Etkileşim ve İleriye Sıçrama: Yazınsal Evrenden Fotoğrafa Uzanan Serüvenler Dizisi

Yıl 2023, Cilt: 6 Sayı: 1, 61 - 81, 28.04.2023

Dilara Şentürk

https://doi.org/10.33464/mediaj.1255164

Öz

Amaç: Metinlerin kendi içlerinde ve fotoğrafla olan bağlamları, imgeleri sembolik olarak okumaya ve kendilerinden önceki sanat yapıtlarını düşünmeye sevk eder. Çalışmanın amacı, dilin yazıya yansıması, kavramsal düşüncenin somut nesneler ile algılamları birleştirdiği bir ortam olarak, metinlerin ve fotoğraf yapıtlarının arasındaki köprüyü ortaya koymaktır. Bu çalışmanın amacı, fotoğrafın edebi yapıtlarla deşifre edilmesi ve dolayısıyla metinler ile görüntüler arasındaki ilişkiyi disiplinlerarası bir şekilde tasarımlayarak kurulan etkileşimi betimlemek ve analiz etmek üzerine şekillenmiştir.
Soru: Kavramların birbirine bağlandığı fotoğraf yapıtlarının, mitolojiye, öykülere ve masallara sırtını dayayan yapısı ile yazınsal evrenin ilişkisi nedir? Birbirine bağıl ancak bağımsız köksaplar açısından metin ve fotoğraflar ilişkilendirilebilir mi? Yazınlardan atıfta bulunulan ve yansıması doğrudan yapılan ya da dönüştürülen fotoğraf yapıtları nasıl okunabilir? Gösterge ve imgelerle, yazınsal evrendeki alıntıları yansılayan fotoğraf yapıtları, metinler arası olarak nasıl ele alınabilir?
Yöntem: Çalışma, nitel bir araştırma olarak ele alınmış, Jean-Paul Sartre’ın Bulantı ve Sözcükler eserlerinin fotoğrafla ilişkisi üzerinden mitoloji, habercilik, masal ve öykü yapıtlarının ilintilerinden bahsederek, sanat temelli araştırma ve betimleyici yöntemle oluşturulmuştur.
Örneklem: Çalışmada yer alan fotoğraf yapıtları ve edebiyat eserleri, amaçlı örneklem temelinde ele alınmıştır.
Sonuç: Farklı göstergeler ve dönüştürülmüş imgeler içeren bu yapıtlar, izleyici ve okuyucu için bir deşifre alanı yaratır. Mitoloji, masal ve öykülerin estetik ya da enformasyon içeren fotoğraflara yansıması, alanların düğümünü ortaya koyarak, disiplinlerarası ve metinlerarası bir dâhiliyet oluşturur.

Anahtar Kelimeler

Metinlerarasılık, Karnavalesk, Jean-Paul Sartre, Roland Barthes, Fotoğraf.

Interaction and Leap Forward: A Series of Adventures from the Literary Universe to Photography

Öz

The contexts of the texts in themselves and in relation to photography encourage us to read the images symbolically and to think about the artworks that preceded them. In this respect, the aim of this study is to reveal the bridge between texts and works of photography as a reflection of language in writing, as a medium where conceptual thought combines concrete objects and perceptions. The aim of this study is shaped by the deciphering of photography with literary works, and therefore to describe and analyze the interaction established by designing the relationship between texts and images in an interdisciplinary way. In this sense, works of photography, in which concepts are interconnected, constitute the series of adventures of the literary universe with its structure that relies on mythology, stories and tales. This series of adventures, in which each text and photograph is a mosaic, can also constitute an example of Gilles Deleuze and Félix Guattari’s concept of rhizome. The textual and photographic associations with interconnected but independent rhizomes turn the work referred to and reflected upon, either directly or through transformation, into a monument. These works, which contain different signs and transformed images, create a space of decipherment for the viewer and the reader. The reflection of mythology, fairy tales and stories in aesthetic or informational photographs reveals an interdisciplinary and intertextual transformation by revealing the knot of fields. As a qualitative research, the study is exemplified on the basis of intertextuality with Mikhail Bahtin’s concept of carnivalesque and works of photography, with purposive sampling, and it was created with art-based research and descriptive method by talking about the relationship of mythology, journalism, fairy tales and stories with the relationship of Jean-Paul Sartre’s Nausea and Words with photography.

Anahtar Kelimeler

Intertextuality, Carnivalesque, Jean-Paul Sartre, Roland Barthes, Photography.

