COVID-19 PANDEMİ SÜRECİNDE TÜKETİCİ DAVRANIŞLARI VE E-TİCARETTEKİ DEĞİŞİMLER

Yıl 2021, Cilt: 3 Sayı: 1, 16 - 29, 30.04.2021

Ahmet Hacıalioğlu , Mehmet Sağlam

https://doi.org/10.29228/mekcad.2

Cited By: 27

Öz

Dünya Sağlık Örgütü tarafından küresel salgın ilan edilen COVID-19 tüm dünyada ekonomileri ve sosyal hayatları etkilemiştir. Devam eden salgınını ne kadar süreceği belli olmadığı için pandeminin etkilerinin ne zaman sonlanacağı ve yeni ne etkiler getireceği belirsizliğini korumaktadır. Bu çalışmada COVID-19 pandemisinin etkileri ve yeni normal hayatın getirdikleri ile pandemi süreci karantina kısıtlamalarının tüketici davranışlarına ve e-ticarete olan etkileri incelenmiştir. Tüketicilerin gerek hastalık korkusu gerek ise kısıtlamalardan dolayı tüketim alışkanlıkları ve satın alma şekilleri değişmiştir. Stoklanabilir gıda ürünlerinin ve hijyen malzemelerinin satın alınması artmıştır. Satın alma şekli de daha güvenli ve daha az temassız olduğu düşüncesi ile e-ticaret üzerinden yapılmıştır.

Anahtar Kelimeler

Pandemi, Koronavirüs, Covid-19, Tüketici Davranışları, E-Ticaret

THE CHANGES IN CONSUMER BEHAVIOR AND E-COMMERCE DURING THE COVID-19 PANDEMIC PROCESS

Öz

Declared as a global epidemic by the World Health Organization, Covid-19 has affected economies and social lives all over the world. Since it is not clear how long the ongoing epidemic will last, it remains uncertain when the effects of the pandemic will end and what new effects will bring. In this study, the effects of the Covid-19 pandemic and the effects of the new normal life and the effects of pandemic process quarantine restrictions on consumer behavior and e-commerce were examined. Consumers' consumption habits and purchasing patterns have changed due to both fear of disease and restrictions. Purchases of storable food and hygiene items have increased. The way of purchase was also made through e-commerce, with the idea that it is safer and less contactless.

