Kronik hastalıklara yeni yaklaşım: Yaşam tarzı tıbbı

Yıl 2019, Cilt: 12 Sayı: 2, 341 - 350, 30.08.2019

Lemye Zehirlioglu , Hatice Mert

https://doi.org/10.26559/mersinsbd.507496

Cited By: 4

Öz

Dünya genelinde
ölümlerin çoğunun sorumlusu olan kronik hastalıkların sağlıklı olmayan yaşam
tarzı davranışlarından kaynaklandığı bilinmektedir. Dünya Sağlık Örgütü
sağlıklı olmayan yaşam tarzı davranışlarının 2020’de dünya üzerindeki tüm
hastalıkların üçte ikisinin sorumlusu olacağını tahmin etmektedir. Türkiye’de
sigara kullanımı, beslenme, fiziksel aktivite gibi temel yaşam tarzı
alışkanlıklarındaki olumsuz araştırma sonuçları ve giderek artan kronik
hastalıklar farklı çözüm yöntemlerine duyulan ihtiyacı gözler önüne
sermektedir. Yaşam Tarzı Tıbbı (Lifestyle Medicine) kronik hastalıkların
engellenmesi ve yönetiminde kanıta dayalı yaşam tarzı girişimlerinin
kullanıldığı bir yaklaşımdır. Geçtiğimiz 20 yılda bu alanda hem akademik hem
klinik çalışmaların ivme kazandığı görülmektedir. Literatürde Yaşam Tarzı Tıbbı
temel alınarak yapılan vaka çalışmaları, klinik model geliştirme çalışmaları,
sistematik derlemeler gibi farklı çalışmaların sonuçları, kronik hastalıklarla
mücadelede Yaşam Tarzı Tıbbı’nın yeni bir yaklaşım olarak kullanılabileceğini
göstermektedir. Ayrıca Yaşam Tarzı Tıbbı’nı temel alan müfredat çalışmalarından
elde edilen sonuçlar, bu müfredat programlarına dahil olan öğrencilerin
koruyucu temelli yaklaşımları benimsemesini kolaylaştırdığını göstermiştir.
Görülme oranı hızla artan kronik hastalıkların yönetimi için Türkiye’de de bu
alanda uzmanlaşmış multidisipliner sağlık profesyonellerine ihtiyaç vardır. Bu
derlemede sağlık alanındaki güncel gelişmelerden olan Yaşam Tarzı Tıbbı’nın
temelleri açıklanmış ve bu alana ilişkin yapılan çalışmaların sonuçları
yorumlanmıştır.

Anahtar Kelimeler

Yaşam Tarzı, Yaşam Tarzı Tıbbı, Kronik hastalıklar

The new approache for chronic diseases: Lifestyle medicine

Öz

It is known that chronic diseases are caused by unhealthy lifestyle behaviors, which are the major cause of death worldwide. The World Health Organization estimates that non-healthy lifestyle behaviors will be responsible for two-thirds of all diseases in the world in 2020. In Turkey negative research results about basic lifestyle habits such as smoking, nutrition, physical activity and increasing chronic diseases revealed the need for different solution methods. 

Lifestyle Medicine is an approach that uses evidence-based lifestyle interventions in the prevention and management of chronic diseases. In the last twenty years, both academic and clinical studies have gained momentum in this field. The results of different studies such as case studies, clinical model development studies and systematic reviews based on Lifestyle Medicine in literature indicate that Lifestyle Medicine can be used as a new approach in the fight against chronic diseases. In addition, results from curriculum studies based on Lifestyle Medicine have shown that these curricula programs can facilitate the adoption of protective-based approaches by students. In Turkey, multidisciplinary health professionals who specialize in this area are needed for the management of chronic illnesses with a rapidly increasing rate of visibility. In this review, the basics of Lifestyle Medicine, which is one of the current developments in the field of health, are explained and the results of the studies related to this field are interpreted.

