Yaşlı bireylerin yaşlılığa uyum düzeyi ile sağlıklı yaşam biçimi davranışları arasındaki ilişkinin değerlendirilmesi

Yıl 2020, Cilt: 13 Sayı: 3, 305 - 317, 05.12.2020

Cemile Kütmeç Yılmaz

https://doi.org/10.26559/mersinsbd.736812

Cited By: 8

Öz

Amaç: Yaşlanma ile oluşan değişikliklerle birlikte kronik hastalıkların artması ve günlük aktivelerde bağımsızlığın giderek azalması nedeni ile yaşlılığa uyum güçlüğü yaşanabilmektedir. Yaşanan uyum sorunları bireylerin sağlıklı yaşam biçimi davranışlarını etkileyebilmektedir. Yapılan bu çalışmada, yaşlı bireylerin yaşlılığa uyum düzeyi ile sağlıklı yaşam biçimi davranışları arasındaki ilişkinin belirlenmesi amaçlanmıştır. Gereç ve yöntem: Tanımlayıcı-ilişki arayıcı nitelikteki bu çalışma, 8 Nisan – 30 Eylül 2019 tarihleri arasında Aksaray Üniversitesi Sağlık Eğitim ve Araştırma Hastanesi’nin dahili kliniklerinde yatan 145 yaşlı birey ile yürütülmüştür. Çalışmanın verileri Tanıtıcı Bilgi Formu, Yaşlılarda Uyum Güçlüğünü Değerlendirme Ölçeği ve Sağlıklı Yaşam Biçimi Davranışları Ölçeği II kullanılarak araştırmacılar tarafından yüz yüze görüşme yöntemiyle toplanmıştır. Verilerin istatistiksel değerlendirmesinde sayı, yüzde, ortalama, standart sapma ve Spearman korelasyon testi kullanıldı. Bulgular: Çalışmada yaşlı bireylerin yaş ortalaması 70.56±7.59’dir. Katılımcıların %59.3’ünün kadın, %97.2’sinin evli olduğu, %44.8’inin okur yazar olmadığı ve %55.2’sinin eşi ile birlikte yaşadığı belirlenmiştir. Bireylerin YUGDÖ toplam puan ortalaması 1.00±0.68 ve SYBDÖ toplam puan ortalaması 122.51±18.81’dir. Çalışmada yaşlı bireylerin yaşlılığa uyum düzeyi ile sağlıklı yaşam biçimi davranışları arasındaki ilişki değerlendirmek için yapılan korelasyon analizinde, yaşlı bireylerin yaşlılığa uyum düzeyi arttıkça sağlıklı yaşam biçimi davranışlarının da arttığı saptanmıştır (r=-0.414, p=0.000). Sonuç: Çalışmada yaşlılığa uyum düzeyi arttıkça sağlıklı yaşam biçimi davranışlarının da arttığı saptanmıştır. Sağlık personeli tarafından yaşlılığa uyumun değerlendirilmesini ve bakım planında yaşlılığa uyum düzeyi ile sağlıklı yaşam tarzı davranışlarını arttırmaya yönelik girişimlere yer verilmesini öneriyoruz.

Anahtar Kelimeler

Uyum, sağlıklı yaşam biçimi, yaşlı, hemşirelik

Destekleyen Kurum

-

Proje Numarası

-

Teşekkür

-

Evaluation of the relationship between older people’s adaptation to old age and healthy life style behaviors: A descriptive study

Öz

Aim: Due to the changes occurring with aging, the increase of chronic diseases and gradually decreasing in dependence in daily activities, there may be difficulty in adapting to old age. These adaptation problems can affect older people’s healthy lifestyle behaviors. In this study, it was aimed to evaluate of the relationship between older people’s adaptation to old age and healthy lifestyle behaviors. Method: This descriptive, correlational study was conducted with 145 older people who were hospitalized in the internal clinics of the Research and Training Hospital of Aksaray University between the dates of 8 April and 30 September 2019. The data of the study were collected by face-to-face interviews by using the descriptive information form, “Assessment Scale of Adaptation Difficulty for the Elderly and Healthy Life Style Behavior Scale II. Number, percentage, mean, standard deviation, and Spearman correlation test were used for statistical evaluation of the data. Results: The average of age of the older people participating in the study was 70.56±7.59 years. It was determined that 59.3% of the individuals were female, 97.2% of them were married 44,8% of them were illiterate, and 55.2% of them lived with their spouse. The Assessment Scale of Adaptation Difficulty for the Elderly mean total score of the individuals is 1.00±0.68, and the mean total score of the Healthy Life Style Behavior Scale II is 122.51±18.81. In the correlation analysis performed to evaluate the relationship between adaptation to old age of the individuals in the study and the healthy lifestyle behaviors it was determined that as the level of adaptation to elderly people increases, healthy lifestyle behaviors increase (r=-0.414; p<0.001). Conclusion: As the level of adaptation to old age increases, healthy lifestyle behaviors increase. We suggest that health personnel assess adaptation to old age and including initiatives to increase the adaptation to old age and healthy lifestyle behaviors in the care plan.

