Intellectual Capital in the Period of Industry 4.0: A Research on the Information Sector

Yıl 2022, Sayı: 66, 79 - 94, 31.01.2022

İlknur Ergün , İrem Özcan

https://doi.org/10.26650/MED.1013615

Öz

This era’s digital transformation has significantly increased the number and effectiveness of enterprises using information technologies (IT) to operate. The difference between an IT enterprise’s book value and market value is explained as intellectual capital. The study aims to determine whether the intellectual capital is higher for the enterprises traded in the Borsa İstanbul (BIST) stock exchange’s information sector and calculate the amount. Considering that the Industry 4.0 roadmap was devised in Turkey in 2018 and the awareness of enterprises regarding this issue has increased, the financial statement data of enterprises in 2018, 2019 and 2020 have been analyzed using the calculated intangible value method. Of the 18 enterprises, 3 did not meet the analysis requirements and were excluded, so the intellectual capital value was for 15 enterprises. When the results were compared with those of previous studies, the value of intellectual capital in the IT sector increased significantly. Thus, it was concluded that in this change, the increase in the contribution of intellectual capital in Industry 4.0 applications are effective.

Anahtar Kelimeler

Industry 4.0, Intellectual Capital, Calculated Intangible Value Method

Endüstri 4.0 Döneminde Entelektüel Sermaye: Bilişim Sektörü Üzerine Bir Araştırma

Öz

Çağımızda yaşanan dijital dönüşüm, bilişim teknolojilerini kullanarak faaliyet gösteren işletmelerin sayısını ve etkinliğini önemli ölçüde arttırmıştır. Bilişim sektöründe faaliyet gösteren bu işletmelerin defter değeri ile piyasa değeri arasındaki fark entelektüel sermaye olarak açıklanmaktadır. Çalışmanın amacı, Borsa İstanbul (BİST) bilişim sektöründe işlem gören işletmelerin entelektüel sermayelerinin oluşup oluşmadığını tespit ederek, tutarını ölçmektir. Türkiye’de 2018 yılından itibaren Endüstri 4.0 yol haritasının oluştuğu ve işletmelerin bu konudaki farkındalıklarının arttığı düşünülerek, işletmelerin 2018, 2019, 2020 yıllarına ait finansal tablo verileri, hesaplanmış maddi olmayan değer yöntemi ile analiz edilmiştir. Analize konu olan 18 işletmenin 3’ü yöntemin gerektirdiği şartları sağlamadığından analiz dışı bırakılmış ve 15 işletme için entelektüel sermaye değeri hesaplanabilmiştir. Elde edilen sonuçlar önceki çalışmalar ile karşılaştırıldığında, bilişim sektöründe, entelektüel sermaye değerinin önemli ölçüde artış gösterdiği tespit edilmiştir. Bu değişimde Endüstri 4.0 uygulamalarında entelektüel sermayenin katkısının artmasının etkili olduğu sonucuna varılmıştır.

