COVID-19 Pandemi Döneminde Artan Belirsizlik Ortamı ve Kilit Denetim Konuları Açıklamaları Üzerindeki Etkisi: BİST 100 Şirketleri İncelemesi

Yıl 2022, Sayı: 66, 49 - 63, 31.01.2022

Deniz Özbay

https://doi.org/10.26650/MED.1023848

Öz

Denetim raporunun Kilit Denetim Konuları (KDK) bölümünün amacı, paydaşlara denetim sürecindeki önemli ve kritik konular hakkında daha fazla bilgi sunmak ve böylece daha şeffaf ve yüksek kaliteli denetim raporlarının hazırlanmasına katkı sağlamaktır. Denetçi, KDK paragrafında belirsizlik ve risk içeren hususları açıklamaktadır. Bu çalışma, COVID-19 döneminde artan belirsizlik ortamının BİST-100 şirketlerinin KDK bildirimlerine etkisini incelemeyi amaçlamaktadır. Bu amaç doğrultusunda şirketlerin 2019 ve 2020 yıllarına ait KDK açıklamaları karşılaştırılmış ve sonuçlar yorumlanmıştır. Çalışmada içerik analizi tekniği kullanılmış ve veriler şirketlerin bağımsız denetim raporlarından toplanmıştır. Sonuçlara göre, her iki dönem için de KDK kapsamında en fazla raporlanan konular; hasılatın muhasebeleştirilmesi, finansal araçlar ve maddi duran varlıklar ile ilgilidir. Öte yandan, belirsizlik ortamından en fazla etkilenmesi beklenen muhasebe tahminlerinin KDK içindeki payının arttığı tespit edilmiştir.

Anahtar Kelimeler

Kilit Denetim Konuları, Muhasebe Tahminleri, Bağımsız Denetim Raporları

Increased Uncertainty Environment During the COVID-19 Pandemic Period and Its Effect on Key Audit Matters: BIST 100 Companies Analysis

Öz

The Key Audit Matters (KAMs) section of the audit report aims to provide more information to stakeholders about important and critical matters in the audit process, thereby contributing to the preparation of more transparent and high-quality audit reports. The auditor explains any matters relating to uncertainty and risk in the KAM paragraph. This study aims to examine the effect of increasing levels of uncertainty in this environment during the COVID-19 period on the KAMs disclosures of the BIST-100 companies. In line with this purpose, the KAMs disclosures of companies for 2019 and 2020 were compared and the results were interpreted. The content analysis technique was used in the study and data were collected from independent audit reports of companies. According to the results “revenue recognition”, “financial instruments”, and “property, plant and equipment” were the most frequently reported topics in the KAMs for both periods. Furthermore, it was determined that the share of accounting estimates, which were expected to be most affected by uncertainty, increased in the KAM paragraphs.

