ESG Raporlaması ve Sürdürülebilir Kalkınma Bağlamında İç Denetim

Yıl 2024, Cilt: 10 Sayı: 3, 267 - 278, 28.12.2024

Samet Işık

https://doi.org/10.58626/menba.1589661

Öz

Yatırımcıların karar verme süreçlerinde çevresel, sosyal ve yönetişim gibi finansal olmayan bilgilere duyduğu ihtiyaç ve talep kurumsal raporları önemli bir araç haline getirmiştir. İşletmeler de artan yatırımcı talebine yanıt olarak ESG raporlaması ve sürdürülebilir kalkınma stratejileri geliştirmiştir. Araştırma kapsamında ESG raporlaması ve sürdürülebilir kalkınma hedeflerinde iç denetimin anahtar rolü incelenmiştir. Bu bağlamda işletmelerin çevre, sosyal ve yönetişim boyutları ile uyumlu stratejilerinde iç denetime neden ihtiyaç duydukları ve iç denetim mekanizmasından beklentiler ele alınmıştır. İç denetim nesnel güvence ve danışmanlık faaliyetleri ile işletmelere değer yaratan bir organizmadır. Bu araştırma belirli nesnel güvence ve danışmanlık faaliyetleri aracılığıyla iç denetimin ESG raporlamasına ve sürdürülebilir kalkınma hedeflerine olan katkısını belirlemeyi amaçlamaktadır. Bu amaç ile de iç denetimin ESG raporlamasındaki temel rolü vurgulanmış ve iç denetimin ESG hedeflerini nasıl destekleyebileceği ve değer katabileceği açıklanmıştır.

Anahtar Kelimeler

İç Denetim, Sürdürülebilirlik, Sürdürülebilir Kalkınma, ESG (Çevresel, sosyal ve yönetişim) Raporlaması