Anahtar Kelimeler

Adaptation, healthy lifestyle, older people, nursing

Proje Numarası

-

Kaynakça

• 1. Şişman FN, Kutlu Y. Development of an assessment Scale of Adaptation Difficulty for the Elderly (ASADE) and its psychometric properties. J Psy Nurs. 2016;7:25-33.
• 2. Polat Ü, Kahraman BB. The relationship between the healthy lifestyle behaviors of elderly individuals and the perceived social support. Fırat Medical Journal 2013;18:213-218.
• 3. Duru Aşiret G, Yiğit H. The effect of older people’s adaptation to old age on their health-related quality of life. LIFE: International Journal of Health and Life-Sciences 2018;4:14-25.
• 4. Atik D & Karatepe H. Scale development study: Adaptatıon to Chronıc Illness. Acta Medica Mediterranea 2016;32:135. doi: 10.19193/0393-6384_2016_1_21.
• 5. Jeste DV, Depp CA, Vahia IV. Successful cognitive and emotional aging. World Psychiatry. 2010;9:78-84.
• 6. Hsu HC, Tung HJ. Coping strategies and adaptation for the disabled elderly in Taiwan. Geriatr Gerontol Int. 2011;11:488-95.
• 7. Yılmaz CK, Kıl A. Yaşlı bireylerin yaşlılığa uyumu ile algılanan sosyal destek düzeyi arasındaki ilişki. Cukurova Med J. 2020;45(1):338-346 DOI: 10.17826/cumj.638504.
• 8. Von Faber M, Bootsma-van der Wiel A, van Exel E, Gussekloo J, Lagaay AM, van Dongen E, et al. Successful aging in the oldest old: Who can be characterized as successfully aged? Archives of Internal Medicine. 2001;61(22):2694-700.
• 9. Yılmaz M, Uyanık G, Böckün E, Tokem Y, Tekin N. Kronik hastalıklı yaşlılarda sağlıklı yaşam biçimi davranışlarının incelenmesi. Turkish Journal of Family Medicine and Primary Care 2019;13(3): 248-257. DOI: 10.21763/tjfmpc.442410.
• 10. Şenol V, Ünalan D, Soyuer F, Argün M. The Relationship between Health Promoting Behaviors and Quality of Life in Nursing Home Residents in Kayseri. Journal of Geriatrics 2014;839685:1-8.
• 11. Kulakçı H, Kuzlu Ayyıldız T, Emiroğlu ON, Köroğlu E. Huzurevinde yaşayan yaşlıların öz yeterlilik algılarının ve sağlıklı yaşam biçimi davranışlarının değerlendirilmesi. Dokuz Eylül Üniversitesi Hemşirelik Fakültesi Elektornik Dergisi 2012;5(2):53-64.
• 12. Yılmaz F, Çağlayan Ç. Yaşlılarda sağlıklı yaşam tarzının yaşam kalitesi üzerine etkileri. Türk Aile Hek Derg 2016;20(4):129-140.
• 13. Softa HK, Bayraktar T, Uğuz C. Elders’ perceived social support systems and factors effecting their healthy life-style behaviour. Elderly Issues Research Journal. 2016;9:1-12.
• 14. Çelik A, Kardaş Kin Ö, Karadakovan A. Huzurevinde yaşayan yaşlı bireylerde yalnızlık durumu ve sağlıklı yaşam biçimi davranışları. İzmir Kâtip Çelebi Üniversitesi Sağlık Bilimleri Fakültesi Dergisi 2017;2(3):17-23.
• 15. Patrão AL, Almeida MDC, Matos SMA, Chor D, Aquino EML. Gender and psychosocial factors associated with healthy lifestyle in the Brazilian Longitudinal Study of Adult Health (ELSA-Brasil) cohort: a cross-sectional study. BMJ Open. 2017;7(8):e015705. Published 2017 Aug 28. doi:10.1136/bmjopen-2016-015705
• 16. Pender NJ, Walker SN, Sechrist KR. The Health-promoting lifestyle profile: development and psychometrıc characteristics. J. Nurs. Res. 1987;36(2):76-81.
• 17. Bahar Z, Beşer A, Gördes N, Ersin F, Kıssal A. Healthy life style behavior scale II: a reliability and validity study. Journal of Cumhuriyet University School of Nursing 2008;12(1):1-13.
• 18. Zheleva, E. Psyho-social adaptation of the elderly. Trakia Journal of Sciences 2013;11(3): 234-236.
• 19. Sarıkavak K. Türk-İslam geleneğinde yaşlılara verilen değer. Ahi Evran Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi 2017;3(2):281-287.
• 20. Jopp D, Rott C, Oswalt F. Valuation of life in old and very old age the role of sociodemographic, social, and health resources for positive adaptation. Gerontologist. 2008;48(5):646-658. https://doi.org/10.1093/geront/48.5.646.
