Türkiye’deki Üniversitelerde Kültürel Çalışmalar

Yıl 2021, Cilt: 1 Sayı: 1, 54 - 72, 27.06.2021

Hanife Ayaz

Öz

1950’lerden sonra İngiliz akademisinde kendine yer bulan kültürel çalışmalar disiplini, kısa sürede dünya genelinde popüler hale gelerek, dünyanın çeşitli üniversitelerinde de yayılmaya başlamıştır. 1990’ların ortalarından itibaren Türk akademisinde de yer almaya başlayan kültürel çalışmalar disiplini, sahip olduğu eleştirel ve disiplinler arası kimliğiyle ön plandadır. Disiplinin Türkiye serüveninin Batı dilleri ve filoloji bölümleri üzerinden başladığı ve günümüz itibariyle sosyal bilimlerde daha geniş bir alana yayıldığı söylenebilir. Bu çalışmada öncelikle, genel olarak kültürel çalışmalar disiplininin ortaya çıkış hikâyesi, alanın özellikleri ve öncü isimlerine değinildikten sonra, alanın Türkiye’deki serüveni özellikle üniversiteler bünyesindeki kurumsallaşması açısından incelenmiştir. Alanla ilgili üniversiteler bünyesinde yürütülen dergi ve tez çalışmalarına da değinilmiştir. Üniversiteler bünyesinde alana dair yayınlanan Kült, Moment, Abant Kültürel Araştırmalar ve Medya ve Kültürel Çalışmalar adlı dergilere ulaşılmıştır. Üniversitelerde yapılan tez çalışmaları konusunda da kültürel çalışmalar disipliniyle bağlantılı olan Eleştiri ve Kültür Araştırmaları, Kültürel Çalışmalar, Kültürel İncelemeler ve Medya ve Kültürel Çalışmalar ana bilim dallarında yapılan tezler incelenmiştir. Çalışmalar başlangıç itibariyle İngilizce yoğunluklu olmakla birlikte, son zamanlarda alanda yapılan Türkçe tez çalışmalarında da artış bulunmaktadır. Kültürel çalışmalarda yapılan tezler alanın disiplinler arası ve eleştirel yapısını yansıtır özellikte çalışmalar olmayı hedefleyen niteliktedir

Anahtar Kelimeler

Kültürel Çalışmalar Geleneği, Türkiye’de Kültürel Çalışmalar, Disiplinlerarası, Eleştirel Kültür, Üniversite.

Cultural Studies in Turkish Universities

Öz

The discipline of Cultural Studies, which appeared in the British academia after the 1950s, became popular all over the world in a short time and began to spread in various universities around the world. The discipline, which assumes a critical and interdisciplinary identity, has been in the Turkish academy since the mid-1990s. It can be said that the journey of the discipline in Turkey started with the Western languages and philology departments and has spread to a wider area in social sciences as of today. The present study first deals with a general discussion of the story of the emergence of the discipline of cultural studies, the characteristics of the field and its pioneering names, and then examines the adventure of the field in Turkey in terms of its institutionalization within the universities. The journals and thesis studies conducted within the universities related to the field are also mentioned. The journals named Kült, Moment, Abant Kültürel Araştırmalar and Medya and Kültürel Çalışmalar, which were published within the universities, were accessed for the study. With regard to thesis works conducted at universities, theses prepared in the departments of Criticism and Cultural Studies, Cultural Studies and Media and Cultural Studies, which are related to the discipline of Cultural Studies, were analyzed. Although the studies were predominantly in English in the beginning, there has been an increase in the number of theses written in Turkish in the field recently. Theses in the field of cultural studies are studies that aim to reflect the interdisciplinary and critical structure of the field.

Anahtar Kelimeler

Tradition of Cultural Studies, Cultural Studies in Turkey, Interdisciplinary, Critical Culture, University.

