Forgetting the Shore: Effects of Land Reclamations on Memory of Place in Izmir

Yıl 2018, Sayı: 4, 46 - 67, 01.01.2018

Ahenk Yılmaz

https://doi.org/10.32325/iaad.2018.32

Öz

This paper aims to unveil the effects of gradual land reclamations in Izmir on the relationship between place and memory of the shoreline in Punta, Değirmendağı and Konak regions and to explore what is erased and reconstructed as the history of coast in this process. The land reclamations have always been effective in the formation of urban spaces in Izmir, especially along the coastline of the city centre, which perpetually reproduced the inner boundaries of the urban growth. The need for new transportation axes of the city in rapid urbanization process has almost always been met with the new grounds gained from the sea. Each reclamation not only shifted the shoreline, but also destructed either the existing places or their contexts along with their everyday life that they accommodated. In order to give insights into what is lost with each gained ground by means of a backwards place reading, this paper aims to analyze the layers of land reclamations along the shoreline of Punta, Değirmendağı, and Konak regions. With a journey to the past racing back what is forgotten more than what is remembered, the study concludes that overlapped land reclamations gradually eroded the memory of the shoreline and turned it into history, along with certain everyday practices that produce the city culture

Anahtar Kelimeler

Memory, shoreline, land reclamation, urban space, Izmir

Kıyıyı Unutmak: İzmir’de Kıyı Dolgularının Yerin Belleğine Etkileri

Öz

Bu makale, Punta, Değirmendağı ve Konak bölgelerinin kıyı çizgilerinde aşamalı olarak gerçekleştirilmiş olan sahil dolgularının yer ve bellek ilişkisine olan etkilerini ortaya çıkartmayı ve bu süreçte kentin kıyısının tarihinde silinen ve yeniden inşa edilenleri araştırmayı amaçlar. Kıyı dolguları İzmir’de her zaman kentsel mekânların oluşturulmasında, özellikle kentsel büyümenin içsel sınırlarını oluşturan kent merkezinin sahil bandı boyunca etkili olmuştur. Hızlı kentleşme sürecinde artan yeni ulaşım aksı ihtiyaçları neredeyse her zaman denizden kazanılan yeni yerlerle karşılanmıştır. Her kıyı dolgusu, sadece kıyı çizgisini daha ileriye ötelememiş, aynı zamanda ya var olan mekânları ya da onların bağlamını, imkan tanıdıkları gündelik yaşamlar ile birlikte yok etmiştir. Her kazanılan yer ile kaybedilenlerin içyüzünü anlamak için geriye doğru bir yer okuması aracılığıyla, bu makale, Punta, Değirmendağı ve Konak bölgelerinin kıyı dolgularını katman katman kaldırarak analiz etmeyi hedefler. Neyin hatırlandığından çok neyin unutulduğunun izini süren geçmişe bir yolculuk yaparak, üst üste binen sahil dolgularının kademeli olarak kıyının belleğini, kent kültürünü oluşturan günlük yaşam pratikleri ile birlikte erozyona uğratarak tarihe dönüştürdüğü sonuçlarına ulaşır