Anahtar Kelimeler

Endüstri 4.0, Entelektüel Sermaye, Hesaplanmış Maddi Olmayan Değer Yöntemi

Kaynakça

• Akyüz, K.C. (2021). Orman ürünleri sanayi sektöründe hesaplanmış maddi olmayan değer yöntemi ile entelektüel sermayenin hesaplanması. Bartın Orman Fakültesi Dergisi, 23(2), 555-564. google scholar
• Altuk Özden, V. E. (2018). Endüstri 4.0 ve uluslararası finansal raporlama standartlarına etkileri. Süleyman Demirel Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi Dergisi, Endüstri 4.0 ve Örgütsel Değişim Özel Sayısı. 23, 1639-1650. google scholar
• Aslanoğlu, S. & Zor, İ. (2006). Bilgi varlıklarının değerlemesi: entelektüel sermaye ölçüm ve değerleme modelleri; karşılaştırmalı bir analiz. Muhasebe ve Finansman Dergisi, 29, 152-165. google scholar
• Barut, A. & Karabayır, M. E. & Torusdağ, M. (2019). Entelektüel sermaye - firma değeri ilişkisi: Borsa İstanbul’da ampirik bir analiz. Çankırı Karatekin Üniversitesi İİBF Dergisi, 9(1), 169- 194. google scholar
• Bölükbaşı, Y. (2014). Entelektüel sermayenin işletme bazında ölçülmesinde kullanılan yöntemler ve sigorta sektöründe bir araştırma. Marmara Üniversitesi İİBF Dergisi, 36(1), 425- 447. google scholar
• Cabrita, M.R., Cruz-Machado, V. & Duarte, S. (2019) Enhancing the Benefits of Industry 4.0 from Intellectual Capital: A Theoretical Approach. In: Xu J., Cooke F., Gen M. & Ahmed S. (eds) Proceedings of the Twelfth International Conference on Management Science and Engineering Management. ICMSEM 2018. Lecture Notes on Multidisciplinary Industrial Engineering. Springer, Cham. https://doi. org/10.1007/978-3-319-93351-1_124 google scholar
• Çetin A., (2005). Entelektüel sermaye ve ölçülmesi. Marmara Üniversitesi İİBF Dergisi, 20(1), 359-378. google scholar
• Derdiyok, T., Doğru, Ç. & Ünal, S. (2020). Dijital çağda entelektüel sermayenin dönüşümü ve şirketlerin rekabet güçlerine etkileri. Ufuk Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi. 9(18), 7-26. Retrieved from https://dergipark.org.tr/tr/pub/ufuksbedergi/issue/60189/873191 Eren, E. & Akpınar, S. (2004). Yapısal sermayenin işletme performansı üzerindeki etkilerinin araştırılması, Öneri Dergisi. 6(22), 9-17. İşseveroğlu, G. & Ercan, C. (2019). Entelektüel sermaye bileşenlerinin teknoloji şirketleri üzerine etkisi: BİST’ de ampirik bir uygulama. Muhasebe ve Finansman Dergisi, 83,111-130. google scholar
• Garavan, T.N., Morley, M., Gunnigle, P. & Collins, E. (2001). Human capital accumulation: The role of human resource development. Journal of European Industrial Training, 25(2), 48-68. google scholar
• Kayalı, A.C., Yereli, A.N. & Ada, Ş. (2007). Entelektüel katma değer katsayısı yöntemi kullanılarak entelektüel sermayenin firma değeri üzerindeki etkisinin belirlenmesine yönelik bir araştırma. Yönetim ve Ekonomi, 14(1), 67-90 google scholar
• Kesbiç Ozan, Ö. (2020). Türkiye ekonomisi açısından endüstri 4.0 ve rekabet gücü ilişkisi, Sosyal ve Beşerî Bilimler Araştırmaları Dergisi, 21(47), 186-209. google scholar
• KGK, TMS 38 Maddi Olmayan Duran Varlıklar, https://kgk.gov.tr google scholar
• Kendirli, S. & Konak,F. (2015). Entelektüel performansı üzerinde etkisi: Borsa İstanbul’da işlem gören bilişim şirketeri üzerine bir uygulama. Sakarya İktisat Dergisi, 4(1), 31-51. google scholar
• Koç, F. & Avcı, E. (2020). R&D investments and intellectual capital: an application on BIST, Journal of Economics, Finance and Accounting (JEFA). 7(4), 374-391. google scholar
• Kuğu, T.D., (2016). Hesaplanmış maddi olmayan değer yöntemi ile entelektüel sermayenin hesaplanması ve Borsa İstanbul’da bir uygulama. Journal of Human Sciences, 13(3), 4675-4684. google scholar