Anahtar Kelimeler

Pandemic, Coronavirus, Covid-19, Consuer Behavior, E-Commerce

Kaynakça

• Akçi, Y., & Annaç Göv, S. (2015). Tüketicilerin e-ticaret algılarının incelenmesi (Gaziantep ve Adıyaman örneği). Mehmet Akif Ersoy Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 7(13), 413-433.
• Alkoy, S. (2003). Olası biyolojik silah olarak yeniden gündeme gelen eski hastalık: Çiçek. TTB Sürekli Tıp Eğitimi Dergisi, 12(7), 246,247.
• Anbar, A. (2001). E-Ticarette karşılaşılan sorunlar ve çözüm önerileri. Akdeniz İ.İ.B.F. Dergisi, 1(2), 18-32.
• Aydoğan, S. (2017). Salgın Haberleri. Türk Dünyası Uygulama Ve Araştırma Merkezi Halk Sağlığı Dergisi, 2(1), 39-43.
• Aytekin, E. (2020, Mayıs 27). Pandemi sürecinde değişen tüketici alışkanlıkları. Aralık 28, 2020 Medium:https://esraaytekin.medium.com/pandemi-sürecinde-değişen-tüketici-alışkanlıkları-56096a173f54
• Baltacı, A., & Akaydın, H. (2020). COVID-19 Pandemi sürecinin tüketicilerin gıda ürünlerini satın alma davranışları üzerindeki etkisi. Yüksek İhtisas Üniversitesi Sağlık Bilimleri Dergisi, 57-64.
• BBC. (2020, Nisan 28). Koronavirüs salgını tüketici alışkanlıklarını nasıl değiştiriyor? Aralık 4, 2020 BBC: https://www.bbc.com/turkce/haberler-dunya-52448919
• Bulut, E., Bulut, A., Yıldız Aysert, P. ve Yıldız, A. (2017). Savaş içinde savaş; tifüsle gelen ölüm. N. Kahraman, M. Turan, Ç. Dürüst, & T. Yılmaz (Eds.).Uluslararası Savaş Ve Kültür Sempozyumu Kongre Kitabı (s. 15,25). Amasya: KIBATEK Kıbrıs Balkanlar Avrasya Türk Edebiyatları Kurumu.
• CNN TÜRK. (2020, Mayıs 13). Koronavirüs sürecinde elektrikli mangal ve tıraş makinesi satışları arttı. Aralık 15, 2020 CNN TÜRK: https://www.cnnturk.com/ekonomi/koronavirus-surecinde-elektrikli-mangal-ve-tiras-makinesi-satislari-artti
• Çelebi, İ. (2020, Ağustos 5). Yeni normalde internetten satılacak ürünler ve öne çıkan sektörler. Aralık 19, 2020 IdeaSoft: https://www.ideasoft.com.tr/yeni-normalde-internetten-satilacak-urunler-ve-one-cikan-sektorler
• Çevik Tekin, İ. (2020). Pandemi sürecinde değişen tüketici davranışları. Business & Management Studies: An International Journal (BMIJ), 8(2), 2331-2347. doi:http://dx.doi.org/10.15295/bmij.v8i2.1528
• Çınar, F., & Oğuz, M. (2020). Türkiye’nin COVİD-19 Pandemisine yönelik stratejilerinin swot analizi ile değerlendirilmesi. Sağlık ve Sosyal Refah Araştırmaları Dergisi, 2(2), 1-11.
• Doğan Şahiner, D., & Kurt, Ö. (2020, Ekim 7). E-ticaret sektöründe yaşanan gelişmeler ve tüketiciler nezdinde meydana gelen problemlerin Covıd-19 salgını kapsamında değerlendirilmesi. Aralık 10, 2020 Kilinclaw: https://www.kilinclaw.com.tr/koronavirus-eticaret-sektoru-hukuki-gelismeler
• Erdem, S. (2018, Haziran 19). Tüketici davranışı nedir? Tüketici davranışının özellikleri nelerdir? Kasım 29, 2020 Branding Türkiye: https://www.brandingturkiye.com/tuketici-davranisi-nedir-tuketici-davranisinin-ozellikleri-nelerdir
• Erkan, İ. (2020). Consumers' perceptions of unity solidarity and motivation themed advertisements published in the Covid-19 period. Gaziantep University Journal of Social Sciences 2020 Special Issue, 585-600. doi:https://doi.org/10.21547/jss.788085
• FinTech İstanbul. (2020, Eylül 11). 6 aylık pandemi döneminin online alışveriş istatistikleri açıklandı. Aralık 6, 2020 fintechistanbul: https://fintechistanbul.org/2020/09/11/6-aylik-pandemi-doneminin-online-alisveris-istatistikleri-aciklandi
• FinTech İstanbul. (2020/a, Nisan 30). Mastercard: Covid-19 temassız ödeme kullanımını yükseltti. Aralık 6, 2020 fintechistanbul: https://fintechistanbul.org/2020/04/30/mastercard-covid-19-temassiz-odeme-kullanimini-yukseltti
• Gençyürek Erdoğan, M. (2020). Covid-19 döneminde e-ticaret ve dijital reklam. Selçuk İletişim Dergisi, 13(3), 1296-1318.
