Tıbbi ve Aromatik Bitkilerin Balık Yetiştiriciliğinde Kullanım Potansiyelleri

Yıl 2020, Cilt: 6 Sayı: 2, 86 - 94, 28.12.2020

Saadet Yağmur Çelik

Öz

Su ürünleri üretimi tüm dünyada ve ülkemizde gittikçe büyüyen bir haline gelmiştir. Kişi başına düşen su ürünleri tüketim miktarındaki artışa bağlı olarak üretim miktarında da artış söz konusudur. Bu artışın devamlılığı için yetiştiricilik sistemlerinde balıkların büyüme ve üremesini geliştirmek, hastalıklardan korumak veya sağaltımını sağlamak adına çeşitli uygulamalar yapılmaktadır. Son yıllarda, kaliteli üretim adına yapılan uygulamalarda sentetik ürünlerden vazgeçilerek, bitkisel kaynaklı ürünlerin kullanımına ağırlık verilmeye başlanmıştır. Bu derlemede su ürünleri yetiştiriciliğinde kullanılan tıbbi ve aromatik bitkiler üzerine yapılmış çalışmalar ele alınmıştır.

Anahtar Kelimeler

tıbbi bitkiler, aromatik bitkiler, su ürünleri yetiştiriciliği

Kaynakça

• Abdel- Tawwab, M., Ahmad, H.M., Seden, M.E.A., Sakr, S.F.M., 2010. Use of green tea, (Camellia sinensis L.), in practical diet for growth and protection of Nile Tilapia, (Oreochromis niloticus L.), against Aeromonas hydrophila infection. Journal of World Aquaculture Society, 41: 203–213. DOI: 10.1111/j.1749-7345.2010.00360.x
• Acar, Ü., 2018. Sarı Kantaron (Hypericum perforatum) Yağının Sazan Yavrularının (Cyprinus carpio) Büyüme Performansı Ve Bazı Kan Parametreleri Üzerine Etkisi. Alınteri Journal of Agriculture Sciences, 33(1): 21-27. DOI: 10.28955/alinterizbd.343202
• Acıbuca, V., Bostan Budak, D., 2018. Dünya’da ve Türkiye’de Tıbbi ve Aromatik Bitkilerin Yeri ve Önemi, Çukurova Tarım Gıda Bilimleri Dergisi, 33(1): 37-44.
• Altıef, T.A.S. 2018. Alabalıklarda (Oncorhynchus mykiss) Bazı Tıbbi Bitkilerin Muhtemel İmmunostimulant VE Antioksidan Etkilerinin Araştırılması. Kastamonu Üniversitesi Fen Bilimleri Enstitüsü Su Ürünleri Yetiştiriciliği Ana Bilim Dalı, Doktora tezi, 98 s.
• Awad, E., Austin, B., 2010. Use of lupin, Lupinus perennis, mango, Mangifera indica, and stinging nettle, Urtica dioica, as feed additives to prevent Aeromonas hydrophila infection in rainbow trout, Oncorhynchus mykiss (Walbaum). Journal of Fish Diseases, 33: 413–420. DOI: 10.1111/j.1365-2761.2009.01133.x
• Awad, E., Austin, D., Lyndon, A.R., 2013. Effect of black cumin seed oil (Nigella sativa) and nettle extract (Quercetin) on enhancement of immunity in rainbow trout, Oncorhynchus mykiss (Walbaum), Aquaculture, 388-391: 193–197. DOI: 10.1016/j.aquaculture.2013.01.008
• Baba, E., 2017. Su Ürünleri Yetiştiriciliğinde Bitkisel İmmunostimulant Kullanımı. Iğdır Üniversitesi Fen Bilimleri Enstitüsü Dergisi, 7(3): 249-256.
• Baba, E., Acar, Ü., Öntaş, C, Kesbiç, O.S., Yılmaz, S., 2016. Evaluation of Citrus limon peels essential oil on growth performance, immune response of Mozambique tilapia Oreochromis mossambicus challenged with Edwardsiella tarda. Aquaculture, 465: 13–18. DOI:10.1016/j.aquaculture.2016.08.023
• Bodur, T., Afonso, J. M., Montero, D., Navarro, A., 2018. Assessment of effective dose of new herbal anesthetics in two marine aquaculture species: Dicentrarchus labrax and Argyrosomus regius. Aquaculture, 482, 78-82. DOI: 10.1016/j.aquaculture.2017.09.029