Kaynakça

• Atay, S. (2020, September 11-12). Orbitor by Mircea Cartarescu and the Crack in Symmetry. [Conference presentation]. Sixth Argumentor Conference, Argumentor 6 Mind the Gap, Oradea, Nagyvarad, Romania, Partium Debrecen University Press, 199-213. https://philarchive.org/archive/HORMTG
• Bahtin, M. (2005). Rabelais ve Dünyası (Ç. Öztek, Çev.). Ayrıntı Yayınları.
• Bahtin, M. (2017). Karnavaldan Romana, Edebiyat Teorisinden Dil Felsefesine Seçme Yazılar (C. Soydemir, Çev.). (S. Irzık, Der.). Ayrıntı Yayınları.
• Barthes, R. (1991). Mythologies (A. Lavers, Trans.). The Noonday Press.
• Barthes, R. (1996). Camera Lucida Fotoğraf Üzerine Düşünceler (R. Akçakaya, Çev). Altıkırkbeş Yayınları.
• Bernard, H. R. (1994). Research Methods In Anthropology: Qualitative And Quantitative Approaches. AltaMira Press.
• Deleuze, G. & Guattari, F. (2005). A Thousand Plateaus Capitalism and Schizophrenia (B. Massumi, Trans.). University of Minnesota Press.
• DeWalt, K. M. & DeWalt, B. R. (2002). Participant Observation: A Guide For Fieldworkers. AltaMira Press.
• Flusser, V. (2006). Towards a Philosophy of Photography (A. Mathews, Trans.). Reaktions Book.
• Gans, H. J. (1999). Participant Observation In The Era Of ‘Ethnography’. Journal of Contemporary Ethnography, 28 (5), 540-548, DOI: https://doi.org/10.1177/089124199129023532
• Grimal, P. (1990). A Concise Dictionary of Classical Mythology. Basil Blackwell.
• Grimm, J.&Grimm, W. (1972). The Complete Grimm’s Fairy Tales. Panteon Books.
• Guibert, E., Lefevre, D., Lemercier, F. (2018). Fotoğrafçı (T. Üyken, Çev.). Karakarga Yayınları.
• Kristeva, J. (1980). Desire in Language A Semiotic Approach to Literature and Art (L. S. Roudiez, Ed.), (T. Gora, A. Jardine, L. S. Roudiez, Trans.). Columbia University Press.
• Lyotard, J. F. (1997). Postmodern Durum (A. Çiğdem, Çev.). Vadi Yayınları.
• Mannheim, K. (2002). İdeoloji ve Ütopya (M. Okyayuz, Çev.). Epos Yayınları.
• Marshall, C. & Rossman, G. B. (1989). Designing Qualitative Research. Newbury Park.
• Nnadi, C. (2014, August 21). Lady Gaga, Andrew Garfield, and Lily Cole do Hansel and Gretel (J. Bickham, Ed.). Vogue. https://www.vogue.com/article/tbt-lady-gaga-andrew-garfield-hansel-and-gretel Otyam, F. (1969). Gide Gide 10. Doğan Yayınevi.
• Pliny The Elder. (1961). Natural History, Volume IX, LIBRI XXXIII-XXXV (H. Rackham, Ed.). Harvard University Press. Propp, V. (2018). Masalın Biçimbilimi (M. Rifat, S. Rifat, Çev.). Türkiye İş Bankası Kültür Yayınları.
• Sartre, J. P. (1961). Bulantı (S. Hilav, Çev.). Ataç Kitabevi.
• Sartre, J. P. (2010). Sözcükler (S. Hilav, Çev). Can Yayınları.
• Schensul, S. L., Schensul, J. J. & LeCompte, M. D. (1999). Essential Ethnographic Methods: Observations, Interviews, And Questionnaires. AltaMira Press.
• Şentürk, D. (2022). Mitolojiden Hakikat Sonrası Çağa: Sanatın Hypertext Evreni, İstanbul Aydın Üniversitesi İletişim Çalışmaları Dergisi, 8 (3), 335-363, DOI: 10.17932/IAU.ICD.2015.006/icd_v08i3004
• The Empire Project. (2015). Alp Sime Merhamet Kontrol Altında [Bilgi Sayfası]. http://theempireproject.com/lang-TR/exhibitions-45/
• Wallraff, G. (1986). En Alttakiler (O. Okkan, Çev.). Milliyet Yayınları.
• Woolf, V. (2015). Kendine Ait Bir Oda (S. Öncü, Çev.). İletişim Yayınları.
• Yacavone, K. (2015). Benjamin, Barthes ve Fotoğrafın Tekilliği (S. Atay, M. Tumen, Çev.), (S. Tercan, Ed.). Hayalperest Yayınevi.
• GÖRSEL KAYNAKÇA
• Görsel 1. Günter Wallraff, Ganz Unten, 1985. Kaynak: https://www.filmportal.de/node/29995/gallery
• Görsel 2. Lefevre, Guibert, Lemercier, Le Photographe, Türkçe 2018 baskısı. Kaynak: Kara Karga Yayınları, s. 48-49.
• Görsel 3. Ara Güler, pamuk işçisi kılığına giren Fikret Otyam, ‘Gide Gide 10’, 1969. Kaynak: Doğan Yayınevi, s. 137.
• Görsel 4. Alp Sime, Merhamet Kontrol Altında, 2015. Kaynak: http://theempireproject.com/lang-TR/exhibitions-45/
• Görsel 5. Raphael, Madonna of the Chair, 1514; Lewis Hine, Madonna of the Tenements, 1911. Kaynak: https://theliteratelens.com/2012/05/22/is-it-art-documentary-photography-at-the-new-york-photo-festival/
• Görsel 6. Annie Leibovitz, Hansel And Gretel for Vogue, 2009. Kaynak: https://www.vogue.com/article/tbt-lady-gaga-andrew-garfield-hansel-and-gretel
• Görsel 7. Dilara Şentürk, Bulantı (fotoğraf projesi), 2015. Kaynak: Dilara Şentürk Arşiv.