Çocuk Oyuncaklarındaki Toplumsal Cinsiyet Olgusu

Yıl 2020, Cilt: II Sayı: I, 29 - 34, 30.04.2020

Ömer Göktaş

Öz

Çocuk, doğduğu andan itibaren oyun ve oyuncağa ilgilidir. Oyun ve oyuncak çocuk için hayatın vazgeçilmez bir parçası olup, oyun kurmada en büyük payı şüphesiz oyuncaklar almaktadır. Oyuncaklar çocuğun hayal dünyasına hitap eden, onlara büyülü dünyanın kapılarını açan nesneler olup, bilinen en eski çağlardan günümüze oyun ve oyuncak var olmuştur. Değişen dünya ile birlikte oyuncak da üretim ve sunum aşamalarında büyük değişimlere uğramıştır. Bu değişimler cinsiyet çerçevesinde de değerlendirilebilir. Cinsiyetin biyolojik olarak karşılığı dişi ve eril şeklindedir. Cinsiyet kavramından farklı olarak toplumsal cinsiyet ise, erkek ve kadın değişkenlerine göre toplumun dayattığı görevler ve değerler bütünüdür. Bu pratikler oyuncağın şeklinin, renginin ve hitap ettiği cinsiyetin belirlenmesinde büyük bir paya sahiptir. Bu çalışmada cinsiyet kavramından yola çıkılarak, oyun ve oyuncak hakkında genel bilgiler verilmiş ve cinsiyet farklılıkları gözetilerek yapılan yönlendirmelerin çocuk yaşantısı üzerindeki etkileri değerlendirilmeye çalışılmıştır.

Anahtar Kelimeler

Toplumsal cinsiyet, cinsiyet, çocuk oyuncakları

Kaynakça

• And, M. (1974). Oyun ve bügü Türk kültüründe oyun kavramı. İstanbul: İş Bankası Yayınları.
• Aytekin, S. (2015). Çocuk oyun ve oyuncakları bağlamında toplumsal cinsiyet inşası. Yüksek Lisans Tezi, Cumhuriyet Üniversitesi.
• Bingöl, O. (2014). Toplumsal cinsiyet olgusu ve Türkiye’de kadınlık. KMÜ Sosyal ve Ekonomik Araştırmalar Dergisi, Özel Sayı I, s. 108-114.
• Çakır, A. (2018). Yaşamın vazgeçilmez parçası çağlar boyu oyun ve oyuncak. Aktüel Arkeoloji Dergisi Eylül-Ekim, Sayı 65.
• Çetin, N. (2018). Kültür Aktarım Aracı Olarak Amigurumi: Japon, Rus Ve Türk Kültüründen Örneklerle. Motif Vakfı Uluslararası Sosyal Bilimler Sempozyumu Çanakkale Bildiriler Kitabı, s,112-116.
• Ecevit, Y. (2011). Toplumsal cinsiyet sosyolojisine başlangıç. Y. Ecevit ve N. Karkıner, (Ed.), Toplumsal cinsiyet sosyolojisi (2-29). Eskişehir: Anadolu Üniversitesi Yayınları.
• Emektar, G. (11 Nisan 2003). Babalar oyuncak silah istiyor. BIANET. 27 Ocak 2019, http://m.bianet.org/cocuk/toplum/18179-babalar-oyuncak-silah-istiyor
• Ergün, M. (1980). Oyun ve oyuncak üzerine. Milli Eğitim, 1 (1), 102-119.
• Fine, C. (2010). Toplumsal cinsiyet yanılsaması (Çev: K. Tanrıyar). İstanbul: Sel Yayınları.
• Gökşen, C. (2014). Oyunların çocukların gelişimine katkıları ve Gaziantep çocuk oyunları. A. Ü. Türkiyat Araştırmaları Enstitüsü Dergisi, 52, 229-259.
• Huizinga, J. (2010). Homo ludens. İstanbul: Ayrıntı Yayınları.
• Onur, B. (2005). Türkiye’de çocukluğun tarihi. Ankara: İmge Kitabevi.
• Özdemir, N. (1997). Türkiye’de çocuk oyunlarının halkbilimi açısından incelenmesi 1, Doktora Tezi, Hacettepe Üniversitesi.
• Öztürk, Ö. (2015). Üniversite mezunu kadınların işsizlik süreçlerinin değerlendirilmesi, Yüksek Lisans Tezi, Hacettepe Üniversitesi.
• Sormaz, F. (2012). Çocukluk, oyun ve oyuncak: Sosyo-kültürel analiz. İstanbul: İkinci Adam Yayınları.
• Cinsiyet. (b.t.). TDK, 20 Aralık 2018, http://www.tdk.gov.tr/index.phpoption=com_gts&kelime=C%C4%B0NS%C4%
• Yavuz, G. (2017). Türkiye’de toplumsal cinsiyet kapsamında popüler Türk mizah kültüründe cinsiyetler arası mizah algılarının farklılaşması, Yüksek Lisans Tezi, Hacettepe Üniversitesi.