Etik İlkeler ve Yayın Politikası

1. Genel İlkeler

Uluslararası Medya ve İletişim Araştırmaları Dergisi - MEDIAJ, bilimsel yayın etiği açısından uygulanması gereken en yüksek standartlara uymayı taahhüt eder. Bu doğrultuda The Committee on Publication Ethics (COPE) organizasyonu tarafından ileri sürülen öneri, ilke ve kılavuzları temel alarak aşağıda belirlenen ilkeleri benimser:

  • MEDIAJ’a gönderilen makalelerin daha önce yayınlanmamış, yayınlanmak üzere herhangi bir derginin değerlendirme sürecine dâhil edilmemiş olması gerekmektedir.
  • MEDIAJ’a gönderilen makaleler, ön değerlendirme sürecini geçtikten sonra yazarların ve hakemlerin gizliliğinin korunmasına özen gösterilerek çift-taraflı kör hakemlik sürecine alınır ve hakem değerlendirmesine gönderilir.
  • Hakem sürecinde makaleler en az iki hakeme gönderilir. Hakemlerden birinin çalışmayı "red" diğerinin ise "kabul" etmesi durumunda makale üçüncü bir hakeme gönderilir. Üçüncü hakemin vereceği karar doğrultusunda makale red ya da kabul edilir. Kabul edilmesi durumunda yazar hakemlerden gelen düzeltmelerin/eklemelerin tamamını yapmak durumundadır. Gerekli görmediği düzenlemelerle/eklemelerle ilgili olarak etik ve evrensel akademik kültür doğrultusunda referanslara dayalı gerekçe/açıklama yazmalıdır.
  • Yollanmış ve/veya yayınlanmış makalelerde tekrar yayın, aşırma, uydurma veri, sahte yazarlık, telif hakkı ihlali vb. yayın etiği ihlalleri ve kötüye kullanım durumlarının tespiti halinde COPE tarafından oluşturulan yayın etiği şemalarındaki (https://publicationethics.org/resources/flowcharts) akış takip edilir ve söz konusu makaleler yayından çıkarılır.
  • MEDIAJ, gönderilen makalelere ilişkin ortaya çıkabilecek çıkar çatışması durumlarında editörlerin, hakemlerin ve yazarların yükümlü olduğu etik ilkeleri tanımlar ve sürecin etik standartlara uygun yürütülmesi için hassasiyet içinde hareket ederek çatışma çözülene dek makalenin değerlendirme sürecini askıya alır.
  • MEDIAJ düzeltme, açıklama, özür, tekzip gibi içeriklerin yayınlanması konusunda hassasiyet gösterir.
  • MEDIAJ'a gönderilecek makalelerde evrensel ve bilimsel akademik etik anlayış doğrultusunda, yazarın ilgili kurumdan alacağı "etik kurul izni" ile araştırmasını yürütmesi ve makalesini gönderirken de etik kurul iznini yüklemesi gerekmektedir. Etik kurul izninin gerekli görüldüğü araştırmalar ise şunlardır: 

                        - Toplumsal ya da kültürel araştırmaları konu edinen anket, deney, odak grup çalışması, görüşme tekniklerine dayalı

                        nitel ve/veya nicel araştırmalarla yürütülmüş çalışmalar,

                        - İnsan ve/veya hayvanların kullanıldığı çalışmalar,

                        -  İnsanlar üzerinde yapılan deneysel çalışmalar,

                        - Kişisel verilere dayalı olarak yapılan tarihsel/retrospektif çalışmalar. 


2. Yayıncının Sorumlulukları

MEDIAJ'ın yayıncısı, Aydın Adnan Menderes Üniversitesi İletişim Fakültesi adına Fakülte dekanıdır. Yayıncı dergiye ilişkin aşağıdaki unsurlar konusunda sorumluluk taşımaktadır:

  • Yayın etiği ilkelerinin paydaşlar arasında uygulanması,
  • Dergi içeriğine açık erişimin ücretsiz ve sürekli olarak sağlanması,
  • Yayınların arşivlenmesi ve korunması,
  • Bilimsel yayın etiği ihlallerine yönelik şüpheli durumların açığa kavuşturularak çözülmesi.

3. Editör ve Editör Yardımcılarının Sorumlulukları

Editör ve editör yardımcıları, MEDIAJ bünyesinde yayınlanan bütün yayınlardan sorumludur. Bu bağlamda ilgili kişilerin temel sorumlulukları derginin fikri mülkiyet hakları ve etik standartlar doğrultusunda işlemesini sağlamak ve konu ile ilgili her türlü önlemi almaktır. Editörler, yayınlanmış ya da yayınlanması amacıyla kendilerine ulaştırılan yayınlarda intihal ya da diğer etik standartlarla ilgili bir şüphe oluşması durumunda, bahsi geçen kaygıların çözüme ulaştırılması için gerçekleştirdiği soruşturmalarda COPE’un belirlemiş olduğu iş şemalarına (https://publicationethics.org/guidance/Flowcharts) uygun hareket eder. Bunun yanı sıra editör ve editör yardımcılarının diğer rol ve yükümlülükleri aşağıda sıralanmıştır:

  • Derginin yayın politikaları ve etik ilkeleri kapsamında kişisel verilerin korunması,
  • Derginin akademik açıdan bütünlüğünün sağlanması ve kalitesinin geliştirilmesi,
  • Yayınlanması talebiyle MEDIAJ’a gönderilen yayınlarla ilgili karar verirken, yayınların dergi tarafından belirlenen biçimsel ölçütlere, derginin amaç ve kapsamına, uluslararası bilimsel ve etik kurallara uygun olarak şeffaf ve yansız bir biçimde hareket edilmesi,
  • İnsan ve hayvan haklarının korunmasına özen gösterilmesi, etik kurul onayı gerektiren çalışmaların belirlenerek yazardan bu onayın talep edilmesi,
  • Okuyucu ve yazarların bilgi ihtiyaçlarının giderilmesi ve dergide yayınlanan çalışmalar bağlamında düşünce özgürlüğünün ve çeşitliliğinin sağlanması.

