Deniz Ürünleri Kaynaklı Paralitik Zehirlenme

Yıl 2020, Cilt: 6 Sayı: 2, 95 - 99, 28.12.2020

Seda Kuşoğlu Gültekin

Öz

Temiz su kaynaklarının korunması ve devamlılığının sağlanması, tüm Dünya için büyük önem arz etmektedir. Su kaynaklarının ve bu kaynaklarda yaşayan sucul canlıların tüketim için güvenilir olması öncelikli araştırma konularının başında gelmektedir.
Dünya genelinde neredeyse tüm su kaynaklarında yaşayan alglerin neden olduğu toksisite başta insanlar ve hayvanlar olmak üzere tüm canlıların yaşamını tehdit etmektedir. Algal toksik bileşenler ile kontamine olmuş suların tüketimine ek olarak bu sularda yaşayan sucul canlıların tüketimi ile de bu toksinler, besin zincirine katılmakta ve canlılar üzerinde toksisitelerini göstermektedirler. İçilebilir su kaynaklarında alg popülasyonunun aşırı artışı doğrudan ve dolaylı olarak canlılığı etkilemektedir. Doğrudan etkiler arasında, toplu zehirlenmeler ve ölüm bulurken, dolaylı etkiler arasında, su kalitesinde ve su altı bitki örtüsünde azalma bulunmaktadır.
Ateş rengi alglerden olan dinoflagellatlarla beslenen kabuklu deniz canlılarının vücutlarında birikme gösteren algal toksinler, insanlarda paralitik gıda zehirlenmesine neden olmakta, tedavi edilmediği durumlarda ise, zehirlenmeye ve takiben ölüme sebep olmaktadır. Su kaynaklarının bu alg türünden arındırılmasında yaşanan zorluklar sebebiyle, sularda alg patlaması gerçekleşmeden, alg içermeyen alanların oluşturulması ve bu alanların düzenli kontrolleri yapılarak, alg popülasyonunun güvenli sınırlarda kalması sağlanmalıdır.

