The Analysis of Arkadaş Türkçe Sözlük (Arkadaş Turkish Dictionary) and the Suggested Modifications for its Learner's Version

Yıl 2017, Cilt: 14 Sayı: 1, 1 - 22, 01.01.2017

Sinan Çakır

Öz

This study aims to draw attention to two of
the problems that Turkish lexicography faces today. One of these problems is
that there are not any Turkish to Turkish dictionaries that have been prepared
for the people who are learning Turkish as a second or foreign language.
Another problem that faces Turkish lexicography is the deficiency of a
corpus-based approach in dictionary building process. In this study, the layout
of a dictionary that was prepared for the native speakers of Turkish was
analyzed, and some modifications were suggested for  the learner’s version of this dictionary. The
importance of corpus based approach in dictionary building process is the other
point that is emphasized throughout the study. The study consists of two parts.
In the first part, the modifications that can be made on a Turkish-to-Turkish
dictionary were determined through the analyses of two English-to-English
dictionaries, one of which was prepared for the native speakers of English and
the other for the foreign learners of English. The possible modifications that
can be done in the front-back matters and the A-Z entries of the Turkish
Dictionary were presented in a list. In the second part, the entry structures
of three headwords presented in the Turkish dictionary were modified to be used
in the suggested “learner’s version” of this dictionary. In the study, the data
obtained from the web were used as a mini- corpus to show the advantages of
having a corpus based approach in lexicography. This mini corpus was used in
the modification of the entry structures of the target headwords.

Anahtar Kelimeler

Turkish lexicography, dictionary for foreigners, corpus linguistics

Arkadaş Türkçe Sözlük’ün İncelenmesi ve Öğrenci Versiyonu İçin Önerilen Değişiklikler

Öz

Bu çalışma, Türkiyedeki sözlükçülük çalışmalarının karşı karşıya olduğu
iki sorunu ele almaktadır. Bunlardan birincisi, bugüne değin Türkçeyi öğrenen
yabancılar için hazırlanmış bir sözlüğün mevcut olmamasıdır. Bir diğer sorun da
sözlükçülük çalışmalarında derleme dayalı bir yaklaşımın takip edilmemesidir.
Bu çalışmada, Anadili Türkçe olan kullanıcılar için hazırlanmış bir
Türkçe-Türkçe sözlük incelenmiş ve bu sözlüğün yabancı kullanıcılar için
hazırlanabilecek “öğrenci versiyonu” için uygun olacak bazı değişiklikler
önerilmiştir. Çalışma boyunca, sözlük hazırlama sürecinde derleme dayalı bir
yaklaşımın takip edilmesinin gerekliliği vurgulanmaktadır. Çalışma iki bölümden
oluşmaktadır. Birinci bölümde, biri anadili İngilizce olan kullanıcılar için,
diğeri de bu dili öğrenen yabancılar için hazırlanmış iki İngilizce-İngilizce
sözlük incelenmiş ve seçilen bir Türkçe sözlük üzerinde yapılabilecek
değişiklikler saptanmıştır. Seçilen Türkçe sözlüğün ön ve arka kısımlarında ve
A-Z girdilerinde yapılabilecek değişiklikler liste halinde sunulmuştur. İkinci
bölümde, Türkçe sözlük içerisinde sunulan üç maddebaşı sözcüğün yapısı bu
sözlüğün yabancılar için hazırlanacak versiyonunda kullanılabilecek şekilde
değiştirilmiştir. Çalışmada, derleme dayalı sözlük geliştirmenin faydalarını
vurgulamak üzere internetten elde edilen verilerle bir mini derlem
oluşturulmuştur. Seçilmiş olan üç maddebaşı sözcükte değişiklikler yaparken bu derlemden
yararlanılmıştır.

Anahtar Kelimeler

Türk sözlükçülüğü, yabancılar için hazırlanan sözlük, derlem dilbilim

Kaynakça

• Aksan, Y. & Aksan M. (2009). Building a national corpus of Turkish: Design and implementation. Working Papers in corpus-based linguistics and language education, 3 (pp. 299-310). Tokyo: Tokyo University of Foreign Studies.
• Atkins, S. and Rundell M. (2008). The Oxford guide to practical lexicography. Oxford: Oxford University Press.
• Çal, A. (2015). Türkiye’de farklı dönemlere ait kelime sıklığı çalışmaları üzerine bir değerlendirme. International Periodical for the Languages, Literature and History of Turkish or Turkic, 10 (8), 715-730.
• Çötüksöken, Y. (1996). Türk sözlükçülüğünde sorunlar. Kuram Dergisi, 11, 85-90.
• Göz, İ. (2003). Yazılı Türkçenin kelime sıklığı sözlüğü. Ankara: TDK Yayınları.
• Hartmann, R. R. K. (2001). Teaching and researching lexicography. Harlow: Pearson Education Limited.
• Jackson, H. (2002). Lexicography: An introduction. London: Routledge, Taylor & Francis Group.
• Kocaman, A. (1996). Sözlükçülükte ikinci boyut üzerine düşünceler. Kuram Dergisi, 11, 81-84.
• Kocaman, A. (1998). Dilbilim, sözlük, sözlükçülük. İnsanbilimleri İçin Kaynak Araştırmaları Dergisi, 6, 111-113.
• Meijs, W. (1996). Linguistic corpora and lexicography. Cambridge Journals, Annual Review of Applied linguistics, 99-114.
• Ooi, V. B.Y. (1998). Computer corpus lexicography. Edinburg: Edinburg University Press.
• Ölker, G. (2011). Yazılı Türkçenin kelime sıklığı sözlüğü (1945-1950 arası). Konya: Kömen Yayınları.
• Özkan, B. (2013). Yöntem ve uygulama açısından Türkiye Türkçesi söz varlığınin derlem tabanlı sözlüğü. Bilig, 66, 149-178.
• Özkan, B., Tahiroğlu, B. T. & Özkan, E. A. (2014). Türkçe üzerine derlem dilbilim uygulamaları. Adana: Karahan Kitabevi.
• Sarıgül, K. (2011). Dilbilim, sözlükbilim, bilgisayar. Dil ve Edebiyat Araştırmaları Dergisi, 4, 41-53.
• Say, B., Zeyrek, D., Oflazer, K. & Özge, U. (2002). Development of a corpus and a treebank for present-day written Turkish. In the proceedings of the eleventh international conference of Turkish linguistics.
• Tietze, A. & Kurtböke, P. (1996). Türk sözlükçülüğünün sorunları 1. Kuram Dergisi, 11. 65-69.
• Vitayapirak J. & Ratiroch P. (2006). Computational approach for processing of control engineer text: applications for corpus lexicography (pp. 1-6). Cybernetics and Intelligent Systems, IEEE Conference: 7-9 June 2006.