SOSYAL MEDYA ARACILI KURUMSAL SOSYAL SORUMLULUK İLETİŞİMİNİN DEPREM AFETİ BAĞLAMINDA ANALİZİ: FORTUNE 500 TÜRKİYE LİSTESİNDE YER ALAN KURUMLARIN FAALİYETLERİ ÜZERİNE BİR İNCELEME

Yıl 2024, Cilt: 7 Sayı: 1, 1 - 22, 27.04.2024

Hatun Boztepe Taşkıran

https://doi.org/10.33464/mediaj.1369996

Öz

Halkla ilişkilerin temel bir uygulama alanı olan kurumsal sosyal sorumluluk, kurumlar ile hedef kitleler arasında toplumsal ilişkilerin geliştirilmesi amacına odaklanmaktadır. Toplumun tümünü ya da büyük bir kısmını fiziksel, ekonomik ve sosyal açılardan etkileyen, hayatın olağan akışını değiştiren ve etkilenen kişi ve grupların kendi imkân ve kaynakları ile üstesinden gelmesinin mümkün olmadığı afetler ise kurumların, toplumun birer üyesi olarak afete yönelik yanıt vermesinin beklendiği dönemlerdir. Sosyal sorumluluk iletişimi açısından literatür değerlendirildiğinde sosyal medyanın sosyal sorumluluk iletişimi faaliyetleri için önemli bir kapasite sunduğu da görülmektedir. Bu bilgiler doğrultusunda bu çalışma, sosyal medya aracılı kurumsal sosyal sorumluluk iletişimini deprem afeti bağlamında incelemek üzere planlanmış ve Türkiye’nin en büyük 50 kurumunun 6 Şubat 2023 tarihinde Kahramanmaraş merkezli depremlere yönelik sosyal medya aracılı kurumsal sosyal sorumluluk iletişimi nitel araştırma yöntemlerinden içerik analizi tekniği ile incelenmiştir. Elde edilen bulgular kurumların depremin etkilerine yönelik hızlı yanıtlar vermeye odaklanan barınma ve konaklama, yiyecek ve giyecek desteği gibi sosyal sorumluluk faaliyetlerine odaklandıklarını göstermiş ve ayrıca depremin, zaman ilerledikçe sosyal medya aracılı sosyal sorumluluk iletişimi açısından kurumsal bir gündem maddesi olmaktan uzaklaştığına işaret etmiştir.

Anahtar Kelimeler

Halkla ilişkiler, Kurumsal sosyal sorumluluk, Kurumsal sosyal sorumluluk iletişimi, Sosyal medya, Deprem