Anahtar Kelimeler

Lifestyle, Lifestyle Medicine, Chronic Diseases

Kaynakça

• 1. Türkiye İstatistik Kurumu (TÜİK). Ölüm istatistikleri 2012, [Son güncelleme tarihi:16.04.2013, Erişim tarihi: 15.03.2018] http://www.tuik.gov.tr/PreHaberBultenleri.do?id=15848.
• 2. Erkoç Y, Yardım N (Editörler). T.C. Sağlık Bakanlığı temel sağlık hizmetleri genel müdürlüğü türkiye’de bulaşıcı olmayan hastalıklar ve risk faktörleri ile mücadele politikaları. Ankara, Anıl Matbaası, 2011; s. 15- 17.
• 3. Bozhüyük A, Özcan S, Kurdak H, Akpınar E, Saatçı E, Bozdemir N. sağlıklı yaşam biçimi ve aile hekimliği. TJFMPC 2012; 6:13-21.
• 4. Çevik BA, Özcan Ş, Satman İ. Reducing the modifiable risks of cardiovascular disease in Turkish Patients with type 2 diabetes: the effectiveness of training. Clinical Nursing Research 2015; 24(3): 299-317.
• 5. Adıbelli D, Olğun S, Turan S. Hemşirelik öğrencilerinin sağlıklı yaşam biçimi davranışları ve etkileyen faktörler. Cumhuriyet Hemşirelik Dergisi 2017; 6(1): 8-17.
• 6. Kurçer MA, Özbay A. Koroner arter hastalarında uygulanan yaşam tarzı eğitim ve danışmanlığının yaşam kalitesine etkisi. Anadolu Kardiyol Derg 2011; 1: 107-13.
• 7. Irmak Z, Düzöz GT, Bozyer İ. Bir eğitim programının hipertansiyonlu hastaların yaşam tarzı ve ilaç tedavisi uyumuna etkisi. Hemşirelik Yüksekokulu Dergisi 2007; 39–47.
• 8. Hacıhasanoğlu R, Gözüm S. The effect of patient education and home monitoring on medication compliance, hypertension management, healthy lifestyle behaviours and BMI in a primary health care setting. Journal of Clinical Nursing 2010; 20(5):692-705.
• 9. TC Sağlık Bakanlığı. Kronik hastalıklar ve risk faktörleri sıklığı çalışması. Ankara, 2013.
• 10. Gürsel N, Özbey S, Güzel P. Öğretim elemanlarının sağlıklı yaşam biçimi davranışları ve yaşam kalitesi. International Journal of Social ScienceResearch 2015; 5(2):10-25.
• 11. Işıkhan SY, Güleç D. Tez çalışmalarında sağlıklı yaşam biçimi davranış puanlarının demografik bilgilerle sistematik derlenmesi ve meta-analizi. Mersin Univ Saglık Bilim Derg 2018;11(2):123-133.
• 12. Cihangiroğlu Z, Deveci SE. Fırat Üniversitesi Elazığ Sağlık Yüksekokulu öğrencilerinin sağlıklı yaşam biçimi davranışları ve etkileyen faktörler. Fırat Tıp Dergisi 2011;16(2):78-83.
• 13. Tanrıverdi H, Işık S. sağlık profesyonellerinin sağlıklı yaşam biçimi davranışları ile iş yaşam kaliteleri arasındaki ilişkilerin incelenmesi. Sosyal Bilimler Dergisi 2014; 4-10.
• 14. Bostan N, Beşer A. Hemşirelerin sağlıklı yaşam biçimi davranışlarını etkileyen faktörler. Hemşirelikte Eğitim Ve Araştırma Dergisi 2017;14 (1): 38-44.
• 15. Özarslan BB. Diyabetik koroner arter hastalarında sağlıklı yaşam biçimi davranışları ve yaşam kalitesinin belirlenmesi. [Yüksek Lisans Tezi] Ankara, Hacettepe Üniversitesi Sağlık Bilimleri Enstitüsü, 2013.
• 16. Savaşan A, Ayten M, Ergene O. Koroner arter hastalarında sağlıklı yaşam biçimi davranışları ve umutsuzluk. Psikiyatri Hemşireliği Dergisi 2013;4(1):1-6.
• 17. Küçükberber N, Özdilli K, Yorulmaz H. Kalp hastalarında sağlıklı yaşam biçimi davranışları ve yaşam kalitesine etki eden faktörlerin değerlendirilmesi. Anadolu Kardiyol Derg 2011; 11: 619-262011.
• 18. AHA/ADA Scientific Statement, Update on Prevention of Cardiovascular Disease in Adults With Type 2 Diabetes Mellitus in Light of Recent Evidence, [Son güncelleme tarihi:2014, Erişim tarihi: 17.03.2016] http://circ.ahajournals.org/
