Van Sazlıklarındaki Doğu Sivrisinek Balığı (Gambusia holbrooki Girard, 1859)’nın Ekolojik Riskleri

Yıl 2018, Cilt: 4 Sayı: 2, 29 - 37, 28.12.2018

Ataman Altuğ Atıcı , Fazıl Şen , Mahmut Elp

Öz

Doğu sivrisinek balığı (Gambusia
holbrooki Girard, 1859) istilacı bir balık türü olup, birçok su kaynağında
sivrisinek ile biyolojik mücadele için kullanım nedeniyle dünyada geniş bir
yayılım göstermektedir. Doğal yayılış gösteren balıklar ile girdiği rekabet
nedeniyle olumsuz etkilere sahiptir. Van Sazlıklarına sivrisinek ile biyolojik
mücadele amacıyla aşılanan bu tür aynı zamanda ortamda bulunan balıkların
yavruları ve yumurtaları ile de beslenmektedir. Doğu sivrisinek balığı kendi
türündeki küçük balıkları da besin olarak tüketme (kanibalizm) özelliği
göstermektedir. Bu nedenle istilacı
olan doğu sivrisinek balığı türünün Van Sazlıkları’ndan havzadaki diğer su
kaynaklarına yayılmaması bu su kaynaklarında bulunan inci kefali ve diğer balık
türlerinin devamlılığı için son derece önemlidir. Bu çalışmada Gambusia holbrooki’nin Dünya ve
Türkiye’deki yayılımı, ekolojik ve biyolojik özellikleri, diğer türler
üzerindeki olumsuz etkileri hakkında bazı bilgilerin verilmesi amaçlanmıştır.

Anahtar Kelimeler

Biyolojik mücadele, doğu sivrisinek balığı, Gambusia holbrooki, istilacı balıklar, Van Sazlıkları

