Kaybolan Bir Bilincin Sinematografik Deneyimi: Kayıp Otoban Örneği

Yıl 2019, Cilt: 1 Sayı: 1, 3 - 15, 25.04.2019

Süleyman Kıvanç Türkgeldi

Öz

Sinema yüz yıllık kısa tarihi içerisinde birçok farklı disiplin tarafından ele alınmış ve tartışılmıştır. Bunlardan belki de en ilgi çekici olanı Deleuze etkisi ile temellenen ve daha sonra farklı kuramcılar tarafından biraz daha şekillenip vücut bulan film ve düşünce ilişkisidir. Sinemanın düşünce olanaklarını esneten bir sanat olarak değerlendirilebileceği fikri artık film çalışmaları açısından önemli bir araştırma ve tartışma alanının zeminini kurmaktadır. Bu zeminden yola çıkan düşünürlerin temel iddiası, sinemanın insan bilincinin sınırlarına tabi olmayan, kendine özgü bir düşünme biçimi olduğu yönünde şekillenmektedir. Sinematograf, mekanik bir araç olarak, görünenin hareketli bir temsilini yakalamak üzere ortaya çıkmış olan teknik bir buluştur. Ancak onun olanakları, düşüncenin sınırlarını esneten bir sanat formunu doğurmuştur. Bu çalışma, sinemanın bu özgün düşünme biçimlerini David Lynch’in Kayıp Otoban filmi üzerinden tartışmayı amaçlamaktadır. Bu doğrultuda önce sinemanın bir düşünme biçimi olarak nasıl ele alınabileceği üzerine tartışılmıştır. Daha sonra ise bu tartışmadaki fikirlerden yola çıkarak ele alınan filmin öğeleri, sinema ve düşünce ilişkisi bağlamında düşünülmüştür.

Anahtar Kelimeler

Film-Zihin, Film-Düşünce, Hareket-İmge, Zaman-İmge, Kayıp Otoban, David Lynch

Kaynakça

• Colebrook, C. (2013). Gilles Deleuze. (3. baskı). (C. Soydemir, Çev.), Ankara: Doğu Batı Yayınları. (Orijinal çalışma basım tarihi 2002).
• Deleuze, G. (1987). What is creative act? [Video dosyası]. https://www.youtube.com/watch?v=a_hifamdISs Erişim Tarihi: 11.09.2016.
• Deleuze, G., & McMuhan, M. (1998). The Brain Is the Screen: Interview with Gilles Deleuze on "The Time-Image". Discourse,20(3), 47-55. Retrieved from http://www.jstor.org/stable/41389498.
• Deleuze, G. (1997). Cinema – 2: Time-image. (5th ed.). (H. Tomlinson ve R. Galeta, Çev.). Minneapolis: University of Minnesota Press. (Original work published 1985).
• Deleuze, G. (2004). Sinema -1: Hareket-imge. (1. baskı). (S. Özdemir, Çev.), İstanbul: Norgunk Yayınları. (Orijinal çalışma basım tarihi 1983).
• Deleuze, G. (2013). Müzakereler. (2. baskı). (İ. Uysal, Çev.), İstanbul: Norgunk Yayınları. (Orijinal çalışma basım tarihi 1990).
• Frampton, D. (2013). Filmozofi. (1. baskı). (C. Soydemir, Çev.). İstanbul: Metis Yayınları. (Orijinal çalışma basım tarihi 2006).
• Pisters, P. (2003). Matrix of visual culture: Working with Deleuze in film theory. (1st ed.) Stanford: Stanford University Press. (Original work published 2003).
• Sobchack, V. (1992). The address of the eye: A phenomenology of film experience. (1st ed). New Jersey: Princeton University Press. (Original work published 1992).
• Ranciere, J. (2015). Özgürleşen seyirci. (3. baskı). (B. Şaman, Çev.). İstanbul: Metis Yayınları. (Orijinal çalışma basım tarihi 2008).
• Ranciere, J. (2016). Sinematografik masal. (1. baskı). (T. Ertuğrul, Çev.). İstanbul: Küre Yayınları. (Orijinal çalışma basım tarihi 2001).
• Rodowick, D., N. (1997). Gilles Deleuze’s time machine. (1st ed). London: Duke Universty Press. (Original work published 1997).
• Zahavi, D. (2018). Husserl’in fenomenolojisi. (1. baskı). (S. Bayezit. Çev.). İstanbul: Say Yayınları. (Orijinal çalışma basım tarihi 2003).