Sustainable Family Business Model: A Research on Applicability

Yıl 2020, Sayı: 62, 51 - 62, 06.04.2020

F. Zeynep Ekim İbiş , Ayşegül İpek

Öz

The contribution of corporations to the overall economy depends upon their institutional structure. Itis a well-known fact that the contributions of corporations which managed to be institutionalized is significantly higher. In Turkey, many corporations take the form of family corporations. Some managed to be institutionalized, yet others fall short of reaching an institutional structure. In this study, a survey consists of 15 questions applied to family corporations at DOSAB (Demirtaş Organized Industrial Site) and NOSAB (Nilüfer Organized Industrial Site) to collect data about the institutional structure and sustainability of family corporations. Data was analyzed through frequency analysis by employing SPSS 23. The most outstanding finding of the study was that the family values’ effect on the decision-making process constituted the main bottleneck factor preventing institutionalization of a corporation. 

Anahtar Kelimeler

Family corporation, institutionalism, system approach, sustainability

Sürdürülebilir Aile İşletmesi Modeli: Uygulanabilirliği Üzerine Bir Araştırma

Öz

İşletmelerin ekonomiye yapacakları katkı düzeyi sahip oldukları yapılarıyla ilgilidir. Kurumsal olmayı başarabilmiş işletmelerin daha karlı ve dolayısıyla ekonomiye katkısının önemli ölçüde daha yüksek olduğu bilinmektedir. Türkiye’deki işletmelerin büyük çoğunluğu aile işletmelerinden oluşmaktadır. Bu işletmelerin bir kısmı kurumsallaşmayı başarırken, büyük çoğunluğu kurumsal düzeye erişememektedir. Bu çalışmada DOSAB (Demirtaş Organize Sanayi Bölgesi) ve NOSAB’ta (Nilüfer Organize Sanayi Bölgesi) bulunan aile işletmelerine 15 sorudan oluşan bir anket uygulanarak işletmelerin sürdürülebilirlik ve kurumsal yapılarıyla ilgili veri toplanmış, kurumsallaşmanın önündeki darboğazlar tespit edilmeye çalışılmıştır. Veriler SPSS 23 paket programı kullanılarak frekans analizine tabi tutulmuştur. Çalışmadan elde edilen en önemli sonuç kurumsallaşmayı engelleyen en belirleyici etkenin karar alma süreçlerinde aile değerlerinin ön planda tutuluyor olmasıdır.