Kaynakça

• Anonim, 2017. T.C. Orman ve Su İşleri Bakanlığı XIV. Bölge Müdürlüğü http://van.ormansu.gov.tr/14bolge/SulakAlanlar/VANSAZLIGI.aspx?sflang=tr
• Alemadi S.D., Jenkins DG, 2007. Behavioral constraints for the spread of the eastern mosquitofish, Gambusia holbrooki (Poeciliidae), Biological Invasions, 10(1): 59-66.
• Arthington, A.H., Hamlet, S., Bluhdorn, D.R., 1990. The role of habitat disturbance in the establishment of introduced warm-water fishes in Australia. Introduced and Translocated Fishes and their Ecological Effects. Bureau of Rural Resources Proceedings No. 8 (ed. by Pollard DA). Australian Govt. Pub. Service, Canberra, 61-66 Pp.
• Arthington, A.H., Marshal, C.J., 1999. Diet of the exotic mosquitofish, Gambusia holbrooki, in an Australian lake and potential for competition with indigenous fish species. Asian Fisheries Science, 12(1): 1-8.
• Arthington, A.H., Lloyd, L.N., 1989. Introduced Poeciliidae in Australia and New Zealand. In: Evolution and Ecology of Livebearing Fishes (Poeciliidae) (ed. by Meffe GK, Snelson FF) New York, Prentice-Hall, 333-348 Pp.
• Bunn, S.E., Arthington, A.H., 2002. Basic principles and consequences of altered hydrological regimes for aquatic biodiversity. Environmental Management, 30: 492-507.
• CABI, 2017. Invasive Species Compendium, https://www.cabi.org/isc/datasheet/82089
• Courtenay, W.R.Jr., Meffe, G.K., 1989. Small fishes in strange places: a review of introduced poeciliids. Ecology and evolution of livebearing fishes (Poeciliidae)., 319-331.
• Çetinkaya, O., 1999. İçsularda Yapılan Balıklandırma Çalışmalarının Amaçları, Uygulama Esasları ve Sonuçları. GAP: Tarım Kongresi, 26-28 Mayıs 1999, Şanlıurfa 1123-1133.
• Çetinkaya, O., 2006. Türkiye Sularına Aşılanan veya Stoklanan Egzotik ve Yerli Balık Türleri, Bunların Yetiştiricilik Balıkçılık, Doğal Populasyonlar ve Sucul Ekosistemler Üzerindeki Etkileri: Veri Tabanı İçin Bir Ön Çalışma, I. Balıklandırma ve Rezervuar Yönetimi Sempozyumu, 7-9 Şubat 2006, Antalya, TÜRKİYE.
• Dyková, I., Lom, J., Overstreet, R.M., 1994. Myxosporean parasites of the genus Kudoa meglitsch, 1947 from some gulf of Mexico fishes: description of two new species and notes on their ultrastructure. European Journal of Protistology, 30(3): 316-323.
• Ekmekçi, F.G., Şerife, G., Kırankaya, Ş.G., Gençoğlu, L., Yoğurtçuoğlu, B., 2013. Türkiye İçsularındaki İstilacı Balıkların Güncel Durumu ve İstilanın Etkilerinin Değerlendirilmesi, Istanbul University Journal of Fisheries & Aquatic Sciences, 28: 105-140.
• Elp, M., Şen, F., 2006. Balık Aşılama Çalışmaları ve Van Gölü Havzası Örneği, I. Balıklandırma ve Rezervuar Yönetimi Sempozyumu, 7-9 Şubat 2006, Antalya, TÜRKİYE.
• Elp, M., Atıcı, A.A., Şen, F., Duyar, H.A., 2016. Van Gölü Havzası Balıkları Ve Yayılım Bölgeleri. YYÜ Tar Bil Derg., 26(4): 563-568.
• Erençin, Z., 1978. Sıtma (Sivrisinek) savaşı ve balık yetiştiriciliği işletmleri üzerine görüşler, Ankara Üniversitesi Veteriner Fakültesi Dergisi, 25, 760-766.
• Ergüden, S.A., 2013. Age, growth, sex ratio and diet of eastern mosquitofish Gambusia holbrooki Girard, 1859 in Seyhan Dam Lake (Adana/Turkey), Iranian Journal of Fisheries Sciences, 12(1): 204- 218.
• Erkakan, F., Ozdemir, F., 2011. Revision of the fish fauna of the Seyhan and Ceyhan River basins in Turkey. Research Journal of Biological Sciences, 6(1): 1-8.
• Fernandez-Delgado, C., 1989. Life-history patterns of the mosquitofish, Gambusia affinis, in the estuary of the Guadalquivir river of south-west Spain. Freshwater Biol. 22, 395-404.
• Froese, R., Pauly, D., 2008. FishBase. http://www.fishbase.org
• Geldiay, R., Balık, S., 2009. Türkiye Tatlısu Balıkları, Ege Üniv. Su Ürünleri Fakültesi Yayınları No:46, Bornova, İzmir, 644.
• Crandall, T.A., Bowser, P.R., 1982. A microsporidian infection in mosquitofish, Gambusia affinis, from Orange County. California. California Fish and Game, 68: 59‐61
• Howell, W.M., Black, D.A., Bortone, S.A., 1980. Abnormal expression of secondary sex characters in a population of mosquitofish, Gambusia affinis holbrooki: evidence for environmentally induced masculinization. Copeia, 676–681 Pp.
