Kişilerarası Öz yeterliklerin Öğretmenlik Tutumlarını Yordama Gücü: Okul Öncesi Öğretmenleri Üzerinde Bir Çalışma

Yıl 2012, Cilt: 8 Sayı: 2, 77 - 84, 10.09.2012

Neslihan Durmuşoğlu-saltalı , Emel Arslan , Onay Budak

Öz

Bu çalışma okul öncesi öğretmenlerin kişiler arası öz yeterliklerinin öğretmenlik tutumları üzerindekietkisinin araştırılması amacıyla yapılmıştır. Araştırmanın çalışma grubunu Türkiye’nin farklı illerinde MilliEğitim Bakanlığına bağlı resmi her hangi bir okul öncesi eğitim kurumunda öğretmenlik yapan 241 okulöncesi öğretmeni oluşturmuştur. Araştırmada okul öncesi öğretmenlerinin öğretmenlik tutumlarınınbelirlenmesinde Bilgin (1996) tarafından geliştirilen Öğretmenlik Tutum Ölçeği (ÖTÖ), kişilerarası özyeterliklerinin belirlenmesinde Brouwers ve Tomic (2002) tarafından geliştirilip Çapri ve Kan (2006)tarafından Türkçe’ye uyarlama geçerlik güvenilirlik çalışmaları yapılan Kişilerarası Özyeterlik Ölçeği(KÖYÖ) kullanılmıştır. Araştırmanın verilerinin çözümlenmesinde Pearson momentler çarpımı korelasyonkatsayısı ve çoklu regresyon analizi yöntemi kullanılmıştır. Araştırma sonuçları okul öncesi öğretmenlerininotokratik, demokratik ve boşvermiş öğretmenlik tutumlarının sınıf yönetimi, meslektaş işbirliği ve idareişbirliği alanlarındaki öz yeterliği ile ilişkili olduğunu göstermiştir. Ayrıca idare işbirliğinde öz yeterliğinöğretmenlik tutumlarının hepsini, sınıf yönetiminde öz yeterliğinde otokratik tutumu anlamlı düzeydeaçıkladığı bulunmuştur.