• 19. American Diabet Association [ADA]. Standards of Medical Care in Diabetes, Lifestyle Management. ABD, 2018; 41(1):38-50.
• 20. Rubio-Valera M, Pons-Vigués M, Martínez-Andrés M, Moreno-Peral, P, Berenguera A, Fernández A. Barriers and facilitators for the ımplementation of primary prevention and health promotion activities in primary care: a synthesis through meta-ethnography. PlosOne, 2014; 14:2.
• 21. Ceylantekin Y, Öcalan D. Evaluation of university students' healthy lifestyle behaviors: Afyon example. Clinical and Experimental Medical Sciences 2018; 6(1): 1 – 12.
• 22. Özçakar N, Kartal M, Mert H, Güldal L. Healthy living behaviors of medical and nursing students. International Journal of Caring Sciences 2015; 8(3): 536-42.
• 23. Kurt AS. The relationship between healthy lifestyle behaviors and health locus of control among nursing and midwifery students. American Journal of Nursing Research, 2015; 3(2): 36-40.
• 24. Nacar M, Baykan Z, Cetinkaya F, Arslantas D, Ozer A, Coskun O, et al. Health promoting lifestyle behaviour in medical students: a multicentre study from Turkey. Asian Pacific Journal of Cancer Prevention 2014;15.
• 25. Tekin M. Sağlıklı yaşam biçimi davranışlarının kamu hastanelerinde çalışan hekimler açısından incelenmesi. [Yüksek Lisans Tezi] İstanbul, Beykent Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, 2015.
• 26. Karabulak H. Birinci ve ikinci basamak sağlık kurumlarında çalışan hemşirelerin iş güvenliğinin ve çalışma ortamının sağlık davranışlarına etkisi. 2015;
• 27. Yüksek Öğrenim Kurumu. Mezuniyet Öncesi Ulusal Çekirdek Eğitim Programı (UÇEP) [Son güncelleme tarihi:2014, Erişim tarihi: 17.02.2018] http://www.yok.gov.tr/documents/10279/38058561/tip_fakultesi_cep.pdf
• 28. Hemşirelik Eğitim Derneği. Hemşirelik Ulusal Çekirdek Eğitim Programı (HUÇEP) [Son güncelleme tarihi:2014, Erişim tarihi: 17.02.2018] http://www.hemed.org.tr/index.php?option=com_content&task=view&id=547&Itemid=178
• 29. Ata E. Hemşirelik eğitim programının öğrencilerde sağlıklı yaşam biçimi davranışlarının gelişmesine ve yaşam kalitesine etkisi. [Yüksek Lisans Tezi] Sivas, Cumhuriyet Üniversitesi Sağlık Bilimleri Enstitüsü, 2008.
• 30. Ceylan A. Tıp fakültesi öğrencilerinde sağlıklı yaşam davranışları ve tıp eğitimi ile ilişkisi. [Uzmanlık Tezi] Uludağ Üniversitesi Aile Hekimliği ABD, Bursa, 2015.
• 31. Rippe J. Lifestyle Medicine. 1. Baskı. CJC Yayın Evi, Londra, 1999.
• 32. Lianov L, Johnson, M. Physician competencies for prescribing lifestyle medicine. Jama 2010; 304(2): 202-203.
• 33. American Collage of Lifestyle Medicine. [Erişim tarihi: 17.12.2017] https://www.lifestylemedicine.org/Core-Competencies
• 34. Hayes C, Naylor R, Egger, G. Understanding chronic pain in a lifestyle context: The emergence of a whole-person approach. American Journal of Lifestyle Medicine 2012; 6(5): 421-428.
• 35. Sagner M. et al. (2014). Lifestyle medicine potential for reversing a world of chronic disease epidemics: from cell to community. Int J Clin Pract, November, 68(11): 1289–1292.
• 36. Rooke J, Gobble J, Ballard T, Oglesby W, Guthrie G, Howard C, et al. (editors) American Collage of Lifestyle Medicine. Lifestyle Medicine Standards. 2012; 3-5.
• 37. Muscato D, Phillips EM, Trilk JL. Lifestyle medicine education collaborative (lmed):“champions of change” medical school leaders workshop. American Journal of Lifestyle Medicine 2018; 2:96-178.