• İnnal, D., Erk’akan, F., 2006. Effects of exotic and translocated fish species in the inland waters Of Turkey, Rev Fish Biol Fisheries, 16: 39–50.
• Ivantsoff, W., Aarn N., 1999. Detection of predation on Australian native fishes by Gambusia holbrooki. Marine and Freshwater Research, 50(5): 467-468.
• Kennard, M.J., Arthington, A.H., Pusey, B.J., Harch, B.D., 2005. Are alien fish a reliable indicator of river health? Freshwater Biology, 50(1):174-193.
• Krupp, F., 1992. The establishment of the North-American mosquito fish, Gambusia holbrooki, in Syrian inland waters), Zoology in the Middle East, 6(1): 45-50.
• Kurtul, I., Sarı, H.M., 2017. İstilacı Gambusia Türlerinin (Gambusia holbrooki ve G. affinis) Özellikleri, Türkiye’deki Durumları ve Oluşturdukları Ekolojik Riskler, Journal of Limnology and Freshwater Fisheries Research, 3(1): 51-60.
• Lloyd, L.N., 1987. Ecology and distribution of the small native fish of the lower River Murray, South Australia and their interactions with the exotic mosquitofish, Gambusia affinis holbrooki (Girard). Dept. of Zoology, University of Adelaide.
• Lloyd, L.N., 1990. Taxonomic Update - Species Control Using Taxonomy - Gambusia affinis no longer exists in Australia. Australian Fish Biology Newsletter, 20(2).
• Lom, J., Dyková, I., 1995. Studies on protozoan parasites of Australian fishes. Notes on occidian parasites with description of three new species. Systematic Parasitology, 31(2): 147-156.
• Meffe, G.K., 1992. Plasticity of life-history characters in eastern mosquitofish (Gambusia holbrooki: Poeciliidae) in response to thermal stress. Copeia 1992, 94–102.
• Meffe, G.K., Snelson, F.F., 1989. An ecological overview of Poeciliid fishes. In: Meffe, G.K. and Snelson F.F. (eds.), Ecology and Evolution of Livebearing Fishes Poeciliidae). Prentice Hall, Englewood Cliffs, NJ, 13–31 Pp.
• Nagdali, S.S., Gupta, P.K., 2002. Impact of mass mortality of a mosquito fish, Gambusia affinis on the ecology of a fresh water eutrophic lake (Lake Naini Tal, India). Hydrobiologia, 468: 45-52.
• Özuluğ, M., Tarkan, A.S., Gaygusuz, Ö., Gürsoy, Ç., 2007. Two new records for the fish fauna of lake Sapanca basin (Sakarya, Turkey). J Fish Sci., 1(3): 152-159.
• Polat, N., Zengin, M., Gümüş, A., 2011. İstilacı Balık Türleri ve Hayat Stratejileri Karadeniz Fen Bilimleri Dergisi / The Black Sea Journal of Sciences, 4(1): 63-86.
• Pyke, G.H., 2005. A review of the biology of Gambusia affinis and G. holbrooki. Rev Fish Biol Fisher., 15: 339-365.
• Pyke, G.H., White, A.W., 2000. Factors influencing predation on eggs and tadpoles of the endangered Green and Golden Bell Frog Litoria aurea by the introduced Plague Minnow Gambusia holbrooki. Australian Zoologist, 31(3): 496-505.
• Rincon, P.A., Correas, A.M., Morcillo, F., Risueno, P., Lobon-Cervia, J., 2002. Interactions between the introduced eastern mosquitofish and two autochthonus Spanish toothcarps. Journal of Fish Biology, 61: 1560-1585.
• Stearns, S.C., 1983. The evolution of life-history traits in mosquitofish since their introduction to Hawaii in 1905: rates of evolution, heritabilities, and developmental plasticity. Amer. Zool., 23: 65–75.
• Trendall, J.T., 1982. Covariation of life history traits in the mosquitofish, G. affinis. Amer. Nat., 119: 774–783.
• Vargas, M.J., De Sostoa, A., 1996. Life history of Gambusia holbrooki (Pisces, Poeciliidae) in the Ebro delta (NE Iberian peninsula). Hydrobiologia, 341: 215–224.
• Vondracek, B., Wurtsbaugh, W.A., Cech, J.J., 1988. Growth and reproduction of the mosquitofish, Gambusia affinis, in relation to temperature and ration level: consequences for life history. Environm. Biol. Fish., 21: 45–57.
• Willems, K.J., Webb, C.E, Russell, R.C., 2005. A comparison of mosquito predation by the fish Pseudomugil signifier Kner and Gambusia holbrooki (Girard) in laboratory trials. J Vector Ecol., 30(1): 87-90.
• Wooten, M.C., Scribner, K.T., Smith, M.H., 1988. Genetic variability and systematics of Gambusia in the southeastern United States. Copeia, 2: 283-289.
• NSW, 2017. The Government of New South Wales, The Department of Primary Industries. https://www.dpi.nsw.gov.au/fishing/pests-diseases/freshwater-pests/species/gambusia