Anahtar Kelimeler

alg, algal alan, dinoflagellat, zehirlenme, Sucul canlılar, Toksisite

Kaynakça

• Anderson, D. M. (1994). Red Tides. Scientific American, 271 (2): 52-58.
• Anderson, D. M. (2009). Approaches to monitoring, control and management of harmful algal blooms. Ocean Coastal Management, 52 (7): 342-354. https://doi.org/10.1016/j.ocecoaman.2009.04.006
• Bryant, D. A. (1994). Gene nomenclature recommendations for green photosynthetic bacteria and heliobacterial. Photosynthesis Research, 41, 27-28.
• Bricelj, V. M., Connel, L., Konoki, K., Macquarrie, S. P., Scheuer, T., Catterall, W.A. & Trainer, V.L. (2005). Sodium channel mutation leading to saxitoxin resistance in clams increase risk of PSP. Nature, 434: 763-767. https://doi.org/10.1038/nature03415
• Chorus, I. (Eds.) (2001). Cyanotoxins Occurrence, Causes, Consequences, Berlin, Almanya: Springer–Verlag. 350 Pp.
• Demirel, Y. N., & Çelik, H. (2013). Kabuklu deniz hayvanlarından kaynaklanan paralitik zehirlenme. Ege Journal of Fisheries and Aquatic Sciences, 30(3): 139-146. https://doi.org/10.12714/egejfas.2013.30.3.08
• Etheridge, S. M. (2010). Paralytic shellfish poisoning: Sea food safety and human health perspectives. Toxicon, 56: 108–122. https://doi.org/10.1016/j.toxicon.2009.12.013
• Gordon, D. T. & Ratliff, V. (1992). Advances in Seafood Biochemistry Composition and Quality. 1st ed. Florida, USA: CRC Press. 406p.
• Kahraman, S. D. & Küplülü, Ö. (2012). Siyanobakteriler ve toksinleri. Veteriner Hekim Derneği Dergisi, 83(2): 36-47.
• Karabulut, H. A. & Yandı, İ. (2006). Su ürünlerindeki omega–3 yağ asitlerinin önemi ve sağlık üzerine etkisi. Ege Üniversitesi Su Ürünleri Dergisi, 23(1/3): 339-342.
• Kodama, M. & Sato, S. (2000). Seafood and Freswater Toxins: Pharmacology, Physiology and Detection. 1st ed. New York, USA: Marcel Dekker. 798p.
• Kuşoğlu, S. (2019). Microcystis aeruginosa toksik peptidlerinin kromatografik analizi ve epitel hücreleri üzerindeki etkilerinin değerlendirilmesi. Master Tezi, İstanbul Üniversitesi, İstanbul, Türkiye.
• Mons, M. N. Egmond, V. & Speıjers, G. J. A. (1998). Paralytic shellfish poisoning; A review. National Institute of Public Health and the Environment Bilthoven, The Netherlands, 1-47.
• Newcombe, G. & Nicholson, B. (2004). Water treatment options for dissolved cyanotoxins. Journal of Water Supply: Research and Technology, 53(4): 227-239. https://doi.org/10.2166/aqua.2004.0019
• Pearson, L., Mihali, T., Moffitt, M., Kellmann, R. & Neilan, B. (2010). On the chemistry, toxicology and genetics of the cyanobacterial toxins, microcystin, nodularin, saxitoxin and cylindrospermopsin. Marine Drugs, 8: 1650-1680. https://doi.org/10.3390/md8051650
• Pigott, G. M. & Tucker, B. W. (1990). Seafood effects of technology on nutrition. 1st ed. New York, USA: Marcel Dekker. 384 p. https://doi.org/10.1201/9780203740118
• Rapala, J., Robertson, A., Negri, A. P., Berg, K. A., Tuomi, P., Lyra, C., Erkomaa, K., Lahti, K., Hoppu, K. & Lepisto, L., (2005). First report of saxitoxin in Finnish Lakes and possible associated effects on human health. Environmental Toxicology, 20(3): 331-340. https://doi.org/10.1002/tox.20109
• Raposo, M. I. C., Gomes, M.T , Botelho, M. J. & Rudnitskaya, A. (2020). Paralytic shellfish toxins (PST)-transforming enzymes: A review. Toxins, 12(5): 344-364. https://doi.org/10.3390/toxins12050344
• Solter, P. F. & Beasley, V. R. (2013). Haschek and Rousseaux's Handbook of Toxicologic Pathology. Academic Press, 3.Baskı: Urbana, Amerika, 1155-1186 Pp. https://doi.org/10.1016/B978-0-12-415759-0.00038-8
• Terzi, G. (2008). Deniz ürünlerine bağlı zehirlenmeler ve etkileri. Türk Hijyen ve Deneysel Biyoloji Dergisi, 65(1): 51-60.
• Velzeboer, R. M. A., Baker, P. D., Rositano, J., Heresztyn, T., Codd, G. A. & Raggett, S. L. (2000). Geographical patterns of occurrence and composition of saxitoxins in the cyanobacterial genus Anabaena (Nostocales, Cyanophyta) in Australia. Phycologia, 39(5): 395-407. https://doi.org/10.2216/i0031-8884-39-5-395.1
• Wang, D., Calabrese, E. J., Lian, B., Lina, Z. & Calabrese, V., (2018). Hormesis as a mechanistic approach to understanding herbal treatments in traditional Chinese medicine. Pharmacology and Therapeutics, 184: 42–50. https://doi.org/10.1016/j.pharmthera.2017.10.013
• Wiese, M., D’Agostino, PM., Mihali, TK., Moffitt, MC., Neilan, BA., (2010). Neurotoxic alkaloids: saxitoxin and its analogs. Marine Drugs, 8: 2185-2211. https://doi.org/10.3390/md8072185
• Yen, I. C., Astudillo, L. R., Soler, J. F. & Barbera-Sanchez, A. (2006). Paralytic shellfish poisoning toxin profiles in gren mussels from Trinidad and Venezuela. Journal of Food Compoition and Analysis, 19(1): 88-94. https://doi.org/10.1016/j.toxicon.2004.07.030