A Linguistic Analysis of the Use of Metaphors in Poetry: “Woman” and “Female body” Metaphors in Cemal Süreya’s Poems

Yıl 2025, Cilt: 21 Sayı: 1, 23 - 36, 15.06.2025

Yasemin Boz

Öz

This study examines the metaphors of “woman” and “sexuality” in the selected poems of Cemal Süreya, a Turkish poet. By representing the femininity and sexuality notions within his works, the study highlights how Süreya conveys both the beauty and the challenges related to these themes. The study also identifies the symbols in Süreya’s poetry that reflect societal and erotic perceptions of women, also address the poet’s personal experiences and insights. The analysis uses a close reading of selected poems, revealing how Süreya employs metaphoric language, and serves as a device for expressing desire, and the tension between conventional and modern views of femininity. In this study, the metaphors of woman and female body in Cemal Süreya’s poems Gül, San, Şiir, Ülke, Elma, Uçurumda Açan, İngiliz, Sımsıcak, çok yakın, kirli, Türkü are discussed and analyzed linguistically, poetically and conceptually.

Anahtar Kelimeler

Metaphor , Poetic metaphor , Woman , Cemal Süreya

Şiirde Metafor Kullanımı Üzerine Bir İnceleme: Cemal Süreya Şiirlerindeki “Kadın” ve “Kadın Bedeni” ile İlgili Metaforlar

Öz

Bu çalışmada, Türk şair Cemal Süreya'nın seçilmiş şiirlerinde “kadın” ve “cinsellik” metaforları incelenmektedir. Çalışmada, Süreya’nın kadınlık ve cinsellik temaları temsilinde hem güzelliği hem de zorlukları nasıl aktardığını vurgulanmaktadır. Çalışma ayrıca, Süreya'nın şiirinde kadınlara ilişkin toplumsal ve erotik algıları yansıtan sembolleri belirlemekte, ayrıca şairin kişisel deneyimlerini ve içgörülerini ele almaktadır. Analiz, seçilmiş şiirlerin yakından okunmasını kullanarak, Süreya'nın metaforik dili nasıl kullandığını ve arzu ile geleneksel ve modern kadınlık görüşleri arasındaki gerilimi ifade etmek için bir araç olarak nasıl hizmet ettiğini ortaya koymaktadır. Ayrıca, bu çalışma, Süreya’nın Türk edebiyatına katkısını ve kadınlar ve cinsellikleri merceğinden insan duygusunun tanımlanmasına dalma yeteneğini vurgulamayı amaçlamaktadır. Bu çalışmada, Cemal Süreya’nın Gül, San, Şiir, Ülke, Elma, Uçurumda Açan, İngiliz, Sımsıcak, Çok Yakın, Kirli, Türkü şiirlerinde kadın ve kadın bedeni hakkındaki metaforlar dilbilimsel, şiirsel ve kavramsal açıdan ele alınıp analiz edilmiştir.

Anahtar Kelimeler

Metafor , Şiirsel metafor , Kadın , Cemal Süreya

Kaynakça

• Alpaslan, G. (2001). Those who recreated the ghazal in contemporary Turkish poetry: Language uses in literature at the turn of the 21st century—Habits, innovations, divergences, deviations. Retrieved January 15, 2018, from http://www.formatd.net/metafor/yazi/11120o_turk_siirinde_gazel.htm
• Aksan, D. (2003). Her yönüyle dil: Ana çizgileriyle dilbilim (3rd ed.). Türk Dil Kurumu.
• Aksan, M. (2006). The container metaphor in Turkish expressions of anger. Mersin University Journal of Linguistics and Literature, 3(2), 103-124.
• Akşehirli, S. (2007). Contemporary metaphor theory. Ege Edebiyat. http://www.egeedebiyat.org/
• Barcelona, A. (Ed.). (2000). Metaphor and Afetonymy at the Crossroads: A cognitive perspective. Mouton de Gruyter.
• Bıyık, M. (2013). Metaphors of literary genres: A study on perceptions of learners [Unpublished master's dissertation]. Istanbul Aydın University, Istanbul.
• Cebeci, O. (2013). Metafor ve şiir dilinin yapısal özellikleri. İthaki Yayınevi.
• Çalışkan, N. (2009). Metaforların izinde bir yazarın kavramlar dünyasına giriş: Cemil Meriç’in Bu Ülkesinde kitap metaforları. Dil Araştırmaları Dergisi, 4, 87-100.
• Gezeroğlu, S. (2014). Metafor ve şiir dilinin yapısal özelliklerine dair. Hece Aylık Edebiyat Dergisi, 206, 3-7.
• Gibbs, R. W. (Ed.). (2008). The Cambridge handbook of metaphor and thought. Cambridge University Press.
• Goatly, A. (2007). Washing the brain: Metaphor and hidden ideology. John Benjamins.
• Haley, M. C. (1988). The semeiosis of poetic metaphor. Indiana University Press.
• Kövecses, Z. (2002). Metaphor: A practical introduction (2nd ed.). Oxford University Press.
• Kövecses, Z. (2005). Metaphor in culture: Universality and variation.
• Cambridge University Press.
• Kövecses, Z. (2009). Metaphor and poetic creativity: A cognitive linguistic account. Acta Universitatis Sapientiae, Philologica, 1(2), 181-186.
• Leino, A.L., & Drakenberg, M. (1993). Metaphor: An educational perspective. Research Bulletin, 84.
• Lakoff, G., & Turner, M. (1989). More than a cool reason: A field guide to poetic metaphor. University of Chicago Press.
• Lakoff, G., & Johnson, M. (2003). Metaphors we live by. University of Chicago Press.
• Lakoff, G., & Johnson, M. (2005). Metaforlar: Hayat, anlam ve dil (G. Y. Demir, Trans.). Paradigma Yayıncılık.
• Lakoff, G. (2006). The contemporary theory of metaphor. In D. Geeraerts (Ed.), Cognitive linguistics: Basic readings (pp. 185-238). Mouton de Gruyter.
• Lüleci, M. (2016). Bir gül ile üç bülbül: Açımlanmış şiirsel metaforlar ve modern Türk şiirinde gül metaforuna bilişsel bir yaklaşım. Edebiyat Fakültesi Dergisi/Journal of Faculty of Letters, 2.
• Picken, J. D. (2007). Literature, metaphor, and the foreign language learner. Palgrave Macmillan.
• Süreya, C. (1995). Bütün şiirleri: Sevda sözleri (54th ed.).Yapı Kredi Yayınları.
• Van Dijk, T. A. (1975). Formal semantics of metaphorical discourse. Poetics, 4, 173–198.
• Yivli, O. (2017). Metaforların yorumlanması sorunu. Türk Dili Dergisi,783, 57-65.