• 21. Moraıtou D, Kolovou C, Papasozomenou C, Paschoula C. Hope and adaptatıon to old age: theır relatıonshıp wıth ındıvıdual-demographıc factors. Social Indicators Research. 2006;76(1):71–93.
• 22. Cho J, Martin P, Poon LW, Georgia Centenarian Study. Successful aging and subjective well-being among oldest-old adults. Gerontologist. 2015;55:132-43.
• 23. Tel H, Tay BN, Canbay M, Akaya İ, Yalçınkaya S. Kronik fiziksel hastalıklı yaşlılarda yeti yitimi ve depresyon. Florence Nightingale Hemşirelik Dergisi 2014;22(2):69-75.
• 24. Altay B, Çavuşoğlu F, Çal A. Yaşlıların sağlık algısı, yaşam kalitesi ve sağlıkla ilgili yaşam kalitesini etkileyen faktörler. TAF Prev Med Bull 2016;15(3).
• 25. Toper F, Özkan Y. Huzurevinde kalan yaşlilarin algiladiklari sosyal destek düzeylerinin bazi değişkenlerle incelenmesi. Uluslararası Sosyal Araştırmalar Dergisi 2019;12(68):739-747.
• 26. Janowski K, Steuden S, Pietrzak A, Krasowska D, Kaczmarek L, Gradus I, Chodorowska G. Social support and adaptation to the disease in men and women with psoriasis. Arch Dermatol Res. 2012;304(6):421-32. doi: 10.1007/s00403-012-1235-3.
• 27. Özvurmaz S. Yaşlı bireylerin yalnızlık düzeyleri ve sosyal destek algıları arasındaki ilişki. Adnan Menderes Üniversitesi Sağlık Bilimleri Fakültesi Dergisi 2018:2(3);118-125.
• 28. Korkmaz Aslan G, Kartal A, Çınar İÖ, Koştu N. The relationship between attitudes toward aging and health promoting behaviours in older adults. Int J Nurs Pract. 2017;23:e12594.
• 29. Li J, Yu J, Chen X, Quan X, Zhou L. Correlations between health-promoting lifestyle and health-related quality of life among elderly people with hypertension in Hengyang, Hunan, China. Medicine (Baltimore). 2018;97(25):e10937. doi:10.1097/MD.0000000000010937.
• 30. Zanjani S, Tol A, Mohebbi B, Sadeghi R, Jalyani KN, Moradi A. Determinants of healthy lifestyle and its related factors among elderly people. J Edu Health Promot 2015;4:103.
• 31. Harooni J, Hassanzadeh A, Mostafavi F. Influencing factors on health promoting behavior among the elderly living in the community. J Edu Health Promot 2014;3:40.
• 32. Liu E, Feng Y, Yue Z, Zhang Q, Han T. Differences in the health behaviors of elderly individuals and influencing factors: Evidence from the Chinese Longitudinal Healthy Longevity Survey. Int J Health Plann Manage 2019;34(4):e1520-e1532. doi: 10.1002/hpm.2824.
• 33. Özkan ÖP, Büyükünal SK, Yiğit Z, İnci Y, Şakar FŞ, Ersü DÖ. Kardiyovasküler hastalık tanısı almış hastaların sağlıklı yaşam biçimi davranışlarının değerlendirilmesi. Mersin Üniversitesi Sağlık Bilimleri Dergisi 2019;12(1):22-31. doi:10.26559/mersinsbd.407399.
• 34. Babak A, Davari S, Aghdak P, Pirhaji O. Assessment of healthy lifestyle among elderly in Isfahan. J Isfahan Med Sch 2011;29:1074‑64.
• 35. Son KY, Park SM, Lİ J, Kim CY. Difference in adherence to and influencing factors of a healthy lifestyle between middle-aged and elderly people in Korea: A multilevel analysis. Geriatr Gerontol Int 2015;15:778–788.
• 36. Vatansever Ö, Ünsar S. Esansiyel hipertansiyonlu hastaların ilaç tedavisine uyum/öz etkililik düzeylerinin ve etkileyen faktörlerin belirlenmesi. Türk Kardiyoloji Derneği Kardiyovasküler Hemşirelik Dergisi 2014;5(8):66-74.
• 37. Daskalopoulou C, Koukounari A, Ayuso-Mateos JL, Prince M, Prina AM. Associations of Lifestyle Behaviour and Healthy Ageing in Five Latin American and the Caribbean Countries-A 10/66 Population-Based Cohort Study. Nutrients. 2018;10(11):1593.
• 38. Feng Z, Cramm JM, Nieboer AP. Healthy diet and physical activity are important to promote healthy ageing among older Chinese People. J Int Med Res 2019;47(12):6061-6081.
• 39. Hodge AM, English DR, Giles GG, Flicker L. Social connectedness and predictors of successful ageing. Maturitas 2013;75:361‑376.