Büyük Birader’i Deneyimlemek: Bir Eleştirel Distopik Anlatı Örneği Olarak Orwell Keeping an Eye on You

Yıl 2021, Cilt: 1 Sayı: 1, 12 - 30, 27.06.2021

Can Bora Gelberi , Muzaffer Musab Yılmaz

Öz

Günümüzde kanon olarak kabul edilen distopyalar büyük oranda yirminci yüzyılın ilk yarısında kaleme alınmıştır. Bunda, iki dünya savaşı, kitle imha silahları ve baskı tahakküm araçlarının kitlesel bir boyutta ortaya çıkması önemli bir rol oynamıştır. Distopik anlatılar, günümüze değin çoğunlukla romanlar, çizgi romanlar, televizyon ve sinema yapımları aracılığıyla aktarılmıştır. Aynı şekilde, akademik bir düzlemde de büyük oranda bu kanallar aracılığıyla aktarılan distopik anlatılar analiz edilmiştir. Yeni bir tür olarak kabul edebileceğimiz eleştirel distopik anlatılar, klasik distopya temelli kurgulardan farklı olarak, içlerinde barındırdıkları umut ışığı ve çözüm olanaklarıyla okuyucularına farklı perspektifler sunmaktadır. Baskı ve tahakküm dolu bir evren sunmasıyla distopyaya, protagonistin kendi eylemleriyle bu baskı ve tahakkümden kurtulabilmesini içerdiği için ütopyaya benzetilebilecek eleştirel distopyalar, bu iki türden de izler taşır. Video oyunları, etkileşime ve hikâyeye doğrudan müdahil olma imkânı sunmasıyla günümüzde popülerliğini gün geçtikçe artırmaktadır. Bununla birlikte alımlayıcının hikâyenin sonunu kendisinin belirlemesine dayanan eleştirel distopyalar için de uygun bir zemin sunmaktadırlar. Bu çalışmada, Osmotic Stüdyoları tarafından geliştirilen Orwell Keeping an Eye On You adlı oyun üzerinden, video oyunlarının eleştirel distopyalar için sunduğu anlatım olanakları, anlatı çözümlemesi yöntemiyle incelenmiştir.
Çalışmanın sonucunda, bu oyundan hareketle, video oyunlarının eleştirel distopyalar için uygun bir anlatım zemini sunma potansiyeli taşıdığı görülmüştür.

Anahtar Kelimeler

Eleştirel Distopya, Orwell, Video Oyunları.

Experiencing The Big Brother: Orwell Keeping an Eye on You as an Example of Critical Dystopian Narrative

Öz

Dystopias regarded as canons today appeared largely in the first half of the twentieth century. The two world wars, the emergence of mass destruction weapons and oppressiondomination tools played an important role in this. Dystopic narratives have been mostly expressed through novels, comics, television and cinema productions until today. Likewise, dystopic narratives conveyed through these channels have been analyzed on the academic level. Unlike classical dystopias, critical dystopic narratives, which can be considered as a new genre, offer different perspectives to the readers with lights of hope and solution possibilities they contain. Critical dystopias can be likened to dystopias as they present a universe full of oppression and domination. Likewise, critical dystopias carry some traces of utopias because they convey the message that it is possible to escape from the oppression. The popularity of video games increases day by day as they provide the opportunity to interact and be directly involved in the story. Besides, they also provide a suitable ground for critical dystopias, allowing their players to determine the end of the story. In this study, through the game Orwell Keeping an Eye On You developed by Osmotic Studios, the narrative possibilities offered by video games for critical dystopias are examined through the narrative analysis method. In conclusion, with reference to the game, it was observed that video games have the potential to provide a suitable narrative ground for critical dystopias.

Anahtar Kelimeler

Critical Dystopia, Orwell, Video Games.

