Haber Söylemi: 2018 Yılında Türkiye’de Yaşanmış 5 ve Üzeri Ölümü Karayolu Trafik Olaylarının Gazete Haberlerinde Sunumu

Yıl 2021, Cilt: 4 Sayı: 1, 145 - 170, 30.04.2021

Yağız Sunay , Ömer Özer

https://doi.org/10.33464/mediaj.868256

Cited By: 2

Öz

Bu çalışmanın konusunu, Türkiye’de 2018 yılında yaşanmış beş ve üzeri ölümlü karayolu trafik olaylarının Cumhuriyet, Hürriyet, Sabah ve Yeni Şafak gazetelerinde sunumu oluşturmaktadır.
Çalışmanın yönteminde Teun Adrian van Dijk’ın eleştirel söylem çözümlemesi yaptığı “makro-mikro modeli” kullanılmıştır. Çalışma, kuramsal temeli ve bu temele uygun yöntemi ve çözümleme biçimiyle eleştirel söylem çözümlemesinin unsurlarını taşımaktadır. Kuramsal temelde van Dijk’ın yaklaşımı anlatılmış, yöntemde yine van Dijk’ın modeli tanıtılmış ve çözümlemede de 1991 yılında yaptığı çözümlemeye paralel bir çözümleme gerçekleştirilmiştir.
Sonuçta bu çalışma, van Dijk’ın eleştirel söylem yaklaşımının geçerliliğini ve Türkçe haberlerin incelenmesinde uygun olduğunu göstermiştir. Çalışma, haberlerin çözümlemesi ile gazeteler arasında fark olmadığını, dört gazetenin de haberlerin söyleminde ideolojik üretim yaptığını ve van Dijk’ın makro-mikro modelinin tüm özelliklerini taşıdığını ortaya koymuştur. Dolayısıyla haberlerin sunumunda sorunlar olduğu saptanmıştır. Nitekim haberlere, objektiflik üzerinden yapılacak uyarılar artık, yeterli değildir. Çalışmanın da vurguladığı gibi haberlerde ideolojik üretimin nasıl yapıldığını ortaya koymak çok daha önemli olmaktadır.

Anahtar Kelimeler

Eleştirel Söylem Çözümlemesi, Ölümlü Trafik Olayları, Teun Adrian van Dijk, Basın, Haber

Destekleyen Kurum

yok

Proje Numarası

yok

Teşekkür

Tez Jüri üyelerine var ama metin yayına kabul edilirse gönderilecek.

The News Discourse: The Presentation in the Newspapers of Highway Traffic Events with 5 and over Fatalities Occured in Turkey during 2018

Öz

Proje Numarası

yok

Kaynakça

• Çoban, B., Özarslan, Z., ve Ateş, N. (2003). Söylem ve ideoloji: mitoloji din ideoloji. İstanbul: Su Yayınları.
• Fairclough, N. (1992). Discourse and social change. Polity Press.
• Fowler, R. (1991). Language in the news: discourse and ideology in the press. Routledge.
• Fowler, R., Hodge, B., Kress, G., and Trew, T. (1979). Language and control. London: Routledge Kegan Paul.
• Hall, S., Critcher, C., Jefferson, T., Clarke, J., and Roberts, B. (1978). Policing the crisis: Mugging, the state and law and order. GB: Methuen.
• İnal, M. A. (1996). Haberi okumak. İstanbul: Temuçin Yayınları.
• TÜİK verileri. Erişim: 24 01 2021, https://data.tuik.gov.tr/Bulten/Index?p=Karayolu-Trafik-Kaza-Istatistikleri-2018-30640
• van Dijk, T. A. (1983). Discourse analysis: Its development and application to the structure of news. Journal of Communication, 33 (2), 20-43.
• van Dijk, T. A. (1988a). News as discourse. Lawrence Earlbaum Associates Publication.
• van Dijk, T. A. (1988b). News analysis. Lawrence Earlbaum Associates Publication.
• van Dijk, T. A. (1991). The Interdisciplinary Study of News as Discourse. A Handbook of Qualitative Methodologies for Mass Communication Research, K. B. Jensen (Ed.) ve N. W. Jankowski, Routledge. 331-395.
• van Dijk, T. A. (1993). Principles of critical discourse analysis. Discourse & Society, 4 (2), 249-283.
• van Dijk, T. A. (1995a). Power and the news media. D. Paletz (Ed.), Political Communication and Action. (s. 9-36). Cresskill, NJ: Hampton Press.
• van Dijk, T. A. (1995b). Discourse analysis as ideology analysis. C. Schäffner and A. Wenden (Eds.), Language and Peace, içinde (s. 17-33). Aldershot: Dartmouth Publishin.
• van Dijk, T. A. (2001). Critical discourse analysis. D. Tannen, D. Schiffrin, and H. Hamilton (Eds.), Handbook of Discourse Analysis içinde (s. 352-371). Oxford: Blackwell.
• van Dijk, T. A. (2009). News, discourse, and ideology. The handbook of journalism studies, 191-204.
• van Dijk, T. A. (2013). Ideology and discourse. M. Freeden, L. T. Sargent and M. Stears (Eds.), The Oxford Handbook of Political Ideologies içinde (s. 175-196). Oxford: Oxford University Press.
• van Dijk, T. A. (2014). Discourse-cognition-society: current state and prospects of the socio-cognitive approach to discourse. C. Hart and P. Cap (Eds.), Contemporary Critical Discourse Studies içinde (s. 121-146). London: Bloomsbury.
• van Dijk, T. A. (2015a). Critical discourse studies: a sociocognitive approach. R. Wodak and M. Meyer (Eds.), Methods of critical discourse analysis (Third Edition) içinde (s. 63-85). London: Sage.
• van Dijk, T. A. (2015b). Ideology. G. Mazzoleni (Ed.), The International Encyclopedia of Political Communication içinde. London: Wiley-Blackwell.
• van Dijk, T. A. (2017). Socio-cognitive discourse studies. The Routledge handbook of critical discourse studies içinde (s. 26-43). Routledge.
• Wodak, R. (2002). Aspects of critical discourse analysis. Zeitschrift für Angewandte Linguistik, 36, 5-31.