Kaynakça

• Abant Kültürel Araştırmalar Dergisi. (2021, 9 Mayıs). https://dergipark.org.tr/tr/pub/akader/ adresinden alındı.
• Aksoy, E. (2018). Türk üniversitelerinde kültürel çalışmalar alanının kurumsallaşması. Journal of Turkish Studies, 13(15), 431-442. doi: 10.7827/pgy.13559.
• Bourse, M. & Yücel, H. (2020). Kültürel Çalışmaları Anlamak. (2. Baskı). (Yücel, H. Çev.). İstanbul: İletişim Yayınları.
• Dellaloğlu, B. F. (2020). Poetik ve Politik – Bir Kültürel Çalışmalar Ansiklopedisi. İstanbul: Timaş Yayınları. Ege Üniversitesi. (2021, 9 Mayıs). Ege Üniversitesi Cultural Studies Symposium. https://css.ege. edu.tr/index.php. adresinden alındı.
• Erciyes Üniversitesi. (2021, 9 Mayıs). Kültürel Çalışmalar Yüksek Lisans Ders Bilgi Paketi. https://dbp.erciyes.edu.tr/Program/P5.aspx adresinden alındı.
• Güngör, N. (2020). Kültürel çalışmalar ve Türkiye serüveni. TRT Akademi – Kültürel Çalışmalar, 5(10), 514-535.
• Hacettepe Üniversitesi. (2021, 9 Mayıs). Kültürel Çalışmalar ve Medya Programı. http://akts. hacettepe.edu.tr/program_detay.php adresinden alındı.
• Hall, G. & Birchall, C. (Der.). (2013). Yeni Kültürel Çalışmalar-Kuramsal Serüvenler. (Kartal, O. Çev.). İstanbul: Say Yayınları.
• Hepkon, Z. (2006). İletişim bilimleri ve kültürel çalışmaları: Bir disiplinin sınırları sorularımızın sınırlarını kapsayabilecek mi? İstanbul Ticaret Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, 5(9), 19-27. İstanbul Arel Üniversitesi. (2021, 9 Mayıs). Medya ve Kültürel Çalışmalar Programı / Yüksek Lisans. https://www.arel.edu.tr/tr/sosyal-bilimler-enstitusu/medya-ve-kulturelcalismalar-programi-yuksek-lisans adresinden alındı.
• İstanbul Bilgi Üniversitesi. (2021, 9 Mayıs). Kült Dergisi Yayında. https://www.bilgi.edu.tr/tr/ haber/1239/kult-dergisi-yayinda/ adresinde alındı.
• İstanbul Bilgi Üniversitesi. (2021, 9 Mayıs). Kültürel İncelemeler Yüksek Lisans Programı. https://www.bilgi.edu.tr/tr/akademik/lisansustu/cultma/ adresinde alındı.
• İstanbul Kültür Üniversitesi. (2021, 9 Mayıs). İstanbul Kültür Üniversitesi Lisansüstü Eğitim Enstitüsü Yüksek Lisans Programları. https://enstitu.iku.edu.tr/tr/yuksek-lisans/ iku-lisansustu-egitim-enstitusu-yuksek-lisans-programlari adresinden alındı.
• Marshall, G. (2005), Sosyoloji Sözlüğü. (2. Baskı). (Akınhay, O. & Kömürcü, D. Çev.). Ankara: Bilim ve Sanat Yayınları. 72 Medya ve Kültürel Çalışmalar Dergisi. (2021, 9 Mayıs). https://dergipark.org.tr/tr/pub/mekcad adresinden alındı.
• Mettelart, A. & Neveu E. (2007). Kültürel İncelemelere Giriş. (Dilli, H. Çev.). İstanbul: İstanbul Bilgi Üniversitesi Yayınları.
• Moment Hacettepe Üniversitesi İletişim Fakültesi Kültürel Çalışmalar Dergisi. (2021, 9 Mayıs). http://www.momentdergi.org/index.php/momentdergi adresinden alındı.
• Orta Doğu Teknik Üniversitesi. (2021, 9 Mayıs). Medya ve Kültürel Çalışmalar. http://mcs.metu. edu.tr/medya-ve-kulturel-calismalar adresinden alındı.
• Sabancı Üniversitesi. (2021, 9 Mayıs). Kültürel Çalışmalar Lisans. https://cult.sabanciuniv.edu/ tr/node/63 adresinden alındı.
• Sabancı Üniversitesi. (2021, 9 Mayıs). Kültürel Çalışmalar Yüksek Lisans Programı. https://cult. sabanciuniv.edu/tr/program/graduate adresinden alındı.
• Sakarya Üniversitesi. (2021, 9 Mayıs). Kültürel Çalışmalar Ana Bilim Dalı/Eğitim Bilgi Sistemi. https://ebs.sabis.sakarya.edu.tr/Birim/Bilgi/2094/AmacHedef adresinden alındı.
• Slattery, M. (2012). Sosyolojide Temel Fikirler. (5. Basım). (Tatlıcan, Ü. & Gülhan D. Haz.). Ankara: Sentez Yayıncılık.
• Topaçoğlu, H. (2020), Japon kültürel çalışmalarının tarihsel kökenleri, kurumsallaşması ve günümüz eğitim programları. TRT Akademi-Kültürel Çalışmalar, 5(10), 536-555.
• Turner, G. (2016). İngiliz Kültürel Çalışmaları. (Özçetin D. & Özçetin B. Çev.). Ankara: Heretik Yayınları.
• Üsküdar Üniversitesi. (2021, 9 Mayıs). Medya ve Kültürel Çalışmalar Yüksek Lisans programı Hakkında. https://uskudar.edu.tr/sobe/medya-ve-kulturel-calismalar-yuksek-lisansprogrami adresinden alındı.
• Yıldız Teknik Üniversitesi. (2021, 9 Mayıs). Kültürel Çalışmalar Doktora Programı. http://www. sbe.yildiz.edu.tr/sayfa/Programlar-%3E-Doktora-Programları/Kültürel-ÇalışmalarDoktora-Programı/313 adresinden alındı.
• Yükseköğretim Kurulu Başkanlığı Tez Merkezi. (2021, 9 Mayıs). https://tez.yok.gov.tr/ UlusalTezMerkezi/ adresinden alındı.
• Zonguldak Bülent Ecevit Üniversitesi. (2021, 9 Mayıs). Disiplinlerarası Kültürel Çalışmalar Tezli Yüksek Lisans. https://sbe.beun.edu.tr/yukseklisans-programlari/disiplinlerarasikulturel-calismalar-tezli-yuksek-lisans-programi.html adresinden alındı.
• Williams, R. (1993). Kültür. (Başer, E. Çev.). İstanbul: İletişim Yayınları. Williams, R. (2012). Anahtar Sözcükler. (5. Baskı) (Kılıç, S. Çev.). İstanbul: İletişim Yayınları.