Meta’nın Zeytin ve Karpuzla İmtihanı: Gazze İle İlgili Paylaşımların Engellenmesi Örneği

Yıl 2024, Cilt: 7 Sayı: 2, 101 - 121, 31.12.2024

Nuran Kızmaz Öztürk

https://doi.org/10.47951/mediad.1526043

Öz

Günümüz toplumunda dijitalleşme, toplumsal yapıları ve iletişim biçimlerini dönüştüren önemli bir faktör olarak öne çıkmaktadır. Küreselleşen dünyada sosyal medya, katılımcı demokrasi ve geleneksel medyaya alternatif olabilecek bir sosyo-politik zemin sunmaktadır. Yakın zamanda İsrail’in Gazze’ye saldırı düzenlemesi ve bölgedeki büyük soykırım, internette ve sosyal medyada büyük yankı uyandırmıştır. Çalışmanın amacı İsrail’in Gazze’ye yönelik saldırıları sırasında sosyal medya platformlarının uyguladığı sansür mekanizmalarını incelemektir. Araştırmanın temel sorusu sosyal medya sansür mekanizmalarının, ifade özgürlüğü ve dijital aktivizmi nasıl etkilediğidir. Araştırma sonucunda savaşın ilk günlerinden itibaren özellikle Facebook ve İnstagram’da yapılan paylaşımların yanlı olarak kaldırıldığı, sıklıkla bu tür paylaşım yapan kişilerin hesabının yavaşlatılarak paylaşımlarının görülme oranlarının algoritmik olarak engellendiği gözlemlenmiştir. Bu süreç sonucunda kullanıcılar Gazze ile bütünleşen sembollerden karpuz ve zeytin gibi görsellerle bu durumu aşmaya çalışmışladır. Alternatif yeni medyanın özgürlükçü bir alan oluşturduğu düşüncesi ile çelişerek büyük hayal kırıklığı oluşturmuş, kullanıcıların güvenini zedelemiştir. Araştırmanın önemi, sosyal medyada sansürün ifade özgürlüğü ve dijital aktivizm üzerindeki etkilerini ortaya koymasında yatmaktadır. Çalışma, literatür taraması yöntemini kullanarak ve konuyla ilgili görselleri tartışarak Gazze'deki sosyal medya sansürünü inceleyecektir. Sonuç olarak, sembolik yıkım olarak adlandırdığımız algoritmik olarak sansürlenen sosyal medya kullanıcılarının bu durumu sembollerle aşma çabalarından örnekler sunacağız.

Anahtar Kelimeler

Sosyal Medya, Sembolik Alt Etme, Gözetim Kültürü, Sansür, Meta

Meta's Challenge with Olives and Watermelon: The Case of Blocking Posts About Gaza

Öz

Digitalization stands out as an important factor transforming social structures and forms of communication in today's society. Social media offers a socio-political ground for participatory democracy and an alternative to traditional media in a globalizing world. Recently, Israel's attack on Gaza and the massive genocide in the region have caused a great resonance on the internet and social media. The aim of this study is to examine the censorship mechanisms applied by social media platforms during Israel's attacks on Gaza. The main question of the research is how social media censorship mechanisms affect freedom of expression and digital activism. As a result of the research, it has been observed that since the first days of the war, especially on Facebook and Instagram, posts were removed biasedly, and the accounts of people who frequently posted such posts were slowed down, and their posts were algorithmically blocked from being seen. As a result of this process, users have tried to overcome this situation with visuals such as watermelons and olives, symbols associated with Gaza. Contradicting the idea that alternative new media creates a libertarian space, it created great disappointment and damaged the trust of users. The importance of the research lies in its demonstration of the effects of censorship on freedom of expression and digital activism in social media. The study will examine social media censorship in Gaza in detail through using a literature review methodology and discussing relevant figures. As a result, we will present examples of the efforts of social media users who are algorithmically censored, which we call symbolic subversion, to overcome this situation with symbols.

