Babaların Okul Öncesi Dönemdeki Çocuklarıyla İlişkisinin Bazı Değişkenlere Göre İncelenmesi

Yıl 2019, Cilt: 15 Sayı: 1, 47 - 60, 15.04.2019

Halil Uzun , Gülen Baran

https://doi.org/10.17860/mersinefd.518207

Cited By: 15

Öz

Yirminci yüzyılda, birçok araştırmacı, anne-baba
tutum ve davranışlarının çocuk gelişiminde etkili olduğunu belirtmiştir.
Bununla birlikte, annelerle ilgili birçok araştırmaya ek olarak, son yıllarda
birçok araştırma, çocuk gelişimine etkili olduğu düşünülen babalara
odaklanmıştır. Bu doğrultuda, bu araştırmada okul öncesi dönem çocukları ve
babaları arasındaki ilişki düzeyinin bazı değişkenlere göre belirlenmesi
amaçlanmıştır. Bu çalışmada betimsel tarama modeli kullanılmıştır. Araştırmaya,
anaokulunda çocuğu olan ve Kilis ilinde yaşayan 158 baba katılmıştır. Veri
toplama aracı olarak Çocuk Ebeveyn İlişki Ölçeği Baba Formu (Uzun ve Baran,
2015) kullanılmıştır. Verilerin analizinde Kruskall Wallis ve Mann Whitney U
testlerinden yararlanılmıştır. İstatistiksel analiz sonucunda, babaların yaşı,
çocuğun yaşı, evlilik süresi, çocuğun doğum sırası ve babanın eğitim durumu
açısından gruplar arasında anlamlı farklılıklar olduğu görülmüştür. Mevcut
çalışmanın bulgularına dayanarak, babanın eğitim durumundaki artışın baba ile
çocuk arasındaki ilişkiyi olumlu yönde etkilediği tespit edilmiştir. Bununla
birlikte, genç babaların çocuklarıyla ilişki düzeyinin, yaşlı babalardan daha
olumlu olduğu bulunmuştur. Ayrıca bulgular, uzun evlilik süresinin baba çocuk
arasındaki ilişkiyi olumsuz etkilediğini göstermiştir.