Kaynakça

• AFAD (2023). Açıklamalı afet yönetimi terimleri sözlüğü. Erişim adresi: https://www.afad.gov.tr/aciklamali-afet-yonetimi-terimleri-sozlugu, 23.05.2023.
• Balasubramanian, S. K., Fang, Y. ve Yang, Z. (2021). Twitter presence and eşperience improve corporate social responsibility outcomes. Journal of Business Ethics, 173, 737-757, doi: 10.1007/s10551-020-04537-x.
• Balta Peltekoğlu, F. ve Tozlu, E. (2018). Kurumsal sosyal sorumluluk kampanyalarının dijital paydaşları; sosyal medya fenomenleri. Erciyes İletişim Dergisi, 5(4), 285-299, doi: 10.17680/erciyesiletisim.421085.
• Banerjee, S. B. (2008). Corporate social responsibility: the good, the bad and the ugly. Critical Sociology, 34(1), 51-79, 10.1177/0896920507084623.
• Bilgi Teknolojileri ve İletişim Kurumu (2023). Dijital Türkiye 2023 Raporu. Erişim adresi: https://www.guvenliweb.org.tr/dosya/HQTLP.pdf, 30.05.2023.
• Cho, M., Furey, L. D. ve Mohr, T. (2017). Communicationg corporate social responsibility on social media: strategies, stakeholders, and public engagement on corporate Facebook. Business and Professional Communication Quarterly, 80(1), 52-69, doi: 10.1177/2329490616663708.
• Cochran, P. L. (2007). The evolution of corporate social responsibility. Business Horizons, 50, 449-454, doi: 10.1016/j.bushor.2007.06.004.
• Cornelissen, J. (2004). Corporate communications theory and practice. London: Sage Publications.
• Crane, A. ve Glozer, S. (2016). Researching corporate social responsibility communication: Themes, opportunities and challenges. Journal of Management Studies, 53(7), 1223-1252, doi: 10.1111/joms.12196.
• Cutlip, S. M., Center, A. H. ve Broom, G. M. (2006). Effective public relations. 9th edition, New Jersey: Pearson Education Inc.
• Davies, G., C. Rosa, Da Silva, R. V. ve Roper, S. (2003). Corporate reputation and competitiveness. London: Routledge.
• Demirci, S. ve Köseli, M. (2011). İkincil veri ve içerik analizi. Kaan Böke (Ed.). Sosyal Bilimlerde Araştırma Yöntemleri içinde (308-352), İstanbul: Alfa Yayınları. Fortune (2023). Türkiye’nin en büyük 500 kuruluşu listesi. Erişim adresi: (https://www.fortuneturkey.com/fortune500), 27.05.2023.
• Frankental, P. (2001). Corporate social responsility: A PR invention?. Corporate Communications: An International Journal, 6(1), 18-23, doi: 10.1108/13563280110381170.
• Gomez-Carrosa, P., Guillamon-Saorin, E. ve Osma, B. G. (2021). Stakeholders versus firm communication in social media: The case of Twitter and corporate social responsibility information. European Accounting Review, 30(1), 31-62, doi: 10.1080/09638180.2019.1708428.
• Gonçalves, G. (2013). The (in)communicability of corporate social responsibility-a Portuguese insight. Gisela Gonçalves, Ian Somerville ve Ana Melo (Ed.). Organisational and Strategic Communication Research: European Perspectives içinde (143-165), Covilha: Livros Labcom Books.
• Grunig, J. E. ve Hunt, T. (1984). Managing public relations. New York: Holt, Rinehart ve Winston.
• Hayes, R. A ve Carr, C. T. (2021). Getting called out: effects of feedback to social media corporate social responsibility statements. Public Relations Review, 47, 1-8, doi: 10.1016/j.pubrev. 2020.101962.
• Hon, L. C. ve Grunig, J. E. (1999). Measuring relationships in public relations. Gainesville: Institute For Public Relations.
• Ihlen, Ø., Bartlett, J. L. ve May, S. (2011). Corporate social responsibility and communication. Jennifer L. Bartlett ve Steve May (Ed.). The Handbook of Communication and Corporate Social Responsibility içinde (3-12), United Kingdom: John Wiley and Sons.
• Ihlen, Ø. ve Van Ruler, B. (2017). How public relations Works: theoretical roots and public relations perspectives. Public Relations Review, 33, 243-248, doi: 10.1016/j.pubrev.2007.05.001.
• Jiang, Y. ve Park, H. (2022). Mapping networks in corporate social responsibility communication on social media: A new approach to exploring the influence of communication tactics on public responses. Public Relations Review, 48, 1-11, doi: 10.016/j.pubrev.2021.102143.
• Kim, J. S. ve Choi, Y. (2012). College students’ perception of Philip Morris’s Tobacco-related smoking preventetion and tobacco-unrelated social responsibility. Journal of Public Relations Research, 24(2), 184-199, doi:10.1080/1062726X.2012.626138.
• Kotler, P. ve Lee, N. (2008). Kurumsal sosyal sorumluluk. Sibel Kaçamak (Çev.), 2. Baskı, İstanbul: Mediacat Kitapları.
• Lindgreen, A., Swaen, V. ve Johnston, V. L. (2009). Corporate social responsibility: An empirical investigation on U.S. organizations. Journal of Business Ethics, 85, 303-323, doi: 10.1007/s.10551-008-9738-8.
• Mason, A., Flores, L., Liu, P., Tims, K., Spencer, E. ve Gire, T. G. (2019). Disaster communication: An analysis of the digital communication strategies used by the medical tourism industry during the 2017 Caribbean hurricane season. Journal of Hospitality and Tourism Insights, 2(3), 241-259, doi: 10.1108/JHTI-03-2018-0021.