Anahtar Kelimeler

Key Audit Matters, Accounting Estimates, Independent Audit Reports

Kaynakça

• Akdoğan, N. ve Bülbül, S. (2019). Bağımsız denetçi raporlarında kilit denetim konularının bildirilmesinde BİST 100 şirketlerindeki ilk uygulama sonuçlarının değerlendirmesine yönelik bir araştırma. Muhasebe ve Denetime Bakış, 56, 1-24. google scholar
• Akdoğan, N. ve Kılıç, G. (2021). Borsa İstanbul (BİST) şirketlerinin 2019 yılındaki denetim görüşleri, bağımsız denetçi raporlarında verilen görüşün dayanağı ve kilit denetim konularının incelenmesine yönelik bir araştırma. Muhasebe ve Denetime Bakış, 64, 1-18. google scholar
• Bağımsız Denetim Raporu (BDS) 200. Bağımsız Denetçinin Genel Amaçları ve Bağımsız Denetimin Bağımsız Denetim Standartlarına Uygun Olarak Yürütülmesi. https://kgk.gov.tr/Portalv2Uploads/files/Duyurular/v2/TDS/TDS_2021_Seti/BDS%20200.pdf google scholar
• Bağımsız Denetim Raporu (BDS) 701. Kilit Denetim Konularının Bağımsız Denetçi Raporunda Bildirilmesi. https://kgk.gov.tr/Portalv2Uploads/files/Duyurular/v2/TDS/TDS_2021_Seti/BDS%20701.pdf google scholar
• Bedard, J., Gonthier- Besacier, .B., & Schatt, A. (2014). Costs and benefits of reporting key audit matters in the audit report: The French experience. Working Paper, (January), 1-24. https://www.isarhq.org/2014_downloads/papers/ISAR2014_Bedard_Besacier_Schatt.pdf. google scholar
• Christensen, B. E., Glover, S. M., & Wolfe, C. J. (2014). Do critical audit matter paragraphs in the audit report change nonprofessional investors’ decision to invest?. Auditing: A Journal of Practice & Theory, 33(4), 71-93. google scholar
• Ciğer, A., Vardar, G.Ç. ve Kınay, B. (2019). Bağımsız denetçi raporlarında yer alan kilit denetim konularının analizi: Borsa İstanbul örneği. Mali Çözüm Dergisi, 29(153), 109-148. google scholar
• Coram, P.J., & Wang, L. (2020). The effect of disclosing key audit matters and accounting standard precision on the audit expectation gap. International Journal of Accounting, 25(2), 270-282. google scholar
• Cordoş, G.S., & Fülop, M.T. (2015). Understanding audit reporting changes: introduction of key audit matters. Accounting and Management Information Systems, 14(1), 128-152. google scholar
• Erdem, B. (2020). Finansal tablolardaki hile olasılığının kilit denetim konularına etkisi: Borsa İstanbul’da bir analiz. Esam Ekonomik Ve Sosyal Araştırmalar Dergisi, 1(2), 245-260. google scholar
• Fera, P., Pizzo, M., Vinciguerra, R., & Ricciardi, G. (2021). Sustainable corporate governance and new auditing issues: a preliminary empirical evidence on key audit matters. Corporate Governance, September (Advance online publication). google scholar
• Ferreira, C., & Morais, A.I. (2019). Analysis of the relationship between company characteristics and key audit matters disclosed. Revista Contabilidade & Finanças, 31(83), 262- 274. google scholar
• Gold, A., & Heilmann, M. (2019). The consequences of disclosing key audit matters (KAMs): A review of the academic literature. Maandblad voor Accountancy en Bedrijfseconomie, 93(1/2), 5-14. google scholar
• Gold, A., Heilmann, M., Pott, C., & Rematzki, J. (2020). Do key audit matters impact financial reporting behavior?. International Journal of Auditing, 24(2), 232-244. google scholar
• Gökgöz, A. (2018). Kilit denetim konularının bağımsız denetçi raporunda bildirilmesi ve Borsa İstanbul’da işlem gören işletmeler üzerine bir araştırma. Journal of Acoounting, Finance and Auditing Studies, 4 (2), 126-138. google scholar
• ISA 700. (2015). Forming an opinion and reporting on Financial statements. https://www.ifac.org/system/files/publications/files/ISA-700-Revised_8.pdf google scholar
• ISA 701. (2015). Communicating Key audıt matters in the independent auditor’s report. https://www.ifac.org/system/files/publications/ files/ISA-701_2.pdf google scholar
• Karacan, S. ve Uygun, R. (2018). Kilit denetim konularının bağımsız denetçi raporunda bildirilmesi - BDS 701. Uluslararası Sosyal Araştırmalar Dergisi / The Journal of International Social Research, 11(57), 632-649. google scholar
• Kavut, F. L. ve Güngör, N. (2018). Bağımsız denetimde kilit denetim konuları: BİST-100 şirketlerinin 2017 yılı analizi. Muhasebe Enstitüsü Dergisi, 16(59), 59-70. google scholar
• KGK (2021). Muhasebe Tahminleri Tanımı- TMS 8’e İlişkin Değişiklikler. https://kgk.gov.tr/Portalv2Uploads/files/Duyurular/v2/TMS/ Ek%204.pdf. (Erişim Tarihi: 09.09.2021). google scholar
• Kitiwong, W., & Sarapaivanich, N. (2020). Consequences of the implementation of expanded audit reports with key audit matters (KAMs) on audit quality. Managerial Auditing Journal, 35(8), 1095-1119. google scholar
• Lau, C.K. (2021). Measurement uncertainty and management bias in accounting estimates: the perspective of key audit matters reported by Chinese firms’ auditors. Asian Review of Accounting, 29(1), 79-95. google scholar
• Pinello, A., Puschaver, L., & Volkan, A. (2020). The relationship between critical accounting estimates and critical audit matters. Accounting & Taxation, 12(1), 23-33. google scholar
• Sarısoy, Ö. (2021). Kritik/kilit denetim konularının BİST 30 ve Dow Jones 30 endekslerindeki işletmelerin denetçi raporları üzerinden karşılaştırılması. Muhasebe ve Denetime Bakış, 63, 159-182. google scholar
• Sarısoy, Ö. ve Kepçe, N. (2019). Bağımsız denetim raporunda kilit denetim konularına yer verilmesi ve beklenti farkları. Mali Çözüm Dergisi, 29(153), 39-66. google scholar
• Süer, A. (2021). Önemli muhasebe tahminlerinin kilit denetim konuları çerçevesinde incelenmesi. Muhasebe Enstitüsü Dergisi, 65, 23-37. google scholar
• Türel, A. ve Türel A. (2019). Bağımsız denetim ve kilit denetim konuları: BİST şirketleri 2017-2018 analizi. Journal of International Social Research, 12(68), 1267-1272. google scholar
• Yanık S. ve Karataş, M. (2017). Denetim raporlarının geleceği: yeni düzenlemeler ve ülke uygulamaları. Muhasebe ve Finansman Dergisi. Ocak, 1-26. google scholar