Research on Violence in Saint Movies During Yeşilçam Cinema (Turkish Cinema)

Yıl 2020, Cilt: 3 Sayı: 1, 101 - 125, 29.06.2020

Bilal Yorulmaz Ayşegül Can

Öz

Turkish Cinema (Yeşilçam Cinema) produced many movies that have violent scenes to attract audiences during the 1960’s and 1970’s. Some of these movies were Saint Movies, which are about religious persons’ lives such as prophets, the companion of Prophet Muhammad, and Muslim saints. In this research, Saint Movies’ violent scenes were evaluated according to religious and values education. There were 25 Saint Movies between 1960-1975. Five movies were not available for viewing and 20 movies were evaluated. Grounded Theory Method, one of the qualitative research methods, was used in this research. The data for the research was collected through the document review method. Findings show violence in Saint Movies depends on the protagonists’ life, character, sex, movies’ plot, how much the story was based on fiction or reality, and the director or scriptwriter’s choice. Moreover, in some movies, the main characters commit violent acts and use violence as a means to solve problems.

Anahtar Kelimeler

Turkish Cinema, Saint Movies, Violence, Religious Education, Values Education

Yeşilçam Dönemindeki Hazretli Filmlerde Yer Alan Şiddet Sahnelerinin Değerlendirilmesi

Öz

“Yeşilçam Dönemi” olarak kabul edilen 1960-1975 yılları arasında seyirciyi sinema salonlarına çekebilmek amacıyla şiddet ögelerinin yoğun bir biçimde kullanıldığı çok sayıda film üretilmiştir. Bu filmlerden bazıları literatürde “Hazretli Filmler” olarak isimlendirilen, çeşitli din büyüklerinin hayatının anlatıldığı filmlerdir. Bu çalışmada Yeşilçam döneminde çekilmiş Hazretli Filmlerde yer alan şiddet sahneleri din ve değerler eğitimi bağlamında ele alınmıştır. 2 farklı dönemde furya haline gelen Hazretli Filmler 25 filmden oluşmaktadır. Bu 25 filmden 5’ine ulaşılamamış ve araştırma 20 film üzerinden yürütülmüştür. Araştırmada nitel araştırma desenlerinden kuram oluşturma (grounded theory) esas alınmıştır. Film incelemelerine uygun olması bakımından veri toplama yöntemlerinden doküman incelemesi tercih edilmiştir. Araştırmada Hazretli bir filmde yer alan şiddetin türü ve yoğunluğunun başkahramanının yaşadığı dönem ve coğrafya, karakterin kişilik özellikleri, cinsiyeti, filmin hikâyesi, hangi amaçla çekildiği, hikâyenin ne kadarının kurgu olduğu, yönetmenin tercihi gibi faktörlere bağlı olarak değişebildiği tespit edilmiştir. Ayrıca birkaç filmde başkarakterin yahut bazı iyi karakterlerin de şiddete başvurduğu, böylece şiddetin meşrulaştırıldığı görülmektedir.

Anahtar Kelimeler

Hazretli Filmler, Din Eğitimi, Değerler Eğitimi, Türk Sineması, Şiddet, Değerler Eğitimi

Kaynakça

• Algül, H. (1997). Hamza. Diyanet İslam Ansiklopedisi, 500-502.
• Bandura, A., Ross, D., and Ross, S. A. (1963). Imitation of film-mediated. Journal of Abnormal and Social Psychology, 3-11.
• Glaser, B. G., and Strauss, A. L. (2006). The discovery of grounded theory. London: Aldine Transaction.
• Güneş, A. (2015). Lise öğrencilerinin şiddet ve değer eğilimlerinin bazı değişkenler açısından incelenmesi (Rize ili örneği). Sivas: Cumhuriyet Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Yayımlanmamış Doktora Tezi.
• Gürmen, P. T. (2007). Bir halk sinemacısı Osman Fahir Seden. İstanbul: Dergâh Yayınları.
• Hancock, B., Ockleford, E., and Windridge, K. (2007). An introduction to qualitative research. Nottingham: The NIHR RDS EM.
• İrkin, A. Ç. (2012). Çocukların gelişim süreci ve televizyonun etkileri. Ankara: RTÜK Uzmanlık Tezi.
• Kocacık, F. (2001). Şidddet olgusu üzerine. Cumhuriyet Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Dergisi, 1(7).
• Mertens, D. M. (2010). Research and evaluation in education and psychology. Londra: SAGE Publications.
• Nair, G. (2015). Gençlik şiddetinin toplumsal nedenleri/Sivas ili örneği. Sivas: Cumhuriyet Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Yayımlanmamış Doktora Tezi.
• Önkal, A. (1998). Hicret. Diyanet İslam Ansiklopedisi (s. 458-462). içinde Ankara: TDV Yayınları.
• TDK (2019, Nisan 27). Şiddet. Türk Dil Kurumu: http://www.tdk.gov.tr/index.php?option=com_gts&arama=gts&guid=TDK.GTS.5cc46a8370d5d0.84009370 adresinden alınmıştır.
• Topaloğlu, B. (2006). Müntakim. TDV Diyanet İslam Ansiklopedisi. içinde İstanbul: TDV Yayınları.
• Varol, M. B. (2012). Ümeyye b. Halef. Diyanet İslam Ansiklopedisi. içinde İstanbul: TDV Yayınları.
• WHO. (2020, Mart 06). Definition and typology of violence. World Health Organisation: https://www.who.int/violenceprevention/approach/definition/en/ adresinden alınmıştır
• Yıldırım, A. ve Şimşek, H. (2016). Sosyal bilimlerde nitel araştırma yöntemleri. Ankara: Seçkin Yayıncılık.
• Yorulmaz, B. (2013). Pepee çizgi filminin din ve değerler eğitimi açısından değerlendirilmesi. Uluslararası Sosyal Araştırmalar Dergisi, 438-448.
• Yorulmaz, B. (2015). Sinema ve din eğitimi. İstanbul: DEM Yayınları.
• Zorlu, Y. (2016). Medyadaki şiddet ve etkileri. Humanities Sciences (NWSAHS), 13(32).