Türkçe Ders Kitaplarında Hegemonik Erkeklik

Yıl 2018, Cilt: 14 Sayı: 3, 956 - 987, 25.12.2018

Nurcan Yürek , F. Ayşe Balcı Karaboğa

https://doi.org/10.17860/mersinefd.462815

Cited By: 3

Öz

Hegemonik
erkeklik, Connell’in dört erkeklik tipinden biridir. Connell, bu kategoriyi oluşturan
erkeklerin, kadınları ve geri kalan diğer erkek kategorilerini de baskıladığını
söylemektedir. Erkeklik kategorilerinin sayıca en az olduğu bu grup erkekler,
sistemin ihtiyaç duyduğu değişikliklere ayak uydurarak sürekli bir yenilenme
halindedir. Hegemonik erkeklik toplumsal kurumlar tarafından yeniden ve yeniden
üretilerek var olagelmektedir. Özellikle medya ve eğitim alanlarında hegemonik
erkekliğin temsiliyetine dair çalışmalar son zamanlarda önem kazanmıştır. Okul,
çocukların aileden sonra sosyalleştiği ikinci kurumdur. Çocuğun hayatının büyük
bir kısmını kapsaması, öğretim ayağı ile birlikte eğitim ayağının da bulunması
sebepleriyle okulun; çocukların kişiliklerine, duygusal ve düşünsel algılarına
olan etkisi tartışmasızdır. Hegemonik erkeklik, toplumsal kurumlarca üretilmektedir.
Bir toplumsal kurum ve çocuklar için sistematik bir eğitim öğretim kalıbı olan
okullarda hegemonik erkeklik; ders materyalleri, öğretmen tutum ve davranışları
gibi araçlarla yeniden üretilmektedir. Bu çalışma, hegemonik erkekliğin
ortaokul Türkçe ders kitaplarındaki yansımalarını ortaya koymayı
amaçlamaktadır. Yapılan çalışmada literatürdeki hegemonik erkeklik
tanımlarından yola çıkılarak elde edilen özellikler listelenmiş ve bu
özelliklerin incelenen metinlerdeki erkek karakterler üzerinden görünürlüğü
araştırılmıştır. Araştırma sonucunda hegemonik erkeklik imajına ait bazı
özelliklerin metinlerde geçen erkek karakterlerce temsil edildiği görülmüştür.

Anahtar Kelimeler

Hegemonik erkeklik, ders kitaplarında cinsiyetçilik, eğitim, Türkçe dersi, eğirim materyallerinde cinsiyet