• McWilliams, A. ve Siegel, D. (2001). Corporate social responsibility: a theory of the firm perspective. The Academy of Management Review, 26(1), 117-127.
• McWilliams, A., Siegel, D. S. ve Wright, P. M. (2006). Corporate social responsibility: Strategic implications. Journal of Management Studies, 43(1), 1-18, doi: 10.1111/- j.1467-6486.2006.00580.x.
• Metin, O. ve Ünal, Ş. (2022). İçerik analizi tekniği: iletişim bilimlerinde ve sosyolojide doktora tezlerinde kullanımı. Anadolu Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, 22(2), Özel Sayı, 273-294, doi: 10.18037/ausbd.1227356.
• Miles, M. B. ve Huberman, A. M. (1994). Qualitative data Analysis: An expanded sourcebook. 2nd edition, Thousand Oaks: Sage Publications.
• Morsing, M., Midttun, A. ve Palmas, K. (2007). Corporate social responsibility in Scandinavia: A turn toward business case?. Steve May, George Cheney ve Juliet Roper (Ed.). The Debate Over Corporate Social Responsibility içinde (87-104), Oxford: Oxford University Press.
• Morsing, M. ve Schultz, M. (2006). Corporate social responsibility communication: stakeholder information, response and involvement strategies. Business Ethics: A European Review, 15(4), 323-338.
• Oliver, S. (2007). Public relations strategy. 2nd edition, London: Kogan Page.
• Özdora Aksak, E. (2015). An analysis of Turkey’s telecommunications sector’s social responsibility practices online. Public Relations Review, 41, 365-369, doi: 10.1016/j.pubrev. 2015.01.001.
• Reilly, A. H. ve Larya, N. (2018). External communication about sustainability: Corporate social responsibility reports and social media activity. Environmental Communication, 1-17, doi: 20.2080/17524032.2018.1424009.
• Smith, N. C. (2003). Corporate social responsibility: Whether and how?. California Management Review, 45(4), 52-76, doi: 10.2307/41166.
• Somerville, I. (2004). Business ethics, public relations and corporate social responsibility. The Public Relations Handbook içinde (131-144), 2nd edition, Oxfordshire: Routledge.
• Sommerfeldt, E. J. ve Yang, A. (2018). Notes on a dialogue: Twenty years of digital dialogic communication research in public relations. Journal of Public Relations Research, 30(3), 59-64, doi: 10.1080/1062726X.2018.1498248.
• Tench, R. ve Yeomans, L. (2006). Exploring public relations. Harlow: Pearson Education. Vercic, D., Vercic A. T. ve Sriramesh, K. (2015). Looking for digital public relations. Public Relations Review, 41, 142-152, doi: 10.106/j.pubrev.2014.12.002.
• Vural, A. M., Boztepe Taşkıran, H., Türkoğlu, S., Sarı, M., Maral, T., Keskin, R. K., Koparan, E., Yüncüoğlu, B., Gülnar, M., Ağca, M. E., Şahin, H. & Ünlü, T. (2022a). Risk iletişiminde geleneksel medya: gazete haberlerinin deprem felaketleri örnekleminde analizi. Selçuk İletişim Dergisi, 15(2), 672-701, doi:10.18094/JOSC.1116550.
• Vural, A. M., Boztepe Taşkıran, H., Türkoğlu, S., Sarı, M., Maral, T., Keskin, R. K., Koparan, E., Yüncüoğlu, B., Gülnar, Şahin, H., Ünlü, T. ve Ağca, M. E. (2022b). Risk iletişimi bağlamında deprem haberlerinin çerçevelenmesi: radyo ve televizyonda depremin temsili. Intermedia International E-Journal, 9(17), 170-191, doi: 10.56133/intermedia.1113132.
• Vural, A. M., Boztepe Taşkıran, H., Türkoğlu, S., Sarı, M., Maral, T., Keskin, R. K., Koparan, E., Yüncüoğlu, B., Gülnar, Şahin, H., Ünlü, T. ve Ağca, M. E. (2022c). İnternet gazetelerinde depremin haberleştirilmesi: Türkiye’nin en çok ziyaret edilen haber sitelerinde deprem içerikli haberlerin risk iletişimi bağlamında analizi. Yeni Medya, 13, 25-54, doi: 10.55609/yenimedya.1111441.
• Wan Jan, W. S. (2006). Defining corporate social responsibility. Journal of Public Affairs, 6, 176-184, doi: 10.1002/pa.227.
• Watson, T. ve Noble, P. (2005). Evaluating public relations. London: Kogan Page.
• Windsor, D. (2006). Corporate social responsibility: three key approaches. Journal of Management Studies, 43(1), 93-114, doi: 10.1111/j.1467-6486.2006.00584.x.
• Wolf, K. ve Archer, C. (2018). Public relations at the crossroads: the need to reclaim core public relations competencies in digital communication. Journal of Communication Management, 22(4), 494-509, doi: 10.1108/JCOM-08-2018-0080.
• Wood, D. J. (1991). Corporate social performance revisited. Academy of Management Review, 16(4), 691-718, doi: 10.2307/258977.
• Yamak, S. (2007). Kurumsal sosyal sorumluluk kavramının gelişimi. İstanbul: Beta Basım Yayım Dağıtım.
• Yang, J., Basile, K. ve Letourneau, O. (2020). The impact of social media platform selection on effectively communicating about corporate social responsibility. Journal of Marketing Communications, 26(1), 65-87, doi: 10.1080/13527266.2018.1500932.