• Balcı, B.A., Aktop, Y., 2019. Yeme Çakşır Otu (Ferula elaeochytris K. 1947) İlavesinin Japon Balığının (Carassius auratus L. 1758) Büyüme ve Gonad Gelişimi Üzerine Etkisi, Iğdır Üniversitesi Fen Bilimleri Enstitüsü Dergisi, 9(1): 347-359.
• Can, E., Kizak, V., Özçiçek, E., Sehaneyildiz, C., 2017. The efficacy of chamomile (Matricaria chamomilla l.) oil as a promising anaesthetic agent for two freshwater aquarium fish species. Israeli Journal of Aquaculture – Bamidgeh 69, 1-8. URI: http://hdl.handle.net/10524/57053
• Can, E., Kizak, V., Can, Ş.S., Özçiçek, E., 2018. Anesthetic potential of geranium (Pelargonium graveolens) oil for two cichlid species, Sciaenochromis fryeri and Labidochromis caeruleus. Aquaculture, 491, 59-64. DOI: 10.1016/j.aquaculture.2018.03.013
• Cihangir, E., Diler, İ., 2016. Yavru ve Jüvenil Gökkuşağı Alabalığı (Oncorhynchus mykiss) Yemlerine Farklı Oranlarda İlave Edilen Kekik Yağının (Origanum vulgare L.) Büyüme Performansı ve Yemden Yararlanma Üzerine Etkisi. Süleyman Demirel Üniversitesi Eğirdir Su Ürünleri Fakültesi Dergisi, 12(2), 86-96. https://doi.org/10.22392/egirdir.283071
• Cunha, M.A.D., Silva, B.F.D., Delunardo, F.A.C., Benovit, S.C., Gomes, L.D.C., Heinzmann, B.M., Baldisserotto, B. 2011. Anesthetic induction and recovery of Hippocampus reidi exposed to the essential oil of Lippia alba. Neotropical Ichthyology, 9(3), 683-688. DOI: 10.1590/S1679-62252011000300022
• Çantaş, İ.B., Yıldırım, Ö., 2019. Reducing the impact of feeds on the environment in sustainable aquaculture. Ege Journal of Fisheries and Aquatic Sciences, 36(1), 87-97. DOI: 10.12714/egejfas.2019.36.1.12
• Diler, Ö., Görmez, Ö., Terzioğlu, S., Atabay A., 2018. Pelin Otu (Artemisia vulgaris L)’ nun Gökkuşağı Alabalıklarında (Oncorhynchus mykiss, Walbaum) Hastalıklara Karşı Direnç ve Spesifik Olmayan Bağışıklık Sistemi Üzerine Etkisi. Journal of Aquaculture Engineering and Fisheries Reaserch, 4(1), 1-11. DOI: 10.3153/JAEFR18001
• Gabriel, N.N., Qiang, J, He, J., Ma X.Y., Kpundeh, M.D., Xu, P., 2015. Dietary Aloe vera supplementation on growth performance, some haemato-biochemical parameters and disease resistance against Streptococcus iniae in tilapia (GIFT). Fish Shellfish Immunology, 44:504–514. DOI: 10.1016/j.fsi.2015.03.002
• Göktaş, Ö., Gıdık, B., 2019. Tıbbi ve Aromatik Bitkilerin Kullanım Alanları, Bayburt Üniversitesi Fen Bilimleri Dergisi, 2(1): 136-142.
• Hashimoto, G.S.O., Neto, F.M., Ruiz, M.L., Achille, M., Chagas, E.C., Chaves, F.C.M., Martins, M.L., 2016. Essential oils of Lippia sidoides and Mentha piperita against monogenean parasites and their influence on the hematology of Nile tilapia. Aquaculture, 450: 182–186. DOI: 10.1016/j.aquaculture.2015.07.029
• Kendir, G., Güvenç, A. 2010. Etnobotanik ve Türkiye’de yapılmış etnobotanik çalışmalara genel bir bakış. Hacettepe Üniversitesi Eczacılık Fakültesi Dergisi, 30(3): 49-80.
• Kesbiç, O.S., 2019. Effects of The Cinnamon Oil (Cinnamomum verum) on Growth Performance and Blood Parameters of Rainbow Trout (Oncorhynchus mykiss). Turkish Journal of Agriculture - Food Science and Technology, 7(2): 370-376. DOI: 10.24925/turjaf.v7i2.370-376.2360
