Pediatrik kafa travmalı hastalarda beyin bilgisayarlı tomografi endikasyonları

Yıl 2022, Cilt: 15 Sayı: (Özel Sayı-1) 21. Mersin Pediatri Günleri Bildiri Kitabı, 67 - 72, 30.06.2022

Fatma Durak

Öz

Mekanik güçler sonucunda beyin fonksiyonlarında bozulma olarak tanımlanır. Travmatik beyin yaralanması (TBY) insanoğlunu etkileyen en eski ve en sık gözlemlenen olaylardan biridir. Günümüzde TBY, özellikle engellilik yaratan olguların başında gelmektedir.
Pediatrik kafa travmalarında 2 yaş altında ve üstünde yaklaşım farklılıklar gösterir. Bebeklerde klinik değerlendirmenin büyük çocuklara göre daha zor oluşu, intrakraniyal yaralanmalı bebeklerin genellikle asemptomatik oluşu, bebeklerdeki minör travmada bile önemli TBY görülebilmesi sebebiyle otörlerin çoğu bu yaş grubundaki kafa travmasının derecesini hastanın hikayesinden, künt travmanın skalp veya kafatasındaki fizik muayene bulguları ve hafif dokunma ve ses ile uyanıklık durumuna göre tanımlamışlar. İki yaş üstünde ise travmatik kafa yaralanması seviyesi daha çok Glasgow Koma Skoru’na (GKS) dayanır. GKS 8 ve altı ciddi kafa travması, 9-13 orta kafa travması, 14-15 hafif kafa travması olarak kabul edilir.
Kafa travması çocuklarda yaralanmaya bağlı ölümlerin en önemli nedenidir. Atlanta 2004 verilerine göre yıllık yaklaşık 500.000 acil başvurusu, 37.000 hastane yatış, 2000 ölüm, 1 milyar dolar maliyet ortaya çıkmaktadır. Erişkinlerden farklı olarak çocuklarda kafa, vücut kitlesine ve alanına göreceli olarak geniştir. Boyun kemikleri tam gelişmediğinden kafa kemikleri bol ligaman yapılarla bağlıdır. Beynin miyelizasyonu tamamlanmamış olduğundan dolayı travma süresince oluşan makaslama kuvvetlerine daha hassastır. Kafatası kemikleri ince, fontaneller ve sütürler açık olduğundan intrakranial yapıları yeterince koruyamaz.

Anahtar Kelimeler

Kafa, travma, tomografi

Kaynakça

• 1. Karasu A, Sabancı PA, Cansever T, Hepgül KT, İmer M, Dolaş İ, et al. Kafa travmalı hastalarda epidemiyolojik çalışma. Ulus Travma Acil Cerrahi Derg 2009; 15(2): 159-163.
• 2. Shutzuman S, Barnes P, Duhaime A. Evaluation and Management of Children Younger Than Two Years Old With Apparently Minor Head Trauma: Proposed Guidelines Pediatrics .2001; 107 (5): 983–993.
• 3. Harnan DE, Pickering A,Pandor A, Goodacre SW: Clinical desicion rules for adults with minor head injury: a systematic review. J Trauma. 2011 Jul;71(1):245-51. doi: 10.1097/TA.0b013e31820d090f 4. Atiş G, Altay T, Atiş Ş. Comparison of CATCH, PECARN, and CHALICE clinical decision rules in pediatric patients with mild head trauma Eur J Trauma Emerg Surg (2022). s00068-021-01859-x
• 5. Hodgkinson S, Pollit V, Sharpin C, Lecky F; National Institute for Health and Care Excellence (NICE) Guideline Development Group. Early management of head injury: summary of updated NICE guidance. BMJ. 2014 Jan 22;348:g104. doi: 10.1136/bmj.g104. Erratum in: BMJ. 2014;348;g1263. PMID: 24452622.
• 6. Osmond MH, Klassen TP, Wells GA, et al CATCH: a clinical decision rule fort he use of computed tomography in children with minor head injury.CMAJ 2010;182:341-348.
• 7. Dumming J, Daly JP, Lomas JP, Lecky F, Batchelor J,Mackway-Jones K.Derivation of the children’s head injury algorithm fort he prediction of important clinical events decision rule for head injury in children.Arch Dis Child 2006; 91: 885-891.
• 8. Easter JS, Bakes K, Dhaliwal J, et al. Comparison of PECARN, CATCH, and CHALICE Rules for Children With Minor Head Injury: A Prospective Cohort Study. Ann Emerg Med 2014; 64: 145-152.
• 9. Babl FE, Lyttle MD, Bressan S, Borland M, Phillips N, Kochar A, et al. PREDICT research network. A prospectiv observational study to assess the diagnostic accuracy of clinical decision rules for children presenting toemergency departments after head injuries (protocol): the AustralasianPaediatric Head Injury Rules Study (APHIRST). BMC Pediatr 2014; 14:148.
• 10. Smith-Bindman R, Lipson J, Marcus R, Kim KP, Mahesh M, Gould R, et al. Radiation dose associated with common computed tomography examinations and the associated lifetime attributable risk of cancer. Arch Intern Med 2009;169:2078–86.
• 11. Rughani AI, Dumont TM, Lu Z, et al. Use of an artificial neuralnetwork to predict head injuryoutcome. J Neurosurg. 2010 Sep;113(3):585-90.
• 12. Tintinalli JE, Kelen GD, Stapczynski JS. Emergency medicine: a comprehensive study guide. 6th ed. New York: McGraw-Hill, Medical Pub. Division, 2004.