Anahtar Kelimeler

Bellek, kıyı, kıyı dolguları, kentsel mekân, İzmir

Kaynakça

• Abensur-Hazan, Laurence. “Aspects of Social Life in Smyrna from the 18th to Early 20th Centuries.” In Smyrna in the 18th and 19th Centuries: A Western Perspective. Arkas Sanat Merkezi Catalogue, edited by Jean Luc Maeso and Marie-Valerie Lesvigne, 119-127. Is- tanbul: Mas, 2013.
• Aksoy, Yaşar. “Güzel Alsancaklı, Büyük Altaylı.” Accessed February 3, 2017. http://www. hurriyet.com.tr/guzel-alsancakli-buyuk-altayli-16452260.
• Alparslan, Halil İbrahim. “19. Yüzyılda İzmir’in Demografik ve Mekansal Durumu.” Ege Mimarlık 89-90, no. 1 (2015): 46-49.
• Arkayın, Tufan. “Kazıklı Yol… Dolgu Yol… Kordon Yolu… Hızlı Yol, Hız Yolu.” Ege Mimarlık 2 (1992): 31-32.
• Beyru, Rauf. “19. Yüzyılda İzmir’de Eski İskeleler Hakkında Kısa Bir Not.” Ege Mimarlık 26, no. 2 (1998): 40-41.
• Beyru, Rauf. “Geçmişten Günümüze İzmir’de Planlama ve İmar Uygulamaları.” Ege Mimarlık 3 (1991): 41-47.
• Bilsel, Cana. “19. Yüzyılın İkinci Yarısında İzmir’de Büyük Ölçekli Kentsel Projeler ve Kent Mekanının Başkalaşımı.” Ege Mimarlık 36, no 4 (2000): 34-37.
• Bozdoğan, Sibel. Modernizm ve Ulusun İnşası: Erken Cumhuriyet Türkiyesi’nde Mimari Kül- tür. Translated by Tuncay Birkan. İstanbul: Metis, 2008.
• Casey, Edward. Remembering: A Phenomenological Study. Second Edition. Bloomington: Indiana University Press, 2000.
• Ekinci, Orhan. “Tramvay İzmir’de de ‘Vardı’….” Ege Mimarlık 2 (1991): 46.
• Ergeneci, Galip. “Unutmayalım Diye.” Ege Mimarlık 15, no. 1 (1995): 37-44.
• Evliya Çelebi. Seyahatname. Volume 8. Istanbul: Üçdal Neşriyat, 1986.
• Eyüce, Özen. “Resimlerle Geçmişten Günümüze Konak.” Ege Mimarlık 35, no. 3 (2000): 4-8.
• Gedikli, Bahar. “Kıyıyı Yaşamak, Kıyıyı Planlamak.” In 7. Kıyı Mühendisliği Sempozyumu Bildiri Kitabı 21-23 Kasım 2011, edited by Prof. Dr. Yalçın Yüksel, 23-33. Trabzon: TM- MOB İnşaat Mühendisleri Odası, 2011.
• Georgeon, François. Osmanlı-Türk Modenleşmesi, 1900-1930: Seçilmiş Makaleler. Translated by Ali Berktay. Istanbul: Yapı Kredi Yayınları, 2006.
• Gölgesiz Gedikler, Hülya. “1950-1960 yılları arasında İzmir’de Gündelik Yaşam.” PhD diss., Dokuz Eylül University, 2006.
• Grydehİj, Adam. “Making Ground, Losing Space: Land Reclamations and Urban Public Space in Island Cities.” Urban Island Studies, 1 (2015): 96-117.
• Güner, Deniz, ed. İzmir Mimarlık Rehberi. Izmir: Mimarlar Odası İzmir Şubesi, 2005.
• Güner Deniz. “From Wreckage to Urban Void: Izmir’s Kordonboyu Waterfront Redevel- opment.” In Architecture in Turkey Around 2000: Issues in Discourse and Practice, edited by Tansel Korkmaz, 71-96. Ankara: Türkiye Mimarlar Odası, 2005.
• Gürsel, Ersen et al. “Konak Meydanı ve Çevresi Düzenleme Projesi. Konak Meydanı De- nizle Yeniden Buluşuyor.” Ege Mimarlık 50, no. 2 (2004): 44-53.
• Güneş, Günver. “Türk Devrimi ve İzmir Türk Ocağı.” Çağdaş Türkiye Araştırmaları Der- gisi 3, no. 8 (1998): 115-136.
• Güven, Pelin. “İzmir Kentinde Rekreasyon Amaçla Yapılan Kıyı Dolgu Alanlarının Pey- zaj Planlama Açısından İrdelenmesi: İzmir-İnciraltı Örneği.” Master thesis, Istanbul Technical University, 2000.