Kaynakça

• Aristoteles. (2019). Poetika Şiir Sanatı Üstüne. (Rifat, S. Çev.). İstanbul: Can Yayınları.
• Atasoy, E. (2020). Distopik kurgu ve ümitvar distopya bağlamında ütopyacılık geleneği. Gaziantep University Journal of Social Sciences, 19(3), 1135-1147. DOI: 10.21547/jss.715654
• Barthes, R. (2013) Dilin Çalışma Sesi. (Ece, A., Sevil, N. K. & Göktepe, E. Çev.). İstanbul: Yapı Kredi Yayınları.
• Bauman, Z. & Lyon, D. (2018). Akışkan Gözetim (Yılmaz, E. Çev.). İstanbul: Ayrıntı Yayınları.
• Claeys, G. (2016). Dystopia: A Natural History. New York: Oxford University Press.
• Demirbaş, Y. (2020). Dijital oyunlarda oynanış ve anlatı ilişkisi: DayZ Oyunu ve Village Topluluğu. Galatasaray Üniversitesi İletişim Dergisi, 32, 80-107.
• Eco, U. (2001). Açık Yapıt (Savaş, P. Çev.). İstanbul: Can Yayınları.
• Farca, G. & Ladevèze, C. (2016, Ağustos). The Journey to Nature: The Last of Us as Critical Dystopia. (Bildiri Sunumu) DiGRA/FDG ‘16 - Proceedings of the First International Joint Conference of DiGRA and FDG, Dundee, Scotland.
• Fitting, P. (2003). Unmasking the Real? Critique and Utopia in Recent SF Films. Baccolini, R. & Moylan, T. (Ed.). Dark Horizons: Science Fiction and the Dystopian Imagination. (ss. 155-166). New York & Londra: Routledge.
• Flanagan, M. & Nissenbaum, H. (2014). Values at Play in Digital Games. Cambridge: MIT Press.
• Fuchs, C. (2020). Sosyal Medya: Eleştirel Bir Giriş. (Kalaycı, İ. & Saraçoğlu, D.). Ankara: Notabene Yayınları.
• Garite, M. (2003). The Ideology of Interactivity (or, Video Games and the Taylorization of Leisure). (Bildiri Sunumu) DiGRA ‘03 - Proceedings of the 2003 DiGRA International Conference: Level Up, Utrecgt, The Netherlands.
• Gerbner, G., Gross, L., Morgan, M. & Signorielli, N. (1986). Living with Television: The Dynamics of the Cultivation Process. J. Bryant & D. Zillman (Haz.), Perspectives on media effects (ss. 17-40). Hilldale, NJ: Lawrence Erlbaum Associates.
• Greenwald G., Macaskill, E. & Poitras L., (2013, 9 Haziran), Edward Snowden: The whistleblower behind the NSA surveillance revelations, The Guardian (Erişim Tarihi: 27.03.2021) https://www.theguardian.com/world/2013/jun/09/edward-snowden-nsa-whistleblower-surveillance
• Han, B. C. (2020). Psikopolitika: Neoliberalizm ve Yeni İktidar Teknikleri. (Barışçan, H. Çev.). İstanbul: Metis.
• Laurel, B. (1986). Towards the Design of a Compu-ter-based Interactive Fantasy System. (Doctoral dissertation, The Ohio State University, ABD). Retrieved from https://etd.ohiolink. edu/apexprod/rws_etd/send_file/send?accession=osu1487265143146814&disposition=inline.
• Mac Síthigh, D. & Siems, M. (2019). The Chinese social credit system: A model for other countries? The Modern Law Review, 82(6), 1034-1071.
• Mateas, M. (2001). A Preliminary Poetics forIinteractive Drama and Games. Digital Creativity, 12(3), 140-152.
• McIntyre, L. (2019). Hakikat Sonrası (Biçici, M. F. Çev.). İstanbul: Tellekt Yayınları.
• Murray, S. (2020). Nineteen Eighty-Four and Video Games. W. Nathan. (Der.). The Cambridge Companion to Nineteen-Eighty-Four. (ss. 247-264). Cambridge: Cambridge University Press.
• Noakes, L. & Pattinson, J. (Eds.). (2013). British Cultural Memory and the Second World War. London: A&C Black.
• Pérez-Latorre Ó & Oliva, M. (2017). Video games, dystopia, and neoliberalism: The case of bioshock infinite. Games and Culture. 14(7-8), 781-800. doi:10.1177/1555412017727226
• Sargent, L. T. (2000, July). US Eutopias in the 1980s and 1990s. (Bildiri Sunumu) Lecture at the Comparative Thematic Network Project (COTEPRA) Conference, Centro Interdipartimentale di Ricerca Sull’ utopia. University of Bologna, Rimini, Italy.
• Sargent, L. T. (2010). Utopianism: A Very Short Introduction. New York: Oxford University Press.
• Sayılgan, Ö. (2014). Etkileşimli Drama Olarak Dijital Oyunlar ve ‘Etkileşimliliğin İdeolojisi’ Bağlamında Oyuncu Alımlama Pratikleri. (Yayınlanmamış Doktora Tezi). İstanbul Üniversitesi. İstanbul, Türkiye.
• Schulzke, M. (2014). The critical power of virtual dystopias. Games and Culture, 9(5), 315-334.
• Tregonning, J. (2019). Breaking the rules: Playing criminally in video games. Dialogue: The Interdisciplinary Journal of Popular Culture and Pedagogy, 6(2). 25-36.
• Vieira, F. (2010). The concept of utopia. The Cambridge Companion to Utopian Literature, 3-27.
• Wayne, M. (2015). Marksizm ve Medya Araştırmaları: Anahtar Kavramlar, Çağdaş Eğilimler (Cezar, B. Çev.). İstanbul: Yordam Kitap.