4. Hakemlerin Sorumlulukları

MEDIAJ’a gönderilen makalelerin yayınlanmasına ilişkin karar süreçlerinde hakem görüşleri temel alınır. Bu bağlamda, MEDIAJ’a gönderilen tüm yayınlar, tarafsızlık, bağımsızlık ve güvenilirlik ilkeleri doğrultusunda çift-taraflı kör hakemlik sistemine göre değerlendirilir. MEDIAJ için değerlendirme yapan hakemlerin rol ve yükümlülükleri aşağıda sıralanmıştır:

  • Değerlendirme süreçlerinin daha hızlı ve sağlıklı olması açısından, kendilerine yönlendirilen makalelerde işlenen konuyu değerlendirmek konusunda yetersiz olduğunu hisseden, konunun uzmanlık alanı ile ilgili olmadığını düşünen ve/veya değerlendirme için yeterli zamanı olmadığını hisseden hakemlerin, alternatif hakemlerle iletişime geçilebilmesi için editörleri ivedilikle bilgilendirmeleri ve inceleme teklifini reddetmeleri,
  • İncelemeyi kabul etsin ya da etmesin, kendilerine gönderilen makalelerin gizli belge niteliğinde olması nedeniyle makaleleri ya da makalelere ilişkin bilgileri üçüncü kişilerle paylaşmamaları, hakemlik sürecinde elde ettikleri bilgileri kişisel menfaatleri için kullanmamaları ve bu anlamda gizlilik ilkesine riayet etmeleri,
  • Çıkar çatışması ile karşı karşıya olduklarını düşündüklerinde bunu açıkça beyan etmeleri ve ilgili makaleyi incelemeyi reddederek editörleri bilgilendirmeleri,
  • Kendilerine gönderilen çalışmaları değerlendirirken nesnel ve yapıcı olmaları, etik bir dil kullanmaları, yazarların kişiliğinden bağımsız olarak yalnızca kendilerine gönderilen metinle ilgili yorum yapmaları ve metne ilişkin tüm argümanlarını destekleyici söylem ve kaynaklarla açıklamaları,
  • Kendilerine ulaşan makaleleri derginin yayın politikaları ve etik ilkeleri çerçevesinde değerlendirmeleri, karşılaştıkları bilimsel ve etik sorunlarla ilgili olarak dergi editörünü bilgilendirmeleri.

5. Yazarların Sorumlulukları

MEDIAJ'a gönderilen yayınlarda, yazarların aşağıdaki etik sorumluluklara uyması beklenmektedir:

  • Yazarlar ilgili sayının çağrı metninde yer alan makale başvuru tarihleri içerisinde yayınlarını göndermekle yükümlüdür. Belirtilen tarihler dışında gönderilen çalışmalar değerlendirmeye alınmaz.
  • Yazarlar daha önce yayınlamış oldukları ve/veya yayınlanmak üzere herhangi bir derginin değerlendirme sürecinde yer alan çalışmalarını dergiye gönderemezler.
  • Yazarlar gönderdikleri makalelerin bilimsel ve etik ilkelere uygunluğu konusunda sorumludur.
  • Yazarlar gönderdikleri makalelerin özgünlüğünü sağlamak konusunda sorumludur. Başka kaynaklardan yararlanılması durumunda bunu akademik ve etik teamüller doğrultusunda belirtmek yazarın yükümlülüğündedir. Buna ilişkin etik ihlallerin tespit edilmesi durumunda makale reddedilir.
  • MEDIAJ'a gönderilen çalışmalarda, yazarların daha önce yayınlamış oldukları çalışmalarında yer alan fikir ve ifadelere yer vermeleri durumunda, bu kısımları kendilerine atıf yoluyla belirtmeleri gerekmektedir. Yazarlar, editörler tarafından tespit edilecek çakışmaların düzeltilmesine ilişkin üzerlerine düşen sorumlulukları yerine getirmekle yükümlüdür.
  • Gönderilen çalışmaların birden fazla yazarın katkısı ile oluşturulduğu durumlarda yazarların isim sıralaması konusunda ortak karar almaları ve bu şekilde başvuru yapması gerekmektedir. Değerlendirme süreci devam eden çalışmalarda yazar sıralamasına yönelik değişiklik talebinde bulunmak için gerekçesiyle birlikte başvuru yapmak yazarın sorumluluğundadır.
  • Çalışmaya aktif katkıda bulunmayan kişilerin yazarlar arasına dâhil edilmemesi gerekmektedir. Bu konudaki sorumluluk yazara aittir.
  • Yazarlar, çıkar çatışması meydana getirebilecek durum ve içerikleri açıklamakla yükümlüdür.
  • Çalışmanın yayınlanmasından sonra tespit edilen hatalara ilişkin düzeltme, açıklama, özür, tekzip gibi işlemleri gerçekleştirmek üzere yazarların dergi editörlerini bilgilendirmesi gerekmektedir.