Jacques Derrida’nın “Differance” Söylemi ve Postmodern Sanata Yansıma Biçimleri

Yıl 2021, Cilt: 7 Sayı: 2, 271 - 293, 30.12.2021

Samet Doğan

https://doi.org/10.46641/medeniyetsanat.982829

Öz

“Differance”, Ferdinand de Saussure’ün dilbilimsel görüşlerini ve Batı metafiziğinin düşünsel kalıplarını yıkmaya ve geçersiz kılmaya dönük Derrida’nın stratejik bir hamlesidir. Gösterge sisteminde özgür anlamlandırma oyunu olarak tanımlanan “differance”, öznenin etkin ve özgür yorumlama şeklini temel alan bir kavramdır. Yeni bir kavrayış biçimini temsil eden “differance”ı dil ile düşünce dizgesine yerleşmiş zorunlu ilişkilerden kurtulma ve bu yöntemle merkezi akıl anlayışının düşünce üzerindeki baskısını ortadan kaldırma girişimi olarak değerlendirmek mümkündür. “Differance”ın bu yönü yeni bir özgürlük anlayışını temsil eden postmodern sanatla önemli bağlar kurmuş ve sanatçılara yeni bakış açıları sunmuştur. Bu yeni bakış açısı postmodern sanatın düşünsel ve estetik perspektifini büyük oranda belirlemiş, farklı anlatım biçimlerinin ortaya çıkmasına kaynaklık etmiştir. Postmodern sanat ile Derrida’nın differance söylemi arasındaki ilişkileri inceleyen bu makale, temel olarak bu ilişkilerin sanatsal alanda oluşturduğu etkileri yapıt-sanatçı bağlamında çözümlemeyi amaçlar.

Anahtar Kelimeler

Postmodern Sanat, Resim Sanatı, Jacques Derrida, Differance

Destekleyen Kurum

Çanakkale Onsekiz Mart Üniversitesi Bilimsel Araştırma Projeleri Koordinasyon Birimi

Proje Numarası

2880

Jacques Derrida's "Differance" Discourse and Its Reflections on Postmodern Art

Öz

"Differance" is a strategic move by Derrida that aims to subvert and override Ferdinand de Saussure's linguistic views and the intellectual patterns of Western metaphysics. "Differance" is defined as a free-meaning game in the indicator system that is a concept based on the effective and free interpretation of the subject. The concept of "differance", which represents a new form of understanding, can be considered an attempt to eliminate the mandatory relationships established in the string of thoughts with language and thus eliminate the pressure of the central understanding of reason on thought. This concept of "differance" has established meaningful connections with postmodern art that represent a new sense of freedom and offer artists new perspectives. This new perspective largely defined postmodern art's intellectual and aesthetic perspective and led to the emergence of differance forms of expression. This article that examines the relations between Postmodern art and Derrida's discourse of differance aims to decipher the effects of these relations in the artistic field in the context of the work-artist.

Anahtar Kelimeler

Postmodern Art, Painting, Jacques Derrida, Differance

Proje Numarası

2880

Kaynakça

• Aktuğ, T. (2008). Dile Gelen Felsefe. İstanbul: Yapı Kredi Yayınları.
• Barthes, R. (1993). “Yazarın Ölümü”, H. Çetinkaya (çev.), Edebiyat Eleştiri Dergisi, Güz/4, Yazarlık Kurumu Özel Sayı, Ajans MacMedia, İzmir.
• Cevizci, A. (2009). Felsefe Tarihi. İstanbul: Say Yayınları.
• Cevizci, A. (2001). Metafiziğe Giriş. İstanbul: Paradigma Yayınları.
• Derrida, J. (2014-a). Gramatoloji. İ. Birkan (çev.). Ankara: Bilgesu Yayınları.
• Derrida, J. (2014-b). Platon’un Eczanesi. Z. Direk (çev.). 2. Basım, İstanbul: Pinhan Yayınları.
• Derrida, J. (1994). Göstergebilim ve Gramatoloji. Ö. Sözer (çev.), İstanbul: Afa Yayınları.
• Derrida, J. (1999). “Differance”. Ö. Sözer (çev.). Toplumbilim Jacques Derrida Özel Sayısı, Sayı. 10, s. 49-61, İstanbul.
• Derrida, J. (2010). Edebiyat Edimleri. M. Erkan, A. Utku, E. Canaslan (çev.). İstanbul: Otonom Yayınları.
• Derrida, J. (2006). Gün Doğmadan. K. Sarıalioğlu (çev.). İstanbul: Dharma Yayınları.
• Derrida, J. (2006). Önemsizin Arkeolojisi. A. Utku, M. Erkan (çev.). İstanbul: Otonom Yayınları.
• Eagleton, T. (2014). Edebiyat Kuramı. T. Birkan (çev.). İstanbul: Ayrıntı Yayınları.
• Fineberg, J. (2014). 1940’tan Günümüze Sanat. Simber A., Göral Erinç Y. (çev.). 1. Basım. İzmir: Karakalem Kitabevi Yayınları.
• Foster, H. (1987). The Anti-Aesthetic. Washington, USA: Bay Press.
• Foster, H. (2009). Gerçekliğin Geri Dönüşü. E. Hoşsucu (çev.). İstanbul: Ayrıntı Yayınları.
• Harvey, D. (1997). Postmodernliğin Durumu. S. Savran (çev.). İstanbul: Metis Yayınları.
• Heartney, E. (2008). Sanat ve Bugün. Osman A. (çev.). 1. Basım, İstanbul: Agora Kitaplığı Yayınları.
• Jameson, F. (2011). Postmodernizm ya da Geç Kapitalizmin Kültürel Mantığı. Nuri P., Abdülkadir G. (çev.). 1. Basım. Ankara: Nirengi Kitap Yayınları.
• Jameson, F., Lyotard J. F., Habermas J. (1994). Postmodernizm. N. Zeka (der.). İstanbul: Kıyı Yayınları.
• Kuspit, D. (2010). Sanatın Sonu. Yasemin T. (çev.). 3. Basım. İstanbul: Metis Yayınları.
• Küçükalp, K. (2008). Batı Metafiziginin Dekonstrüksiyonuna Yönelik İki Yaklaşım: Heidegger ve Derrida. Yayınlanmamış Doktora Tezi, Uludağ Ün. SBS, Felsefe Tarihi ABD, Bursa.
• Lucy, N. (2003). Postmodern Edebiyat Kuramı. A. Aksoy (çev.). İstanbul: Ayrıntı Yayınları.
• Owens, C. (1980). “The Allegorical Impulse: Toward a Theory of Postmodernism”, October, The MİT Press, Vol. 13 (Summer, 1980).
• Rose, B. (1992). Allegories of Modernism. New York, USA: The Museum of Modern Art.
• Saussure, F. (1998). Genel Dilbilim Dersleri. B. Vardar (çev.). İstanbul: Multilingual Yayınları.