Büyük Veri Reklamlarında İkna Sürecinin Çift Süreç Teorileri Bağlamında İncelenmesi

Yıl 2021, , 96 - 116, 30.04.2021

Anıl Durmuşahmet

https://doi.org/10.33464/mediaj.862147

Öz

İkna, reklam söz konusu olduğunda her zaman önemli ve popüler olmayı başaran bir kavramdır. Çünkü reklamın temel amaçlarından olan satış vaadinin gerçekleşmesi hedef kitlenin ikna edilmesine bağlı şekilde gerçekleşmektedir. Bu durumun farkında olan reklamcılar ve reklam verenler çok sayıda teknik geliştirmiş olsalarda, günümüzde akıllı telefonlarına bağımlı ve sürekli olarak sosyal medyada vakit geçiren insanlar için pek çok teknik elverişsiz kalmaktadır. Bu amaçla büyük veri – hedefli reklamcılık ortaya çıkmıştır. David Carroll’un Facebook’tan kişisel verilerini istemesi ve ardından Cambridge Analytica şirketinin Amerika başkanlık seçimleri ve Brexit sürecinde oynadığı rol büyük veri – hedefli reklamcılığın önemini ve etkisini ortaya çıkarmaktadır. Sosyal medyanın görsellik üzerinden ilerleyen ve algılara direkt etki eden yapısı sayesinde televizyon vb. reklam faaliyetlerinden daha başarılı olan bu yeni reklamcılık faaliyetlerinde kişilerin sezgileri üzerindeki etki ve büyük veri üzerinden düşünüldüğünde ince detaylar üzerinden işleyerek güçlü bir iknayı ortaya koymaktadır. Buradan hareketle iknanın nasıl işlediğine yönelik temel bir sistem sunan çift süreç modelleri kapsamında, sosyal medyada yer alan büyük veri reklamlarının inceleneceği bu çalışma ile insanların özellikle politik yönelimlerinin nasıl değiştirilmeye çalışıldığı ve insanları nasıl sürekli olarak tüketime yönlendirmeye çalıştıkları aktarılmaktır. Çalışma kapsamında nitel araştırma yöntemleri kapsamında yer alan derinlemesine görüşme tekniği kullanılarak gerçekleştirilen araştırmada, kişilerin duygularına yönelik yollar olan çevresel yol ve sezgisel işlemenin, sosyal medya reklamlarında hedef kitleyi etkileme konusunda çok daha etkili olduğu; kişilerin daha önceki sosyal medya ve internet tercihlerine göre nokta atışı reklamlar aracılığıyla kişiye özel reklam gösteriminin gerçekleştirildiği gözlemlenmiştir.