• Kızak, V., Can, E., Danabaş, D., Can, Ş.S. 2018. Evaluation of anesthetic potential of rosewood (Aniba rosaeodora) oil as a new anesthetic agent for goldfish (Carassius auratus). Aquaculture, 493, 296-301. DOI: 10.1016/j.aquaculture.2018.05.013
• Knopf K, Ekanem AP, 2004. Plant extracts for the treatment of Ichthyophthiriasis in fish. Deutscher tropentag, October 5-7, Berlin.
• Küçükgül-Güleç, A., Danabaş, D., Ural, M., Seker, E., Arslan, A., Serdar, O., 2013. Effect of mixed use of thyme and fennel oils on biochemical properties and electrolytes in rainbow trout as a response to Yersinia ruckeri infection. Acta Veterinaria Brunensis, 82:297–302; DOI:10.2754/avb201382030297
• Logambal, S.M., Venkatalakshmi, S., Dinakaran, M.R., 2000. Immunostimulatory effect of Ocimum sanctum Linn. in Oreochromis mossambicus (Peters). Hydrobiologia, 430: 113–120. DOI: 10.1023/A:1004029332114
• Magnadottir, B., 2006. Innate immunity of fish. Fish Shellfish Immunology, 20:137–151. DOI: 10.1016/j.fsi.2004.09.006
• Metin, S., Didinen, B.I., Kubilay, A., Pala, M., Aker, İ. 2015. Bazı tıbbi bitkilerin gökkuşağı alabalıkları (Oncorhynchus mykiss Walbaum, 1792) üzerinde anestezik etkilerinin belirlenmesi. Journal of Limnology and Freshwater Fisheries Research, 1(1):37-42. DOI: 10.17216/limnofish.205738
• Metin, S., Diler, Ö., Didinen, H., 2018. Su Ürünleri Yetiştiriciliğinde Tıbbi Bitkilerin Anestezik Olarak Kullanımı, Acta Aquatica Turcica, 14(4):351-356. DOI: 10.22392/egirdir.405192
• Pedrazzani, A.S., Neto, A.O., 2016. The anaesthetic effect of camphor (Cinnamomum camphora), clove (Syzygium aromaticum) and mint (Mentha arvensis) essential oils on clown anemonefish, Amphiprion ocellaris (Cuvier 1830). Aquaculture research, 47(3):769-776. DOI: 10.1111/are.12535
• Ribeiro, A.S., Batista, E.D.S., Dairiki, J.K., Chaves, F.C.M., Inoue, L.A.K.A. 2016. Anesthetic properties of Ocimum gratissimum essential oil for juvenile matrinxã. Acta Scientiarum. Animal Sciences, 38(1):1-7. DOI: 10.4025/actascianimsci.v38i1.28787
• Sahu, S., Das, B.K., Mishra, B.K., Pradhan, J., Sarangi, N., 2007. Effect of Allium sativum on the immunity and survival of Labeo rohita infected with Aeromonas hydrophila. Journal of Applied Ichthyology, 23: 80–86. DOI: 10.1111/j.1439-0426.2006.00785.x
• Silva, L.D.L., Silva, D.T.D., Garlet, Q.I., Cunha, M.A., Mallmann, C.A., Baldisserotto, B., Longhi, S.J., Pereira, A.M.S., Heinzmann, B.M., 2013. Anesthetic activity of Brazilian native plants in silver catfish (Rhamdia quelen). Neotropical Ichthyology, 11(2), 443-451. DOI: 10.1590/S1679-62252013000200014
• Terzioğlu, S., Diler, Ö. 2016. Effect of Dietary Sage (Salvia officinalis L.), Licorice Root (Glycyrrhize glabra L.), Blueberry (Vaccinium myrtillus L.) and Echinaceae (Echinacea angustifolia Hell) on Nonspecific Immunity and Resistance to Vibrio anguillarum Infection in Rainbow Trout, (Oncorhynchus mykiss). Süleyman Demirel Üniversitesi Eğirdir Su Ürünleri Fakültesi Dergisi, 12(2): 110-118. DOI: 10.22392/egirdir.284921
• Tarım ve Orman Bakanlığı 2019. Su Ürünleri İstatistikleri. https://www.tarimorman.gov.tr/sgb/Belgeler/SagMenuVeriler/BSGM.pdf
• Yiğitarslan, K.D., Azdural, K., Yavuz, U., Turan, F., 2011. Alabalıklarda Fitoterapi Uygulamaları. Türk Bilimsel Derlemeler Dergisi, 4:(1), 63-68.