Anahtar Kelimeler

Okul öncesi eğitim, Çocuk-ebeveyn ilişkisi, Ebeveynlik, Baba çocuk ilişkisi

Kaynakça

• Anderson, S.A., Russel W.R. ve Schumm, J. (1983). Perceived marital quality and family life-cycle categories: a further analysis. Journal of Marriage and the Family. 45(2):127-139.
• Arabacı, N. ve Ömeroğlu, E. (2013). 48-72 Aylık Çocuğa Sahip Anne-Babaların Çocukları İle İletişimlerinin BazıDeğişkenler Açısından İncelenmesi. Selçuk Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, (30), 41-53.
• Atkinson, R. L., Atkinson, R. C. ve Hilgard, R. E. (1995). Psikolojiye Giriş, çev. Kemal ve Mustafa Atakay, Aysun Yavuz. İstanbul: Sosyal Yayınları.Bronstein, M.H. ve Zlotnik, D. (2008). Parenting styles and their effects: Infant and early childhood development. M. M. Haith and J.B.Benson (ed.), Elsevier, 496-509, Oxford.
• Büyüköztürk, Ş. (2011). Sosyal Bilimler İçin Veri Analizi El Kitabı. Pegem Akademi, Ankara
• Can Toprakçı, N. (2006). Kurumda eğitim alan zihinsel engelli öğrencilerin annelerine genişletilmiş aile eğitim programının uygulanmasının öğrencilerin matematik ders amaçlarını edinmelerinde, sürdürme ve genellemelerine etkisi. (Yayımlanmamış yüksek lisans tezi), Gazi Üniversitesi. Ankara.
• Çağdaş, A. (2008). Anne-baba-çocuk iletişimi. Kök Yayıncılık, 212 s., Ankara.
• Diler Sönmez, N. 2008. Eve dayalı gündüz tuvalet kontrolü aile eğitimi programının anneler ve zihinsel engelli çocuklarında beklenen davranış değişikliklerini gerçekleştirmede etkisi. (Yayımlanmamış doktora tezi). Gazi Üniversitesi. Ankara.
• Erkan, S. ve Durmuşoğlu, M.C. (2006). Anne eğitimi programının annenin çocuk yetiştirme tutumlarına etkisinin incelenmesi. Avrupa Birliği Sürecinde Okul Öncesi Eğitimin Geleceği Sempozyumu, Ya-Pa Yayın Pazarlama, 349-360, İstanbul.
• Gordon, T. (2009). Etkili Anne-Baba Eğitimi (2. Basım). D. Tekin ve N. Özkan(Çev.). Profil Yayıncılık, 395s., İstanbul.
• Güngörmüş Özkardeş, O. (2006). Baba ve çocuk. Morpa Kültür Yayınları, 184., İstanbul.
• Günindi, N. (2008). Okul öncesi eğitim kurumlarına devam eden altı yaş çocuklarının sosyal uyum becerileri ile anne-babalarının empatik becerileri arasındaki ilişkinin incelenmesi. (Yayımlanmamış yüksek lisans tezi), Gazi Üniversitesi Eğitim Bilimleri Enstitüsü, Ankara.
• Hamamcı, Z. ve Köksal Akyol, A. (2004). 3-6 yaşlarında çocukları olan anne babaların eğitim gereksinimlerinin belirlenmesi. Dünya Konsey Toplantısı ve Konferansı Bildiri Kitabı 1, 5-11 Ekim 2003. Yapa Yayınları. 136-148. İstanbul.
• Heinowitz, J. (1998). İmdat baba oldum. Ç. Sungur (Çev.), Beyaz Yayınları. 234., İstanbul.
• Ho, Y. F., ve Lamb, M. E. (1987). The father's role: Cross-cultural perspective.Erlbaum.
• Houseknecht, S.K. ve Macke, A.S. (1991). Combining marriage and career: the marital adjustment of professional women. Journal of Marriage and the Family, 43: 651-661.
• İnci, M. A., ve Deniz, Ü. (2015). Baba tutumları ile çocuğun yaşı, cinsiyeti, doğum sırası ve kardeş sayısı değişkenleri arasındaki ilişkinin incelenmesi. Karadeniz Sosyal Bilimler Dergisi, 7(02).
• Karasar, N. (2008). Bilimsel araştırma yöntemi: kavramlar-ilkeler-teknikler. Nobel Yayın Dağıtım.
• Kaya, Ö. M. (2002). Okul öncesi eğitim kurumlarında uygulanan programlara ailelerin ilgi ve katılımları ile okul öncesi eğitim kurumlarının aile eğitimine katkısı konusunda anne-baba görüşleri. (Yayımlanmamış yüksek lisans tezi), Anadolu Üniversitesi, Eğitim Bilimleri Enstitüsü, Okul Öncesi Öğretmenliği, Eskişehir.
• Koçak, A. A. (2004). Baba destek programı değerlendirme raporu. http://www.acev.org/kaynaklarimiz/arastirmalarimiz-ve-yayinlarimiz. Erişim tarihi:20.06.2018
• Levin, K. A., ve Currie, C. (2010). Family structure, mother-child communication, father-child communication, and adolescent life satisfaction: A cross-sectional multilevel analysis. Health Education, 110(3), 152-168.
• Mahoney, G., Kaiser, A., Girolameto, L., Macdonald, J., Robinson, C. Safford, P. ve Spiker, D. (1999). Parent education in early invervention: A call for a renewel focus. Topics in Early Childhood Education, 19(3); 131-140.
• Morrison, G. S. (2006). Fundamentals of early childhood education. Pearson Prentice Hall, Fourth Edition, 398 p., New Jersey.
• Öz, İ. (2005). Çocuk ve iletişim. KÖK Yayıncılık. 124 s., Ankara.
• Özyürek, A., ve Şahin, F. T. (2005). 5 ve 6 Yaş Grubunda Çocuğu Olan Ebeveynlerin Tutumlarının İncelenmesi. Gazi Üniversitesi Gazi Eğitim Fakültesi Dergisi, 25(2).
• Pianta R. C. (1992). Child-Parent Relationship Scale. University of Virginia
• Riley, R.W., Peterson, T.K., Moreno, M.G. ve Goode, W.W. (2000). Strengthening participation of fathers in children’s learning and devolepment, Father’s mother involving fathers in children’s learning, A kit for educators and other professionals, USA.
• Rusell, G. ve Rusell, A. (1987). Mother-child and father-child relationships in middle childhood. Child Development, 58; 1573-1585.
• Segrin C. ve Flora, J. (2005). Family communication, Lawrence Erlbaum Associates, Publishers, 496 p., London.
• Shapiro, A. D. (1996). Marital status transitions, father-child relationships, and fathers' psychological well-being (Doctoral dissertation, University of Texas at Austin).
• Spainer, G.B., Lewis, R.A. ve Cole, C.L. (1995). Marital adjustment over the family life cycle: the ıssue of curvilinearity. Journal of Marriage and the Family. 37:263-275
• Tezel Şahin, F. ve Özyürek, A. (2010). Anne baba eğitimi ve okul öncesinde aile katılımı. Morpa Kültür Yayınları, 144 s., İstanbul.
• Uzun, H. ve Baran, G. (2015). Çocuk ebeveyn ilişki ölçeği’nin okul öncesi dönemde çocuğu olan babalar için geçerlik ve güvenirlik çalışması. Uluslararası Eğitim Bilimleri Dergisi, 2(3), 30-40.
• Üstünoğlu Ü. (1991). Aile eğitiminde uygulanabilecek farklı yaklaşımlar, Aile Eğitim Paneli, Başbakanlık Aile Araştırma Kurumu Başkanlığı, 82-88. Ankara.Varol N. (2005). Aile eğitimi, (4. Basım). Kök Yayıncılık. 88 s., Ankara.
• Wong, S.Y., Lai, A.C., Martinson, I. ve Wong, T.K.S. (2006). Effects of education rogramme on family participation in the rehabilitation of children. Journal of Intellectual Disabilities, 10(2); 165–189.