007.
• Bayat, Ali Haydar: Tıp Tarihi, Sade Matbaa. İzmir, 2003.
• Beşiroğlu, Şehvar v.d. Ercümend Berker ve Yazıları, İTÜ Türk Musikisi Devlet Konservatuarı Yay., İstanbul, 2010.
• Darbaz, Feridun: Türk ve Batı Müziği, Musiki Kültür Derneği Yay. No: 1, İstanbul, 1973.
• Şatıroğlu, Güngör Cerrahi Girişim Yapılacak Vakalarda, Preperatif Dönemde Müzik Terapi ve Dokunma Terapisi İçeren Hemşirelik Uygulamalarının Hasta Üzerine Etkilerinin Araştırılması, Marmara Üniversitesi Sağlık Bilimleri Enstitüsü, Yüksek Lisans Tezi, İstanbul, 1999.
• Güngör Öztürk, Melek: Kendi Kendine Öğrenme Yönteminin Öğrenme Ürünlerine Etkisi, (Hacettepe Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Yayınlanmamış Doktora Tezi), Ankara, 1990.
• Güvenç, Rahmi Oruç: Türk Musiki Tarihi ve Türk Tedavi Musikisi, Metinler Matbaacılık, İstanbul, 1993.
• Leriche, Rene: Şirürjinin Felsefesi, çev. Nail Karabuda, Sağlık ve Sosyal Yardım Bakanlığı Yay., Ankara, 1960.
• Onay, Ahmet Talât: Açıklamalı Divan Şiiri Sözlüğü, Haz. Cemal Kurnaz, H Yay., İstanbul, 2009.
• Ögel, Bahaeddin:Türk Kültür Tarihine Giriş, C. I, Kültür ve Turizm Bakanlığı Yay., Ankara, 1984.
• Örter, Hasan Cihat: Müzik İle Terapi, Mephisto Yayınları, İstanbul, 2005.
• Öztuna, Yılmaz: Türk Mûsikîsi Ansiklopedik Sözlüğü, C. I-II, Orient Yay., Ankara, 2006.
• Kılıç, Erdal: Mecmûa-yı Letâif fî Sandukati’l-me’ârif, (İstanbul Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Yayınlanmamış Doktora Tezi), İstanbul, 2013.
• Kulaksızoğlu, A: Ergenlik Psikolojisi, Remzi Kitabevi, İstanbul, 1998.
• Nasuhioğlu, İlhami: Tıp Tarihine Kısa Bir Bakış, Diyarbakır Tıp Fakültesi Yay., 1975, Ankara, 1975.
• Say Ahmet: Müzik Tarihi, Müzik Ansiklopedisi Yay., Ankara, 1995.
• Tanrıkorur, Cinuçen: Müzik Kimliğimiz Üzerine Düşünceler, Ötüken Neşriyat, İstanbul, 1998.
• Tezbaşlar, Ahmet: Mehter Tarihi, Teşkilâtı ve Marşları, Berksoy Basımevi, İstanbul, 1975.
• Teymur, Ahmet Selim: Türk Mûsikîsi, Pan Yayıncılık, İstanbul, 2010.
• Türkçe Tıp Dili Klavuzu, Kocaeli Üniversitesi Basımevi, İzmit, 2006.
• Uçan, Ali: Müzik Eğitimi Temel Kavramlar-İlkeler-Yaklaşımlar, Müzik Ansiklopedisi Yayınları, Kurtuluş Matbaası, Ankara, 1994.
• Uçan, Ali:İnsan ve Müzik İnsan ve Sanat Eğitim, Müzik Ansiklopedisi Yayınları, Kurtuluş Matbaası, Ankara, 1996.
• Uslu, Recep:Fatih Sultan Mehmed Döneminde Mûsikî ve Şems-i Rûmî’nin Mecmûa-i Güfte’si, İstanbul Fetih Cemiyeti Yayını, İstanbul, 2007.
• Uzunçarşılı, İsmail Hakkı: Osmanlı Tarihi, C. IV, Böl. 1, C. IV, Kıs. 2, TTK Basımevi, Ankara, 19823-19832.
• Yaygıngöl, Hasan Sami: Müziğin Gelişimi ve Biçimleri, AÜAF Yay., Eskişehir, 1988.
• Yiğitbaş, Sadık: Musiki ile Tedavi, İstanbul, 1972.