Anahtar Kelimeler

Social Media, Symbolic Defeat, Culture of Surveillance, Censorship, Meta

Kaynakça

• 7amleh. (2022). Quarterly report (3). 7amleh. https://7amleh.org/2022/10/10/july-september-2022-quarterly-report
• Aksu, O. (2017). Yeni toplumsal hareketler bağlamında dijital aktivizm: Dijital feminizm örneği. Anadolu Universty.
• Alaca, M. (2023). HRW: Instagram ve Facebook’ta Filistin yanlısı paylaşımlara sistemli sansür uygulanıyor. https://www.aa.com.tr/tr/bilim-teknoloji/hrw-instagram-ve-facebookta-filistin-yanlisi-paylasimlara-sistemli-sansur-uygulaniyor/3089021
• Allison-Hope, D. (2022). Human rights due dligenceof Meta’s impacts in Israel and Palestine in May 2021. BSR. https://www.bsr.org/en/blog/human-rights-due-diligence-of-meta-impacts-in-israel-and-palestine-may-2021
• Altın, M. T. (2024). Sosyal medya devleri Filistin yanlısı sesleri sansürlüyor mu? Al Jazeera. https://www.dailyummah.com/sosyal-medya-devleri-filistin-yanlisi-sesleri-sansurluyor-mu
• @Andymstone User's Post. (2023). Twitter. Retrieved from https://x.com/andymstone/status/1713603196080328741
• Aydın, A. F. (2024). Sosyal medyada propaganda ve algı yönetimi: İsrail Filistin savaşı örneği. Ombudsman Akademik, 2, 65-99.
• Bambauer, D. E. (2012). Censhorship V3.1. Arizona Legal Studies, 12-28.
• Baudrillard, J. (2024). The violence of the image [Video recording].
• Bauman, Z., & Lyon, D. (2013). Akışkan gözetim (E. Yılmaz, Çev.). Ayrıntı Yayınları.
• BBC. (2023, Kasım 15). İsrail-Filistin sorunu: Karpuz nasıl Filistinlilerin sembolü oldu? BBC News Türkçe. https://www.bbc.com/turkce/articles/cldp5q59r3zo
• Bozkurt, V. (2000). Gözetim ve internet: Özel yaşamın sonu mu? Birikim Dergisi, 136.
• Castells, M. (2013a). Enformasyon çağı: Ekonomik, toplum ve kültür. Birinci Cilt: Ağ Toplumunun Yükselişi (3. Baskı). İstanbul Bilgi Üniversitesi Yayınevi.
• Castells, M. (2013b). İsyan ve umut ağları (E. Kılıç, Çev.). Koç Üniversitesi Yayınları.
• Çelik, F. (2022). Panoptik sonrası dünyada küresel hegemonyanın sosyal medya üzerinden değerlendirilmesi: Donald Trump vakasının betimsel analizi. Yeni Medya Dergisi. https://doi.org/10.55609/yenimedya.1132767
• Demirci, E. (2024). Emojiler: Göstergebilim ve yeni iletişim sistemi. Asos Yayınları.
• Dereli, M. D. (2020). Sanala veda: Sosyal medya ve dönüşen dindarlık. Nobel Yayınları.
• Dijk, J. V. (2012). Network society. Sage Publications.
• Fatafta, M. (2024). How Meta censors Palestinian voices. Access Now. https://www.accessnow.org/publication/how-meta-censors-palestinian-voices/
• Featherstone, M. (2007). Consumer culture and postmodernism (Second Edition). Sage Publications.
• Filiu, J. P. (2016). Gazze tarihi. Bilge, Kültür, Sanat.
• Foucault, M. (2011). Büyük kapatılma. Ayrıntı Yayınları.
• Goffman, E. (1956). The presentation of self in everyday life. University of Edinburg Press.
• Gorwa, R., Katzenbach, C., & Binns, R. (2020). Algorithmic content moderation: Technical and political challenges in the automation of platform governance -. Big Data &society, 1-15. https://journals.sagepub.com/doi/full/10.1177/2053951719897945
• Grimmelman, J. (2015). The vitrues of moderation. Yale Journal of Law & Tecnology, 17(42).
• Günerigök, M. (2018). Gösteri toplumu, tarihselcilik ve sekülerleşme. Sosyoloji Divanı, 11, 213-225.