• Kujansivu, P.& Lönnqvist, A. (2007). Investigating the value and efficiency of intellectual capital, Journal of Intellectual Capital, 8(2), 272-287, https://doi.org/10.1108/14691930710742844. google scholar
• Mavridis, Dimitrios G. (2004), Intellectual capital and its ımpact on the performance of Greek listed firms. Review of Economic Sciences, 5, 159-176. google scholar
• Mondal, A. (2016). Measuring the efficiency and value of intellectual capital in Indian knowledge companies, Journal of Commerce & Accounting Research, 5(4), 10-17. google scholar
• Pazarceviren, S. Y. & Kaya, H. P. (2018). Entelektüel sermayeyi hesaplanmış maddi olmayan değer yöntemi ile ölçme ve raporlama. Business and Economics Research Journal, 9(2), 331-348. google scholar
• Romanova, O.A., Berg, D.B. & Matveeva Y.A. (2017). Creating competitive strategies of ındustrial enterprises from the standpoint of corporate social responsibility, Economic and Social Changes: Facts, Trends, Forecast,10(6), 138-152. DOI: 10.15838/esc/2017.6.54.9 Stewart, T.A. (1994). Your company’s most valuable asset: Intellectual capital. Fortune Journal, 130(7), 28-33. google scholar
• Stewart, T. A. (1997). Entelektüel sermaye: Kuruluşların yeni zenginliği, Çeviren: Nurettin El Hüseyni, İstanbul: Kontent Kitabevi. google scholar
• Sundac, D. & Krmpotic, I. F. (2009). Measurement and management of intellectual capital. Tourism and Hospitality Management, 15, (2), 279-290. google scholar
• Ulf, J. (1997). Mobilising change: charateristics of intangibles proposed by 11 Swedish firms, OECD International Symposium, Measuring and Reporting IC, Amsterdam. google scholar
• Uyrun, A. & Sanalan Bilici N. (2020). Entelektüel sermayeyi işletme bazında ölçen yöntemler ve hesaplanmış maddi olmayan değer yöntemiyle turizm sektöründe bir uygulama. Akademik Yaklaşımlar Dergisi. 11(2), 159-185. google scholar
• Uzay, Ş. & Savaş, O. (2003). Entelektüel sermayenin ölçülmesi: Mobilya sektöründe karşılaştırmalı bir uygulama örneği. Erciyes Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi Dergisi, 20, 163-181. google scholar
• Volkov, D. & Garanina, T. (2007). Intangible assets: Importance in the knowledge-based economy and the role in value creation of a company. Electronic Journal of Knowledge Management, 5(4), 539-550. google scholar
• Y ıldız, D. & Genç, K. Y. (2019). Endüstri 4.0’ın entelektüel sermayedeki rolü: Ülkeler arası karşılaştırılması, Asya Studies-Academic Social Studies /Akademik Sosyal Araştırmalar, (10) Winter, 39-47. google scholar
• Y ıldız, D. & Genç, K. Y. (2020). Entelektüel sermaye, inovasyon ve rekabet üstünlüğü, Ankara: Astana Yayınları Akademisyen Eğitim Danışmanlık Yayıncılık Hizmetleri A.Ş. google scholar
• Y ılmaz, B. & Şahin İ. & Güler E. (2005). Bilgi çağında entelektüel sermaye anlayışının muhasebe bilgi sistemi açısından değerlendirilmesi. Selçuk Üniversitesi Sosyal Bilimler Meslek Yüksekokulu Dergisi, 8(1-2), 91-99. google scholar
• Y örük, N. & Erdem, M.S. (2008). Entelektüel sermaye ve unsurlarının, İMKB’de işlem gören otomotiv sektörü firmalarının finansal performansı üzerine etkisi, Atatürk Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Dergisi, 22(2), 397-413. google scholar
• Y uksel, A.N. & Şener, E. (2017). The reflections of digitalization at organizational level: Industry 4.0 in Turkey. Journal of Business, Economics and Finance (JBEF), 6(3), 291-300. http://doi.org/10.17261/Pressacademia.2017. google scholar
• Zor, İ. & Cengiz S. (2013). Entelektüel sermaye ile firma değeri arasındaki ilişki: Borsa İstanbul’da bir araştırma. Çankırı Karatekin Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi Dergisi, 3(1), 37-56. google scholar