• Güreşçi, M. (2020). Covid-19 salgınında Türkiye'de kriz yönetimi iletişimi: T.C Sağık Bakanlığı. Avrasya Sosyal ve Ekonomi Araştırmaları Dergisi (ASEAD), 7(5), 53-65.
• Güven, H. (2020 /a). Covid-19 pandemik krizi sürecinde e- ticarette meydana gelen değişimler. Avrasya Sosyal ve Ekonomi Araştırmaları Dergisi (ASEAD), 7(5), 251-268.
• Güven, H. (2020). Covid-19 sürecinde e-ticaret sitelerine yöneltilen müşteri şikâyetlerinin incelenmesi. Turkish Studies, 15(4), 511-530. doi:http://dx.doi.org/10.7827/TurkishStudies.44354
• Habertürk.(2020, Mayıs 5). Koronavirüs, Z kuşağını 'stoklama alışkanlığı' ile tanıştırdı. Aralık 6, 2020 Haberturk: https://www.haberturk.com/z-kusagina-bu-davranisi-koronavirus-ogretti-haberler-2668729-teknoloji
• İzgi, Ç.(2018). Türkiye ekonomisi açısından elektronik ticaret: Sorunlar ve fırsatlar. Kahramanmaraş: Yüksek Lisans Tezi, Kahramanmaraş Sütçü İmam Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü İktisat Anabilim Dalı.
• Karabulut, M. (1989). Tüketici Davranışı (3. Baskı). İstanbul: İ. Ü. İşletme Fakültesi.
• Kavas, A. C., Katrinli, A., Özmen, T. ve Odabaşı, Y. (1995). Tüketici Davranışları. Eskişehir: T.C .Anadolu Üniversitesi Yayınları.
• Keskin, S. (2020). Covid -19 salgını sürecinde kısıtlamalar ve endişelerin tüketici davranışına etkileri. Ahi Evran Akademi, 1(2), 55-68.
• Kılıç, O. (2020). Tarihte küresel salgın hastalıklar ve toplum hayatına etkileri. TÜBA, M. Şeker, A. Özer, & C. Korkut (Ed.), Küresel salgının anatomisi insan ve toplumun geleceği (s. 13-53). Ankara: Türkiye Bilimler Akademisi (TÜBA).
• Kişin, B. (2020, Nisan 29). Türk halkının yarıdan fazlası yazın tatile çıkmayı düşünmüyor. Aralık 4, 2020 Marketing Türkiye: https://www.marketingturkiye.com.tr/haberler/koronavirus-sonrasi-degisen-tuketici-davranislari
• Marketing Türkiye. (2020, Ağustos 22). Pandemi, kadınların online alışveriş alışkanlıklarını değiştirdi: Sepette artık kozmetikten çok gıda var…. Aralık 15, 2020 Marketing Türkiye: https://www.marketingturkiye.com.tr/haberler/pandemi-kadinlarin-online-alisveris-aliskanliklarini-degistirdi-sepette-artik-kozmetikten-cok-gida-var
• McKinsey & Company. (2020, Ağustos 24). McKinsey: Moda Tutkunları Sürdürülebilir Markalar İstiyor. Aralık 19, 2020 McKinsey: https://www.mckinsey.com/tr/our-insights/fashion-enthusiasts-want-sustainable-brands
• Neoldu. (2020, Mart 24). Pandemi tarihi: Dünyanın en ölümcül 10 salgını. Kasım 28, 2020 neoldu: https://www.neoldu.com/dunyanin-en-olumcul-bulasici-salgin-hastaliklari-39175h.htm
• Önder, N. (2020, Eylül 26). Online marketler çok sevildi! Aralık 19, 2020 Marketing Türkiye: https://www.marketingturkiye.com.tr/haberler/online-market-cok-sevildi
• Öner, Y. (2020, Ekim 27). COVID-19 ortamında e-ticaret ve kargo taşımacılığı nasıl etkilendi? Aralık 10, 2020 KPMG: https://home.kpmg/tr/tr/home/gorusler/2020/10/covid-19-eticaret-kargo-tasimaciligina-etkileri.html
• Parıldar, H. (2020). Tarihte bulaşıcı hastalık salgınları. Tepecik Eğit. ve Araşt. Hast. Dergisi, 30(Ek Sayı), 19,26. doi:https://doi.org/10.5222/terh.2020.93764
• Pazarlamasyon. (2020 /a, Ekim 08). Tüketicilerin %65’i, salgın sonrası küçük işletmeleri tercih ediyor. Aralık 6, 2020
• Pazarlamasyon: https://pazarlamasyon.com/tuketicilerin-65i-salgin-sonrasi-kucuk-isletmeleri-tercih-ediyor
• Pazarlamasyon. (2020, Ekim 9). Salgın Döneminde Nakit Kullanımı Azaldı. Aralık 6, 2020 Pazarlamasyon: https://pazarlamasyon.com/salgin-doneminde-nakit-kullanimi-azaldi
• Pazarlamasyon. (2020/b, Ekim 15). Türkiye, yeni normalde internetten alışverişi sevdi. Aralık 19, 2020 Pazarlamasyon: https://pazarlamasyon.com/turkiye-yeni-normalde-internetten-alisverisi-sevdi
• PLAT. (2020, Mayıs 1). E-ticaret kanallarında fmcg satışı arttı. Aralık 10, 2020 plturkey: https://plturkey.org/e-ticaret-kanallarinda-fmcg-satisi-artti