Anahtar Kelimeler

Öğretmenlik tutumları, okul öncesi öğretmeni, kişiler arası öz yeterlik

Kaynakça

• Akyol, A. K. ve Aslan, D. (2006). Okul öncesi öğretmen adaylarının öğretmenlik mesleğine yönelik tutumları ve mesleki benlik saygıları üzerine bir araştırma. Avrupa Birliği Sürecinde Okul Öncesi Eğitimin Bugünü ve Geleceği Sempozyumu (Uluslararası Katılımlı) Kongre Kitabı, (s.201-214), 27- 30 Haziran, KKTC, İstanbul: YA-PA Yayınları.
• Aydın, A. (2004). Gelişim ve öğrenme psikolojisi. Anakara, Tekağaç Eylül Yayınları.
• Aydın, O. (1993). Sınıf öğretmeni adaylarının psikolojik ihtiyaçları ile öğretmenlik tutumları arasındaki ilişki. Yayınlanmamış Doktora Tezi, Marmara Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, İstanbul.
• Bandura, A. (1993). Perceived self-efficacy in cognitive development and functioning. Educational Psychologist, 28(2), 117-148.
• Bekman, S. (1990). Okul öncesi eğitim. Yaşadıkça Eğitim Dergisi, 10, 34-41
• Bilgin, H. (1996). Okul öncesi eğitim kurumlarında çalışan öğretmenlerin öğretmenlik tutumlarının incelenmesi. Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi, Marmara Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, İstanbul.
• Celep, C. (2000). The correlation of the factors: The prospective teachers’ sense of efficacy, belief and attitudes about student control. National FORUM of Educational Administration and Supervision Journal. 17 (4), 99-112.
• Celep, C. (2004). Sınıf yönetimi ve disiplini. Ankara: Anı Yayıncılık.
• Çapri, B. & Kan, A. (2006). Öğretmen Kişilerarası Öz-yeterlik Ölçeğinin Türkçe formunun geçerlik ve güvenirlik çalışması, Mersin Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 2(1), 48-61.
• Ekici, G. (2008). Sınıf yönetimi dersinin öğretmen adaylarının öğretmen öz-yeterlik algı düzeyine etkisi. H. U. Journal of Education, 35, 98-110.
• Emmer, E. & Hickmen, J. (1991). Teacher efficacy in classroom management and discipline. Educational and Psychological Measurement, 51, 755-765.
• Enochs, L. G., & Riggs, I. M., (1990). Further development of an elementary science teaching efficacy belief instrument: A preservice elementary scale. School Science and Mathematics, 90, 695-706.
• Erçetin, Ş. ve Özdemir, Ç. (2004). Sınıf yönetimi. Ankara: Asil Yayın Dağıtım.
• Erden, M. (2001). Sınıf yönetimi. İstanbul: Alkım Yayınevi.
• Ertuğrul, H. (2000). Öğretmenin başarı kılavuzu. 2. Baskı. İstanbul: Nesil Yayınlan.
• Friedman, I. A., & Kass, E. (2002). Teacher self-efficacy: a classroom organization conceptualization. Teaching and Teacher Education,18, 675-686.
• Güçlü, N. (2000). Öğretmen davranışları. Milli Eğitim Dergisi, 147.
• Haynes, F. (2002). Eğitimde etik. S. K. Akbaş (Çev.), İstanbul: Ayrıntı Yayınları.
• Kale, N. (1998). Demokratik yaşama ustalığını kazandırmanın yolu demokratik bir eğitimden geçer. VII. Ulusal Eğitim Bilimleri Kongresi Kongre kitabı Cilt II, Selçuk Üniversitesi Eğitim Bilimleri Yayınları. Konya.
• Kuru, N. (2000). Nitelikli bir okul öncesi eğitimi öğretmeninden beklenilen kişisel yeterliliklerin eğitimde kalite kapsamında incelenmesi, Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi, Marmara Üniversitesi Eğitim Bilimleri Enstitüsü.
• Oğuzkan, A. F. (1982). Öğretmenliğin üç yönü. Ankara: Kadıoğlu Matbaası.
• Oktay, A. (1991). Okul öncesi öğretmen özellikleri ve öğretmen yetiştirme, YA-PA 7. Okulöncesi Eğitimi ve Yaygınlaştırılması Semineri, (s.55- 59), Eskişehir: YA-PA Yayınları.
• Rimm-Kaufman, S.E. & Sawyer, B.E. (2004). Primary-grade teachers’ self-efficacy beliefs, attitudes toward teaching and discipline and teaching practice priorities in relation to the responsive classroom approach. The Elementary School Journal, 104(4), 321-341.
• Tezcan, M. (1988). Eğitim sosyolojisi. Ankara: Bilim Yayınları.
• Watters, J. J. & Ginns, I. S. 1995. Origins of and changes in preservice teachers’ science teaching efficacy Paper presented at the annual meeting of the National Association of Research in Science Teaching, San Francisco, CA.
• Wingfield, M. E. 1998. The Effect of Site Based Preservice Experiences On Elementary Science Teaching Self-Efficacy Beliefs. Doctoral dissertation, University of Houston.
• Yalın, İ. H. (1999), Öğretim teknolojileri ve materyal geliştirme. Ankara: Nobel Dağıtım.
• Yavuzer, H. (1993). Çocuk psikolojisi. İstanbul: Remzi Kitabevi.
• Yücel, C., Yalçın, M. ve Ay, M. (2009). Öğretmenlerin öz-yeterlikleri ve örgütsel vatandaşlık davranışı. Sosyal Bilimler Dergisi, 21, 221-235.