Architecture and Dating of Small and Large Baths in Sefalik Village of Aybasti County of the Ordu City

Yıl 2018, Cilt: 4 Sayı: 1, 22 - 32, 30.06.2018

Şerife Tali

Öz

Despite of their modest
appearances, baths have custom layouts as interior design schemes, plans, hot
and cold running water, heating and lighting systems. Especially the Turkish
baths loom large for a long time in socio-cultural life of Turkey because they
have social character because of the events like cleaning, birth, marriage
taken place there. In this study, two historical baths in the Sefalık Village of Aybastı
County of the Ordu are introduced for the first time as a scientific. It is
tried the baths with no inscription to be dated by comparing similar examples
according to their historical, architectural and structural features. These are
put in order with a single function. Reflecting the architectural features of
the classic Turkish bath, they consist of a warmth, heat, water tank and
furnace. While rough-cut stone and ruble stone were used on their outer walls
and cut stone was used on the interior walls, arches, gateposts and corners,
brick was used in their dome transitions. It is tried to identify these baths’
place among the Turkish baths by examining materials, techniques and decorative
features in detail. Partially
preserving the original features, these structures were built for the needs, so
their functionality was in the foreground. They have reflected the social,
political and architectural environment o their time as a document, but most of
them have lost their function and use. 

Anahtar Kelimeler

Ordu, Bath, Water Architecture, Dating, Material

Ordu İli Aybastı İlçesi Sefalık Köyü Küçük ve Büyük Hamam Mimari ve Tarihlendirmesi

Öz

Mütevazı dış
görünüşlerine rağmen
iç mimari düzenleri, planları, sıcak soğuk akan suları, ısıtma ve aydınlatma
gibi sistemleri ile hamamlar özel düzenlere sahiptir. Özellikle Türk hamamları temizlik, doğum, evlilik,
sünnet gibi toplumsal olayların gerçekleştirildiği sosyal karakteri olan kurumlar
olarak, uzun süre Türk sosyo-kültürel hayatında önemli bir yer tutmuştur. Bu çalışmada, Ordu ili Aybastı ilçesi Sefalık Köyünde bulunan tarihi iki hamam bilimsel olarak ilk kez
tanıtılmıştır. Üzerinde kitabesi olmayan hamamlar tarihi, mimari ve yapısal özellikleri ile benzer örneklerle karşılaştırılarak tarihlendirilmeye çalışılmıştır. Bu iki hamam
tek fonksiyonlu olarak düzenlenmiştir. Klasik Türk hamam
mimari özelliklerini yansıtan hamamlar ılıklık, sıcaklık, su deposu ve külhan
gibi bölümlerden oluşmaktadır. Hamamların
dış duvarlarında kaba yonu ve moloz taş, iç duvarlarında ve kemerlerinde kesme
taş, kapı söveleri ve duvar köşelerinde kesme taş, kubbe geçişlerinde ise tuğla
malzeme kullanılmıştır. Hamamlar, malzeme, teknik ve süsleme özellikleri ile detaylı bir şekilde
incelenerek, Türk hamam mimarisi içerisindeki yerleri
tespit edilmeye çalışılmıştır. Orijinal özelliklerini kısmen koruyan sade kurgulu
bu yapılar daha çok ihtiyaca cevap vermek amacıyla yapılmış olup yapıların
fonksiyonellikleri ön plandadır. Yapıldıkları dönemin sosyal, siyasi ve mimari
ortamını yansıtan birer belge olarak eserler işlev ve kullanımlarını
yitirmiştir. 

Anahtar Kelimeler

Ordu, Hamam, Su Mimarisi, Tarihlendirme, Malzeme

Kaynakça

• ÖNGE, Y.(1995). Anadolu’da XII-XIII. Yüzyıl Türk Hamamları, Ankara.
• EYİCE, S. (1960). “İznik’te Büyük Hamam ve Osmanlı Devri Hamamları Hakkında Bir Deneme”, Tarih Dergisi, C.XI, S.15, İstanbul, 99-120.