• 38. Kushner RF, Mechanick JI. Lifestyle medicine-An emerging new discipline. US Endocrinology 2015, 11(1):36-40.
• 39. Young S. Healthy behavior change in practical settings. Perm J Fall 2014;18(4):89-92.
• 40. Blanks SH, Treadwell H, Bazzell A, Graves W, Osaji O, Dean J, et al. Community engaged lifestyle modification research: engaging diabetic and prediabetic african american women in community-based ınterventions. Journal of Obesity 2016.
• 41. Gerstein HC. Do lifestyle changes reduce serious outcomes in diabetes? Mass Medical Soc. 2013; 189-190.
• 42. Bassi N, Karagodin I, Wang S, Vassallo P, Priyanath A, Massaro E, et al. Lifestyle modification for metabolic syndrome: a systematic review. The American journal of medicine, 2014; 127(12):1242.
• 43. Janssen V, Gucht VD, Dusseldorp E, Maes S. Lifestyle modification programmes for patients with coronary heart disease: a systematic review and meta-analysis of randomized controlled trials. European journal of preventive cardiology 2013; 20(4), 620-640.
• 44. Kent K, Johnson JD, Simeon K, Frates EP. Case series in lifestyle medicine: a team approach to behavior changes. American Journal of Lifestyle Medicine 2016; 10(6), 388-397.
• 45. Frates EP, Crane ME. Lifestyle medicine consulting walking meetings for sustained weight loss. BMJ Case Reports 2016; 213-18.
• 46. Morton DP, Kent L, Rankin P, Mitchell B, Parker K, Gobble J, et al. Optimizing the ıntensity of lifestyle medicine ınterventions: similar outcomes for half the sessions. American Journal of Lifestyle Medicine 2017;11(3): 274-279.
• 47. Young A, Nakazawa M, Drozek D. Effectiveness of a no cost, lifestyle medicine ıntervention: A pilot study. JSM Health Educ Prim Health Care 2016; 1(2): 1007.
• 48. McKinney A. Shifting the Paradigm. American Journal of Lifestyle Medicine 2017; 1.
• 49. Polak R, Rachele M, Edward M. Lifestyle medicine education. Am J Lifestyle Med 2015, 9: 361-367.
• 50. American Journal of Lifestyle Medicine. http://journals.sagepub.com/toc/ajla/current [Erişim tarihi: 17.06.2018]
• 51. Polak R, Finkelstein A, Axelrod T, Dacey M, Cohen M, Muscato D, et al. Medical students as health coaches: Implementation of student-initiated Lifestyle Medicine curriculum. Israel Journal of Health Policy Research 2017, 6:42.
• 52. Frates PE. A Web-Based Lifestyle Medicine Curriculum:Facilitating Education About Lifestyle Medicine, Behavioral Change, and Health Care Outcomes. JMIR Med Educ 2017;3(2):14.
• 53. Clarke C, Bonnet CP, Davis MG, Frates EP. Lifestyle medicine professionals in training: a survey of behaviors, knowledge and needs. The Internet Journal of Allied Health Sciences and Practice 2017;15(4):11.
• 54. Nawaz H, Petraro PV, Via C, Ullah S, Lim L, Wild D, et al. Lifestyle medicine curriculum for a preventive medicine residency program: implementation and outcomes. Med Educ Online 2016; 21:293-39.
• 55. Clarke CA. Hauser MA. Lifestyle medicine: a primary care perspective. Journal of Graduate Medical Education 2016; 1: 665-667.
• 56. Dacey M, Arnstein F, Kennedy MA, Wolfe J, Phillips EM. The impact of lifestyle medicine continuing education on provider knowledge, attitudes, and counseling behaviors, Medical Teacher 2013;35(5):1149-56.
• 57. Brotons C, Soriano N, Moral I, Rodríguez-Artalejo F, Banegas JR, Martín-Moreno JM. Prevention in primary care. the example of the program for prevention and health promotion. Gac Sanit 2012; 26(1): 151–157.