Kaynakça

• Aksoy, F. (2019). İşletmelerde sürdürülebilirlik raporlama çerçeveleri. Muhasebe Bilim Dünyası Dergisi, 21(2), 324-346.
• Alajeli, E. H. A., & Wahhab, A. M. A. (2022). The role of internal audit in evaluating sustainable performance and its impact on the quality of financial reports. Technium Soc. Sci. J., 36, 1.
• Aras, G., & Sarıoğlu, G. U. (2015). Kurumsal raporlamada yeni dönem: Entegre raporlama. TÜSİAD Yayını, 21, 85.
• Atabay, E. (2019). Kurumsal Sürdürülebilirlik Raporları ve Güvence Denetimi: Türkiye’de Gri Rehberine Göre Raporlama Yapan Firmalar Üzerinde Bir Araştırma. Muhasebe Bilim Dünyası Dergisi, 21(4), 904-922.
• Bayrakçı, E., & Demirel, A. (2017). İç denetimin yapısal ve işlevsel sorunlarının Türkiye’deki üniversiteler bağlamında analizi. Karamanoğlu Mehmetbey Üniversitesi Sosyal ve Ekonomik Araştırmalar Dergisi, 19(33), 52-60.
• Beyhan, E. (2008). Sürdürülebilir kalkınma-Çevre ve yerel yönetimler. Yerel Siyaset Aylık Bilimsel Siyasi Dergi, 35(2), 12-17.
• Bosi, M. K., Lajuni, N., Wellfren, A. C., & Lim, T. S. (2022). Sustainability reporting through environmental, social, and governance: A bibliometric review. Sustainability, 14(19), 12071.
• Brooks, C., & Oikonomou, I. (2018). The effects of environmental, social and governance disclosures and performance on firm value: A review of the literature in accounting and finance. The British Accounting Review, 50(1), 1-15.
• Chopra, S. S., Senadheera, S. S., Dissanayake, P. D., Withana, P. A., Chib, R., Rhee, J. H., & Ok, Y. S. (2024).
• Navigating the Challenges of Environmental, Social, and Governance (ESG) Reporting: The Path to Broader Sustainable Development. Sustainability, 16(2), 606.
• Çamlıca, Z. (2024). Tedarik zincirinde sürdürülebilirlik: BİST sürdürülebilirlik 25 endeksi şirketlerinde bir içerik analizi. Business Economics and Management Research Journal, 7(2), 105-121.
• Daidj, N. (2024). The evolution of internal auditing and ESG criteria compliance. In Research Handbook on Sustainability Reporting (pp. 159-180). Edward Elgar Publishing.
• Fraser, J. R., Quail, R., & Simkins, B. J. (2022). Environmental, Social and Governance (ESG) and the Roles of Management, Internal Audit, and Enterprise Risk Management. Internal Audit, and Enterprise Risk Management (June 20, 2022).
• Gherai, D. S., Sabău Popa, D. C., Rus, L., Matica, D. E., & Mare, C. (2024). The Impact of Romanian Internal Auditors in ESG Reporting and Sustainable Development Goals. Sustainability, 16(19), 8680.
• Gedik Göçer, S., & Şahin Kerimoğlu, A., (2024). ESG (Çevresel, Sosyal, Yönetişim) ve Havayolu Endüstrisi: Korean Air Örneği. , vol.1, no.1, 93-113.
• HaoYue, L., & Loang, O. K. (2023). Impact Of Internal Audıt On Sustaınable Development Goals In Chına. International Journal of Accounting, 8(46), 168-185.
• Henisz, W., Koller, T., & Nuttall, R. (2019). Five ways that ESG creates value. McKinsey Quarterly, 4, 1-12. IIA 2021, The institute of Internal Auditors, US. (2021). Internal audit’s role in ESG reporting, independent assurance is critical to effective sustainability reporting. White Paper. The Institute of Internal Auditors Inc.
• Jámbor, A., & Zanócz, A. (2023). The diversity of environmental, social, and governance aspects in sustainability: A systematic literature review. Sustainability, 15(18), 13958.
• Keleş, R., (1998), Kent Bilimleri Sözlüğü, İmge Yayınevi, 2. Baskı, Ankara
• Morelli, J. (2011). Environmental sustainability: A definition for environmental professionals. Journal of environmental sustainability, 1(1), 2.
• Munasinghe, M. (2001). Implementing sustainable development: a practical framework. The economics of nature and the nature of economics, Edward Elgar, Cheltenham/UK, 134-192.
• Otto-Mentz, V., de Leeuw, R., Debrichy-Hesselberg, M., Haal, N., & Tewary, S. (2022). Transforming Internal Audit: how to become a Sustainability Business Partner. Maandblad voor Accountancy en Bedrijfseconomie, 96(7/8), 243-252.
• Özçelik, H., & Öztürk, M. S. (2019). Entegre Raporlamada İç Denetimin Güvence Ve Danışmanlık Rolleri. Hitit Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 12(1), 125-140.
• Raghavan, K. (2022). ESG reporting impact on accounting, finance. Journal of Global Awareness, 3(1), 9.
• Rakipi, R., & D'Onza, G. (2024). The involvement of internal audit in environmental, social, and governance practices and risks: Stakeholders' salience and insights from audit committees and chief executive officers. International Journal of Auditing, 28(3), 522-535.
• Sabauri, L. (2024). Internal Audit's Role in Supporting Sustainability Reporting. International Journal of Sustainable Development & Planning, 19(5).
• SAP (2024). 18.11..2024. (https://www.sap.com/resources/esg-reporting-guide)
• Sarıkaya, M., & Kara, F. Z. (2007). Sürdürülebilir kalkınmada işletmenin rolü: Kurumsal vatandaşlık. Yönetim ve Ekonomi, 14(2), 221-233.
• Sellhorn, T., & Wagner, V. (2024). The forces that shape mandatory ESG reporting. In Research Handbook on Environmental, Social and Corporate Governance (pp. 269-292). Edward Elgar Publishing.
• Senal, S., Atilla, G., & Ateş, B. A. (2012). The role of internal auditing in sustainable development and corporate social reporting. In 3rd International Symposium on Sustainable Development (pp. 390-400).
• Simpson, S.N.Y, Otchere, F.A. ve Lovi, R. (2016). Internal auditing and assurance of corporate social responsibility reports and disclosures: Perspectives of some internal auditors in Ghana. Social Responsibility Journal, 12(4), 706-718.
• Soh, D. S., & Martinov-Bennie, N. (2015). Internal auditors’ perceptions of their role in environmental, social and governance assurance and consulting. Managerial Auditing Journal, 30(1), 80-111.
• Sridhar, K., & Jones, G. (2013). The three fundamental criticisms of the Triple Bottom Line approach: An empirical study to link sustainability reports in companies based in the Asia-Pacific region and TBL shortcomings. Asian Journal of Business Ethics, 2, 91-111.
• Upadhyay, S. (2024). Impact of Environmental, Social, and Governance (ESG) Factors on Individual Investor Performance. Indian Scientific Journal Of Research In Engineering And Management, 08(04):1-5. doi: 10.55041/ijsrem32745
• Şeker, Y., & Şengür, E. (2022). Çevresel, Sosyal Ve Kurumsal Yönetim (Esg) Performansı: Uluslararası Bir Araştırma. Journal of Accounting and Taxation Studies, 15(2), 349-387.
• The Institute of Internal Auditors (https://www.theiia.org/en/about-us/about-internal-audit/ Erişim Tarihi.19.11.2024)
• The Institute of Internal Auditors. (https://www.theiia.org/globalassets/site/foundation/latest-research-and-products/risk-in-focus/risk-in-focus-survey-results-global-summary-2024.pdf. Son erişim tarihi.20.11.2024)
• Tıraş, H. H. (2012). Sürdürülebilir Kalkınma ve Çevre: Teorik Bir İnceleme. Kahramanmaraş Sütçü İmam Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi Dergisi, 2(2), 57-73.
• Türedi, H., Zor, Ü., & Gürbüz, F. (2015). Risk odaklı iç denetim. Muhasebe ve Finansman Dergisi, (66), 1-20.
• Vitolla, F., & Raimo, N. (2018). Adoption of integrated reporting: Reasons and benefits—A case study analysis. International Journal of Business and Management, 13(12), 244-250.
• Wan, G., Dawod, A. Y., Chanaim, S., & Ramasamy, S. S. (2023). Hotspots and trends of environmental, social and governance (ESG) research: A bibliometric analysis. Data Science and Management, 6(2), 65-75.
• WCED. (1987). World Commission on Environment and Development,Our Common Future. Oxford: OUP. Yıldız, B., & Çavdar, E. (2020). Yeşil üretimin çevresel ve ekonomik performans üzerindeki etkisinde ters lojistiğin aracı rolü. İnsan ve Toplum Bilimleri Araştırmaları Dergisi, 9(3), 2326-2349.
• Yılmaz, H., & Yücel, T. (2022). Sürdürülebilir Kalkınmanın Sağlanmasında Uluslararası Çalışmalar ve Eleştirileri. Uluslararası Yönetim Akademisi Dergisi, 5(3), 691-702.
• Zokirjonova Sarvinoz Shokirjon qizi. (2024). Replace Internal Audıt In Ensurıng Sustaınable Economy. European International Journal of Multidisciplinary Research and Management Studies, 4(06), 23–26. https://doi.org/10.55640/eijmrms-04-06-04