Anahtar Kelimeler

Çift Süreç Teorileri, İkna, Sosyal Medya, Büyük Veri, Büyük Veri Reklamcılığı

Kaynakça

• Aksu, H. (2016). Big Data: Bilginin Gücü. İstanbul: Pusula Yayıncılık.
• Amer, K., ve Noujaim, N. (Yönetenler). (2019). The Greate Hack [Sinema Filmi].
• Aristoteles. (2014). Retorik (12 b.). (M. Doğan, Çev.) İstanbul: Yapı Kredi Yayınları.
• Balcı, A. (2018). Sosyal Bilimlerde Araştırma Yöntem, Teknik ve İlkeler. Ankara: Pegem Akademi.
• Cadwalladr, C. (2019, 04). Facebook's Role in Brexit. TED: https://www.ted.com/talks/carole_cadwalladr_facebook_s_role_in_brexit_and_the_threat_to_democracy#t-903329 adresinden alındı
• Carroll, D. (2019, 04). Democracy Under Attack: One Man's Journey to Get His Data Back. TEDxMidAtlantic: https://www.ted.com/talks/david_carroll_democracy_under_attack_one_man_s_journey_to_get_his_data_back adresinden alındı
• Compagnucci, M. C. (2020). Big Data, Databases and "Ownership" Right in the Cloud. (A. Zavrsnik, Dü.) Singapore, Singapore: Springer - Kyushu University. Çakır, M. (2014). Yeni Medyaya İlişkin Eleştirel Yaklaşımları ve Tespitleri ile Christian Fuchs. M. Çakır içinde, Yeni Medyaya Eleştirel Yaklaşımlar (s. 81-130). İstanbul: Doğu Kitabevi.
• Dimitrius, J. E., ve Mazzarella, W. P. (2019). İnsanı Okumak. İstanbul: Koridor Yayıncılık.
• Ergen, Y. (2018). Büyük Veri, Sosyal Medya ve Etik: Facebook Örneğinde Bir Değerlendirme. Yeni Düşünceler Dergisi, 53 - 64.
• Fennis, B. M., ve Stroebe, W. (2010). The Psychology of Advertising. Amerika: Psychology Press.
• Gawronski, B., & Creighton, L. A. (2013). Dual Process Theories. D. E. Carlston içinde, The Oxford Handbook of Social Cognition (s. 282-312). Amerika: Oxford University Press.
• Kaiser, B. (2018). Hukuk Sizi Korumaz. 12 01, 2019 tarihinde https://www.youtube.com/watch?v=Juwp6fhn6bc adresinden alındı
• Karadoğan Doruk, E. (2015). İknanın Sosyal Psikolojisi (Temel Kavramları ve Kuramlarıyla). İstanbul: Derin Yayınları.
• Marr, B. (2016). Büyük Veri İş Başında: 45 Yıldız Şirket Büyük Veriyi Nasıl Kullandız? (B. Gündüz, Çev.) İstanbul: Mediacat Yayınları.
• Mattelart, A. (2012). Gözetimin Küreselleşmesi: Güvenlileştirme Düzeninin Kökeni. İstanbul: Kalkedon Yayınları.
• Nix, A. (2016, 09 27). Cambridge Analytica - The Power of Big Data and Psychographics. Concordia - YouTube Hesabı: https://www.youtube.com/watch?v=n8Dd5aVXLCc adresinden alındı
• NTV. (2018, 12 17). 10 21, 2019 tarihinde ABD Seçimlerine Rus Müdahalesinden YouTube, Tumblr, Pinterest, Instagram ve Google+ Etkilendi İddiası: https://www.ntv.com .tr/dunya/abd-secimlerine-rus-mudahalesinden-youtube-tumblr-pinterest-instagram-ve-goog,kAt4EJRE1kSbxsALPkCOOw adresinden alındı
• Perloff, R. M. (2014). The Dynamics of Persuasion - Communication and Attitudes in The 21st Century (5 b.). Routledge.
• Polat, N. (2014). İnternetin Alışkanlıklarımız Üzerine Etkileri. Selçuk Üniversitesi İletişim Fakültesi Akademik Dergisi, 2(2), 12-22.
• Risso, L. (2018). Harvesting Your Soul? Cambridge Analytica and Brexit. C. Jansohn (Dü.) içinde, Brexit Means Brexit: Selected Proceedings of The Symposium (s. 75-90). Mainz: Akademie Der Wissenschaften und Der Literatur.
• Seker, S. E. (2014). Çift Süreç Teorileri (Dual Proces Theories). YBS Ansiklopedisi, 1(1).
• Sönmez, V., ve Alacapınar, F. (2018). Örneklendirilmiş Bilimsel Araştırma Yöntemleri. Ankara : Anı Yayınları.
• Stone, O. (Yöneten). (2016). Snowden [Sinema Filmi].
• Suher, K. (2017). Çift Süreç Teorileri (Dual Proces Theories). A. A. Bir, & K. Suher içinde, Reklam Teorileri (s. 13-81). İstanbul: The Kitap Yayınları.
• Wu, T. (2017). Dikkat Tacirleri. İstanbul: The Kitap Yayınları.