Anahtar Kelimeler

aile işletmesi, kurumsallık, sistem yaklaşımı, sürdürülebilirlik

Kaynakça

• Alayoğlu N. (2003). Aile işletmelerinde yönetim ve kurumsallaşma. İstanbul: Müsiad Yayınları.
• Anderson R. C., & Reeb D. M. (2004). Board composition: Balancing family ınfluence in S&P 500 firms. Administrative Science Quarterly, 49, 209–237.
• Aronoff C. E., & Ward J. L. (2000). Family business values. Family business leadership series, 12(17).
• Arteaga R., & Menéndez-Requejo S. (2017). Family constitution and business performance: moderating, family. Business Review, 30(4), 320–338.
• Ateş Ö. (2005). Aile işletmeleri: Değişim ve süreklilik. Ankara: Ankara Sanayi Odası Yayınları. http://www.easo.org.tr/html/TUR/yayinlarimiz/ailesirketleri.pdf,
• Birincioğlu, N. & Acuner, T. (2016). Aile işletmeleri kurucularının ve aile değerlerinin aile işletmelerinin sürdürülebilirliği üzerindeki etkisi: Trabzon örneği. Uluslararası İktisadi ve İdari İncelemeler Dergisi, 14, 492–500.
• Büte, M. (2010). Aile işletmelerinin kurumsallaşma sürecinde yaşadığı sorunlar. Akademik Bakış Dergisi, 22, 97–120.
• Brıley, S. (1986). Succession in the family firm: The inheritor’s view. Journal of Small Business Management, 24(3), 36–43.
• Cadbury Raporu. (1999). The financial aspects of corporate governance.
• Caufman, L. (2001). Challenging the family business: The relational dimension, Oslo: Scandinavian. Journal of Organisational Psychology, 2, 53–62.
• Chua, J. H., & Chrısman, J. J. (1999). Sharma pramadita., defining the family business by behavior, entrepreneurship. Theory and Practice, 23(4), 19–39.
• Daspıt, J. J., Holt, D T., Chrısman, J. J., & Long, R. G. (2016). Examining family firm succession from a social exchange perspective: A multiphase, multi-stakeholder review. Family Business Review, 29(1), 44–64.
• Debarlıev, S., & Janeska-Ilıev, A. (2015). Family business characteristics and differences: Some insights from the developing countries, ın challenges of Europe: International Conference Proceedings, 39–60.
• Deloıtte, Aile işletmeleri için adım adım kurumsal yönetim, 2007. http://www.tkyd.org/files/downloads/faaliyet_alanlari/yayinlarimiz/ tkyd_yayinlari/aile_sirketleri_icin_adim_adim_ky.pdf (E.T. 12.04.2019)
• Denıs, J. (2018). If you want your family business to last several generations, Forbes. https://www.forbes.com/sites/dennisjaffe/2018/08/30/if-you-want-your-family-business-to-last-several-generations/#715173c07c16 (Erişim Tarihi: 30.06.2019)
• Drucker, P. F. (2000). 21. yüzyıl. için yönetim tartışmaları (İ. Bahçıvangil, & G. Gorbon,Çev., . 2.bs). İstanbul: Epilson.
• Dyer G. W. (1986). Culturel change in family firms, anticipating and managing business and family transitions, Jossey-Bass Inc. Publishers, San Francisco.
• Dyer, W. G. Jr. (1988). Culture and continuity in family firms. Family Business Review, 1(1), 37–50.
• Dyllıck, T., & Hockerts, K. (2002). Beyond the business case for corporate sustainability. Business Strategy and the Environment, 11(2), 130–141.
• Fındıkçı, İ. (2005). Aile işletmelerinde yönetim ve kurumsallaşma. İstanbul: Alfa Yayınları. Fındıkçı, İ. (2014). ABD’de en büyük 500 firmanın üçte biri aile işletmesi. Erişim adresi: http://www.bloomberght.com/haberler/ haber/1534645-aile-sirketlerinde-surdurulebilirlik-ve-kurumsallasma
• File, K. M. (1995). Is there a trillon dolar family business market? Industrial Marketing Management, 24, 247–255.
• Güleş, H. K., Arıcıoğlu, M. A., & Erdirençelebi, M. (2013). Aile işletmeleri: Kurumsallaşma, sürdürülebilirlik, uyum. Ankara: Gazi Kitabevi.
• Güney, S. (2008). Aile işletmelerinde güncel konu ve sorunlar (1.bs.). Ankara: Siyasal Kitabevi.
• Güngör Ak, B. (2008). Aile işletmelerinin kurumsallaşmasında gelecek nesillerin eğitiminin rolü. 3. Aile İşletmeleri Kongresi, Kongre Kitabı. İstanbul: İstanbul Kültür Üniversitesi Yayınları.
• Hodgetts, R. M., & Kuratko, D. F. (1995). Effective small business management (5th eds.) Australia: Fort Worth Dryden Press. Karpuzoğlu, E. (2004). Büyüyen ve gelişen aile işletmelerinde kurumsallaşma. İstanbul: Hayat Yayınları.
• Kayalar, M. & Özmutaf, M. N. (2007). Gelişme yönelimli kurum kültürü ile yöneticinin yönetsel tutumları arasındaki ilişkisellik: 100 büyük sanayi kuruluşunda bir araştırma. Süleyman Demirel Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi Dergisi, 12(3), 163–176.
• Kenneth, K. (1996). When the family business is a sickness. Family Business Review, 9(4), 347–368.
• KOSGEB. (2009). Aile işletmeleri: Avrupa birliğindeki yaklaşımlar. Erişim adresi: http://kosgeb.gov.tr/Paes/UI/UluslarArasiIliskiler. aspx?refIn=33
• Le Breton, I., Mıller, D., & Steier, L. P. (2004). Toward an ıntegrative model of effective FOB succession. Entrepreneurship Theory And Practice, 28(4), 305–328.
• Norton J. (2019). Seven steps to sustainability in family business - A cautionary tale Ed.D., Family Business Consulting Group.
• Olson, P. D., Zuiker, S. V. & vd. (2003). The ımpact of the family and business on family business sustainability. Journal of Business Venturing, 18, 642–644.
• Oudah, M., Jabeen, F., & Dixon, C. (2018). Determinants linked to family business sustainability in the UAE: An AHP approach. Sustainability, 10(1), 2018.
• Prıcewaterhousecoopers. (2012). Aile işletmeleri: 21. Yüzyıl’ın vazgeçilmez iş modeli, küresel aile işletmeleri araştırması 2012 Türkiye sonuçları. Erişim adresi: http://taider.org.tr/wp-content/uploads/2013/11/pwckuresel-aile-arastirmasi-2012-turkiye-sonuclari-kasim2012-fce8c.pdf
• Schulze, W. G., Lubatkin, M. H., & Dino, R. N. (2003). Exploring the agency consequences of ownership dispersion among the directors of private family firms. Academy of Management Journal, 46(2), 179–194.
• Stafford K., Duncan Karen, A., Dane, S. & Winter, M. (1999). A research model of sustainable family businesses. Family Business Review, 12(3), 197–208.
• Strıke, V. M. (2013). The most trusted advisor and the subtle advice process in family firms. Family Business Review, 26(3), 293–313.
• Şimşek, M. Ş. (1998). Yönetim ve organizasyon (4.bs). Konya: Eğitim Kitabevi.
• Tagıurı, R., & Davıs, J. (1996). Bivalent attributes of the family firm. Family Business Review, 9(2), 199–208.
• Tapıes J., & Ceja L. (2011). Family protocol: Better to agree and put ıt in writing, IESE Insight. Tricker, B. (2012). Corporate governance: Principles, policies and practices. 2. Edition, New York: Oxford University Press.
• Ungerer, M., & Mienie, C. (2018). A family business success map to enhance the sustainability of a multi-generational family business. International Journal of Family Business and Management Studies, 2(1), 1–13.
• Venter E., Merwe S. V., & Farrıngton S. (2012). The impact of selected stakeholders on family business continuity and family harmony. Southern African Business Review, 16(2), 69–96.
• Ward, J. L. (2005). Unconventional wisdom: Counterintuitive insights for family business success, England, UK: John Wiley & Sons Inc.
• Ward, J. L. (1997). Growing the family business: Special challenges and best practices. Family Business Review, 10, 323–338.
• Yelkikalan, N., & Aydın, E. (2010). Aile işletmelerinin yaşamlarını sürdürebilmesinde sonraki kuşakların duygusal sahiplik algılamasının rolü ve önemi: Türkiye’deki kıdemli işletmeler üzerine bir araştırma. Yönetim Bilimleri Dergisi, 8(2), 81–120.