Kaynakça

• Adams, C. J. (2010). Etin cinsel politikası feminist- vejetaryen eleştirel kuram. (Çev. G. Tezcan ve M. E. Boyacıoğlu). İstanbul: Ayrıntı Yayınları.
• Akbalık, E. (2014). Dede Korkut kitabında bir cinsiyet rejimi olarak “erkeklik”. Türkbilig Dergisi, 27, 105- 119.
• Akça, E. ve Ergül, S. (2014). Televizyon dizilerinde erkeklik temsili: Kuzey Güney dizisinde hegemonik erkeklik ve farklı erkekliklerin mücadelesi. Global Media Journal: TR Edition, 4 (8), 13-39.
• Akça, E. ve Tönel, E. (2011). Erkek(lik) çalışmalarına teorik bir çerçeve: feminist çalışmalardan hegemonik erkekliğe. İlker Erdoğan. (Ed.). Medyada hegemonic erkek(lik) ve temsil (Birinci Baskı) içinde (s. 12-39). İstanbul. Kalkedon Yayınları.
• Atay, T. (2004). Erkeklik en çok erkeği ezer. Toplum ve Bilim Dergisi, Güz(101), 11-30.
• Bilgin, N. (2006). Sosyal bilimlerde içerik analizi. Ankara: Siyasal Kitabevi.
• Bozok, M. (2011). Soru ve cevaplarla erkeklikler. İstanbul: SOGEP Yayınları.
• Connell, R.W. (1995). Masculinities. Oxford: Polity Press.
• Connell, R. W. (2017). Toplumsal cinsiyet ve iktidar. (Çev. C. Soydemir). İstanbul: Ayrıntı.
• Çakır, C. (2015). Hegemonik erkekliğin yeniden üretildiği bir alan olarak spor medyası: spor haberlerinde erkeklik söylemleri üzerine bir inceleme. (Yayımlanmamış yüksek lisans tezi). Selçuk Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü. Konya.
• Çınar, E. K. (2013). Ortaokul Türkçe ders kitaplarında toplumsal cinsiyet. (Yayımlanmamış yüksek lisans tezi). Pamukkale Üniversitesi Eğitim Bilimleri Enstitüsü. Denizli.
• Demirel, A. ve Özbay, V. (2016). İlköğretim Türkçe 8 ders kitabı. Ankara: Dikey Yayıncılık.
• Erdal, N. (2016). İlköğretim Türkçe 6 ders kitabı. Ankara: Dörtel Yayıncılık.
• Ergin, Muharrem (2008). Dede Korkut Kitabı-1, Ankara: Türk Dil Kurumu Yayınları.
• Erikson E.H. (1968). İdentity: Youth and Crisis. New York: W.W. Norton.
• Gökçe B. (2012). Toplumsal bilimlerde araştırma. Ankara: Savaş Yayınevi.
• Karaçam, M. Ş. (2015). Vücut geliştirme alanında erkeklik kimliğinin inşasında besin desteği kullanımının yeri. (Yayımlanmamış yüksek lisans tezi). Hacettepe Üniversitesi Sağlık Bilimleri Enstitüsü. Ankara.
• Işık, N. E. (2004). Kültürel bir kimlik olarak delikanlılığın yükselişi. Doğu Batı Dergisi, 15, 121-135.
• Gramsci, A. (1986). Hapishane defterleri. (Çev. K. Somer). Ankara. Onur Yayınları.
• Oktan, A. (2008). Türk sinemasında hegemonik erkeklikten erkeklik krizine: Yazı-Tura ve erkeklik bunalımının sırları. İletişim Journal, 5 (2), 152-166.
• Onur H. ve Koyuncu B. (2004). “Hegenomik” erkekliğin görünmeyen yüzü: sosyalizasyon sürecinde erkeklik oluşumları ve krizleri üzerine düşünceler. Toplum ve Bilim Dergisi, 101, 31-49.
• Özbay, C. (2013). Türkiye’de hegemonik erkekliği aramak. Doğu Batı Dergisi, 63, 185-204.
• Özekici, M. (2014). Türkiye’de hegemonik erkeklik olgusu ve Serdar Akar filmleri. (Yayınlanmamış yüksek lisans tezi). Marmara Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü. İstanbul.
• Plumwood, V. (2004). Feminizm ve doğaya hükmetmek. İstanbul: Metis Yayınları.
• Saatçioğlu, E. ve Sabuncuoğlu, A. (2016). İdealize edilmiş erkek bedeninin bir reklam çekiciliği olarak kullanımına yönelik bir araştırma. Global Media Journal: TR Edition, 12, 434-456.
• Sancar, S. (2011). Erkeklik: imkânsız iktidar. İstanbul: Metis Yayınları.
• Sarbay, A. (2015). İlköğretim Türkçe 7 ders kitabı. İstanbul: Meram Yayıncılık.
• Selek, P. (2010). Sürüne sürüne erkek olmak. İstanbul: İletişim Yayınları.
• Tetik, N., Zorlu, N., Türker, H., Polat, Z. (2016). Ortaokul ders kitabı Türkçe 5. Sınıf. Ankara: MEB.
• Topçu, Ş. (2012). 1980 sonrası Türk öykülerinde erkek ve erkeklik olgusu. (Yayınlanmamış yüksek lisans tezi). Çanakkale On Sekiz Mart Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü. Çanakkale.
• Türk, B. (2008). Eril tahakkümü yeniden düşünmek: erkeklik çalışmaları için bir imkân olarak Pierre Bourdieu. Toplum ve Bilim Dergisi, 112, 119-146.
• Türk Dil Kurumu, (2005). Büyük Türkçe sözlük. Ankara: Türk Dil Kurumu Yayınları
• Yücel, E. (2006). Güç ilişkileri açısından delikanlılık kavramlaştırması. (Yayınlanmamış yüksek lisans tezi). Ankara Üniversitesi Sosyal Bililer Enstitüsü, Ankara.