• Habermas, J. (2002). Kamusallığın yapısal dönüşümü (T. Bora, Çev.). İletişim Yayınevi.
• HRW. (2023, Aralık 21). Meta, Filistin yanlısı içerikleri sistematik olarak sansürlüyor. euronews. https://tr.euronews.com/next/2023/12/21/rapor-meta-filistin-yanlisi-icerikleri-sistematik-olarak-sansurluyor
• Kavut, S. (2023). Dijital dönüşüm çağında gözetimin elektronikleşmesi: Panoptikon’dan süperpanoptikon’a gözetim toplumu. Communicata, 25, 22-27.
• Keskin, Ö. H. (2023). Karpuz dilimi, Filistin bayrağını mı sembolize ediyor? - Teyit. https://teyit.org/analiz/karpuz-dilimi-filistin-bayragini-mi-sembolize-ediyor
• Köse, G. (2020). Toplumsal hareketlenmede önemli bir durak: Sosyal ağlarda dijital aktivizm ve dinamiklerine ilişkin Y ve Z kuşağının farkındalıkları üzerine bir araştırma. OPUS-Uluslararası Toplum Araştırmaları Dergisi, 15(22), 1255-1288.
• @leila.shw user's post. (2023). Instagram. Retrieved from https://www.instagram.com/leila.shw/
• Lyon, D. (2013). Gözetim çalışmaları. Kalkedon Yayınları.
• Marshall, B. (2001). Katı olan her şey buharlaşıyor (B. Peker & Ü. Altuğ, Çev.). İletişim Yayınevi.
• @mollycrabapple user's post. (2023). Retrieved from https://www.instagram.com/p/C0hR1vAAyeb/?img_index=1
• @Mondoweiss user's post. (2023). Retrieved from https://x.com/Mondoweiss/status/1718055083785552185
• Neumann, E. N.-. (2002). Suskunluk sarmalı kuramının medyayı anlamaya katkısı. İçinde Medya, Kültür, Siyaset. Pharmakon Yayınevi.
• Özkan, Y. (2024). Meta neden Filistin’i destekleyen görüşleri sansürlemekle suçlanıyor? BBC News Türkçe. https://www.bbc.com/turkce/articles/cw94eq1je9qo
• Riley, M. C. (2013). Anarchy, state, or utopia? Checks and balances of power in internet governance. http://dx.doi.org/10.2139/ssrn.2262055
• Ritzer, G. (2015). Prosumer capitalism. The Sociological Quarterly, 56(3), 413-445.
• Shankar, P. (2023). Sosyal medya devleri İsrail’in savaşı sırasında Filistin yanlısı sesleri sansürlüyor mu? | İsrail-Filistin çatışması | Al Jazeera. https://www.aljazeera.com/features/2023/10/24/shadowbanning-are-social-media-giants-censoring-pro-palestine-voices
• @Soliiman11 user's post. (2021). Twitter. Retrieved from https://x.com/soliiman11/status/1396922025948688384
• Shukla, V. K., & Moosavi, S. (2013). Role of censorship, privacy, and laws in internet. 1-6.
• Şişman, N. (2016). Dijital çağda Müslüman kalmak. İnsan Yayınları.
• Tani, E. (2019). Dijital aktivizm üzerine. İçinde Ağ Toplumunda Sokak Aktivizminden Dijital Aktivizme Geçiş (ss. 1-31). Der Yayınları.
• Tani, E., & Boztepe Taşkıran, H. (2018). Çevreci sivil toplum kuruluşlarının dijital aktivizm faaliyetlerine yönelik bir araştırma. İletişim Kuram ve Araştırma Dergisi, 47, 524-546.
• Tekeli, E. S. (2021). Özgürlük ve sansür tartışmaları çerçevesiṅde internet düzenlemeleri ̇ve gözetim. Yeni Medya Dergisi, 10, 164-176.
• Tuna, P. C., & Türkölmez, O. (2023). Toplumsal hareketler ve dijital aktivizm. Kamu Yönetimi ve Politikaları Dergisi, 4(2), 211-240.
• Yıldırım, Y. (2021). İsrail-Filistin sorununda iki devletli çözüm arayışları. Uluslararsı Toplum Araştırmaları Dergisi, 18(41), 1-45. https://dergipark.org.tr/tr/pub/opus/issue/62702/874933
• Younes, R. (2023). Meta’s broken promises. Human Rights Watch, 41. https://www.hrw.org/report/2023/12/21/metas-broken-promises/systemic-censorship-palestine-content-instagram-and