• Printondemand. (2020, Temmuz 9). Pandemi’de hızlı tüketim ve e-ticaret. Aralık 10, 2020 Printondemand: https://www.printondemand.com.tr/nielsen-turkiye-genel-muduru-didem-sekerel-erdogan-acikladi-pandemi-doneminde-turkiyede-fmcg-satislari-avrupanin-uzerinde-artis-kaydetti
• Saatçi, E. (2020). COVID-19 Pandemisi ve sağlık çalışanları: Yaşatmak mı yaşamak mı? Türkiye Aile Hekimliği Dergisi, 24(3), 153-166. doi:10.15511/tahd.20.00353
• Selçuk, E. B. (2011). Aşıların tarihçesi. Turkiye Klinikleri J Fam Med-Special Topics, 2(5), 1,4. 11 28, 2020 https://www.turkiyeklinikleri.com/article/tr-asilarin-tarihcesi-61548.html
• Sertdemir, A. (2020). Türkiye'nin koronavirüs ile mücadele performansı üzerine bir değerlendirme. Nazilli İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi Dergisi, 1(1), 15-26.
• Styrk, J. (2020, Mart 31). Top 100 fastest growing & declining categories in e-commerce. Aralık 15, 2020 Stackline: https://www.stackline.com/news/top-100-gaining-top-100-declining-e-commerce-categories-march-2020
• Şenateş, S. (2020, Ağustos 20). Türkiye’de Covid-19’ un e-ticaret üzerindeki etkisi. Aralık 10, 2020 Amfiweb: https://www.amfiweb.net/turkiyede-covid-19-un-e-ticaret-uzerindeki-etkisi
• Tavukçu, S. (2020, Nisan 10). Salgın hastalıkların tetiklediği dünya tarihindeki güç ve düzen değişiklikleri. Kasım 28, 2020
• Stratejik Düşünce Enstitüsü (SDE): https://www.sde.org.tr/sinan-tavukcu/genel/salgin-hastaliklarin-tetikledigi-dunya-tarihindeki-guc-ve-duzen-degisiklikleri-kose-yazisi-16688
• Temel, M. (2012). 1918 Grip Pandemisi üzerine bir araştırma. İstanbul: Yüksek Lisans Tezi, İstanbul Üniversitesi Sağlık Bİlimleri Enstitüsü.
• Turan, A. H. (2008). İnternet alışverişi tüketici davranışını belirleyen etmenler: Geliştirilmiş teknoloji kabul modeli (E-TAM) ile bir model önerisi. Akademik Bilişim Konferansı (s. 723-731). Çanakkale: Çanakkale 18 Mart Üniversitesi.
• Türkiye Bilimler Akademisi (TÜBA). (2020). Covid-19 Pandemi değerlendirme raporu. Türkiye Bilimler Akademisi. Ankara:
• Türkiye Bilimler Akademisi Yayınları. http://www.tuba.gov.tr/files/images/2020/kovidraporu/Covid-19%20Raporu-Final+.pdf
• TÜBA. (2020). Covid-19 Pandemi değerlendirme raporu. Türkiye Bilimler Akademisi. Ankara: Türkiye Bilimler Akademisi Yayınları. http://www.tuba.gov.tr/files/images/2020/kovidraporu/Covid-19%20Raporu-Final+.pdf
• TÜBİTAK. (2020, Aralık 26). Türkiye'de durum (27.12.2020). Aralık 27, 2020 TÜBİTAK: https://covid19.tubitak.gov.tr/turkiyede-durum
• Uyumlu, A. B. (2020). Koronavirüslerin yapısı ve özellikleri. R. Aylaz ve E. Yıldız (Ed.).Yeni Koronovirüs hastalığının toplum üzerine etkileri ve hemşirelik yaklaşımları (s. 226). Malatya: İnönü Üniversitesi Yayınevi.
• Uzkesici, D. (2020, Aralık 1). Türkiye tüketici davranışı raporu 2020. Aralık 5, 2020 Pazarlamasyon: https://pazarlamasyon.com/turkiye-tuketici-davranisi-raporu-2020
• Vatandaş, S. (2020, Mayıs 4). McKinsey araştırması: COVID-19 kriziyle değişen tüketici harcamaları ve Türkiye. Aralık 5, 2020 Sivilsayfalar: https://www.sivilsayfalar.org/2020/05/04/mckinsey-arastirmasi-covid-19-kriziyle-degisen-tuketici-harcamalari-ve-turkiye
• WHO. (2020, Temmuz 14). Q&A: How is COVID-19 transmitted? Kasım 29, 2020 WHO: https://www.who.int/vietnam/news/detail/14-07-2020-q-a-how-is-covid-19-transmitted
• Yıldız, A. (2020). Kriz dönemlerinde tüketici davranışlarının incelenmesi. Uluslararası Sosyal Bilimler Akademi Dergisi, 2(3), 377-390.
• Yıldız, S. (2020, Mayıs 18). COVID-19 ile değişen tüketici davranışları. Aralık 28, 2020 TABIP: https://covid19.tabipacademy.com/2020/05/18/degisen-tuketici-davranislari
• Yurdakul, E. S. (2015). Tarihte Önemli Bulaşıcı Hastalık Salgınları. Turkiye Klinikleri J Public Health-Special Topics, 1(3), 1-6.