• Halbwachs, Maurice. The Collective Memory. Translated by Francis J. Ditter and Vida Yazdi Ditter. New York: Harper and Row, 1980.
• Hayden, Dolores. The Power of Place: Urban Landscapes as Public History. Cambridge, Mass.: MIT Press, 1995.
• Hooke, J. M. and R. C. Riley, “Historical Changes on the Hampshire Coast, 1870-1965.” Proceedings of the Hampshire Field Club and Archaelogical Society 47 (1991): 203-224.
• Hutton, Patrick H. History as an Art of Memory. Hanover: University Press of New Eng- land, 1993.
• Huyssen, Andreas. Twilight Memories: Marking Time in a Culture of Amnesia. London; New York: Routledge, 1994.
• “İzmir Şehri İmar Plânı. Milletlerarası Proje Müsabakası Proğramı. 1 Mayıs 1951-1 Aralık 1951,” Arkitekt 249-52, no. 5-8 (1952): 144-146.
• “İzmir Konak Sitesi Proje Musabakası.” Arkitekt 284, no. 2 (1956): 57-73.
• Kontente, Léon. “Izmir: The Changing Face of a City.” In Smyrna in the 18th and 19th Cen- turies: A Western Perspective. Arkas Sanat Merkezi Catalogue, edited by Jean Luc Maeso and Marie-Valerie Lesvigne, 108-127. Istanbul: Mas, 2013.
• Kusno, Abidin. The Appearances of Memory: Mnemonic Practices of Architecture and Urban Form in Indonesia. Durham; London: Duke University Press, 2010.
• Kürek, Cavit. “İzmir’in Kavakları Bardak Oldu .” İzmir Kent Kültürü Dergisi 3, no. 1 (2001)
• Misztal, Barbara A. Theories of Social Remembering. Berkshire: McGraw-Hill Education, 2003.
• Ng, Mee Kam and Alison Cook. “Reclamation: An Urban Development Strategy Under Fire.” Land Use Policy 14 (1997): 5-23.
• Nora, Pierre. “Between Memory and History: Les Lieux de Mémoire.” Representations 26 (1989): 7-25.
• Ömüriş, Erdem. “Bir Kamusal Alan Örneği Olarak Konak Meydanı’nın Mekan Kullanı- mı Açısından İncelenmesi.” Master thesis, Ege University, 2007.
• Öncül, Derya. “1980-1983 Sıkıyönetim Döneminin Konak Meydanı.” Ege Mimarlık 59, no. 4 (2006): 22-25.
• Pramesti, Rochana Esti. “Sustainable Urban Waterfront Redevelopment: Challenge and Key Issues.” Media Matrasain 14, no. 2 (2017): 41-54.
• Temiz, Ayşe Deniz. “Tarihi Kent Merkezi Kemeraltı’nda 19. Yüzyıldan Bugüne Meydana Gelen Mekansal Dönüşümler.” İzmir Kent Kültürü Dergisi 4, no. 2 (2001): 81-91.
• Thompson, Richard F. and Stephen A. Madigan. Memory: The Key to Consciousness. Wash- ington: Joseph Henry Press, 2005.
• Topal, Hasan. “Kordon Dolgu Alanının Bir Kentsel Mekana Dönüşümü.” Ege Mimarlık 35, no. 3 (2000): 18-19.
• Uzun, İnci T., Didem Akyol Altun and Eylem Bal. “İzmirli’nin İzmir’i: Kentlinin Belleğin- deki Mekânsal Temsiller.” Ege Mimarlık 76, no. 1 (2011): 34-39.
• Yazıcı, Cengiz. “Türk Ocağı’ndan Devlet Tiyatrosuna.” İzmir: Kültür ve Turizm Dergisi, http://www.izmirdergisi.com/tr/mimari/687-turk-ocagi-ndan-devlet-tiyatrosu-na. Accessed 2 June, 2017.
• Yeung, Yue-man. “Coastal Mega-cities in Asia: Transformation, Sustainability and Man- agement.” Ocean & Coastal Management 44, no. 5-6 (2001): 319-333.