Kapadokya Bölgesindeki 9-13. Yüzyıllar Arasına Tarihlenen Duvar Resimlerinin Korunmasına Yönelik Yaklaşım ve Uygulamalar

Yıl 2021, Cilt: 3 Sayı: 3, 74 - 144, 31.12.2021

Uğur Yalçınkaya

Öz

Kapadokya bölgesindeki 9-13. yüzyıllar arasına tarihlenen duvar resimlerinin koruma-onarım süreci 1960’larda başlamış olup günümüzde de devam etmektedir. Yüzlerce yapıda duvar resimleri barındıran ve çok az sayıda gerçekleştirilen koruma-onarım çalışmaları içinden yedi tanesi değerlendirilmiştir. 1962-1695 yılları arasında gerçekleştirilen Gümüşler Manastırı duvar resimleri, 1972-80 ve 2011-(devam ediyor) arasında gerçekleştirilen Tokalı Kilise duvar resimleri, 1980-90 arasında gerçekleştirilen Karanlık Kilise duvar resimleri, 1997-2003 arasında gerçekleştirilen Elmalı Kilise duvar resimleri, 2007-2011 yılları arasında gerçekleştirilen Eski Andaval-Konstantin&Helena Kilise’si duvar resimleri, 2007-2013 yılları arasında gerçekleştirilen Kırk Martirler Kilise’si duvar resimleri ve son olarak 2014-2016 yılları arasında gerçekleştirilen Üzümlü Kilise duvar resimlerinin koruma-onarım çalışmaları incelenmiş ve değerlendirilmiştir.
Kapadokya bölgesinde gerçekleştirilen duvar resimlerinin korunması ve onarılması çalışmalarında yapılan uygulamalarda birbirinden farklı yöntemler benimsenmiş ancak bunların olumlu/olumsuz sonuçlarına ait herhangi bir değerlendirme yapılmamıştır. Bu nedenle çalışmanın amacı doğrultusunda Kapadokya bölgesinde gerçekleştirilmiş olan duvar resmi koruma-onarım çalışmaları incelenmiş, koruma-onarım konusunun ele alınış biçimleri arasındaki farklılıklar ve zaman içinde değişim gösteren koruma yaklaşımları ortaya konulmaya çalışılmıştır.

Anahtar Kelimeler

Duvar Resimleri, Koruma Yaklaşımı, Kapadokya, Koruma-Onarım

Approaches and Practices for the Conservation of the 9-13th Centuries Wall Paintings in the Cappadocia Region

Öz

Anahtar Kelimeler

Duvar Resimleri

Kaynakça

• Ahunbay, Z. (1996). Tarihi Çevre Koruma ve Restorasyon. İstanbul: Yem Yayınları.
• Andaloro, M. (2017, Ocak-Nisan Sayı:154). La ''produzione'' di pitture nella Cappadocia rupestre - Kayalık Kapadokya'da Resim ''Üretimi''. Journal of Archaeology & Art -Arkeoloji ve Sanat, s. 121-134.
• Bouquin, R. (1975). Rapport de la Troisieme Mission A: Göreme Cappadoce. Rome: ICCROM Archives.
• Brajer, I. (2015). To retouch or not to retouch? Reflections on the Aesthetic Completion of Wall Paintings. CeROart.
• Brandi, C. (2005). Theory of Restoration. Italy: Istituto Centrale Per Il Restauro-Nardini Editore.
• Buzzanca, G. (2000). Selective Survey of Existing Guidelines for Conservation Documentation. (ed.), & W. Schmid içinde, GraDoc Graphic Documentaton Systems in Mural Painting Conservation (s. 266-277). Rome: ICCROM.
• Caneva, G., Nugari, M. P., & Salvadori, O. (2008). Plant Biology for Cultural Heritage Biodetereodation and Conservation. Los Angeles: Getty Conservation Institute.
• Cormack, R. (2000). Byzantine Art. Oxford: Oxford University Press.
• Dangas, I. (1990). Rapport des Missions 1981 a 1990 Traitements de Conservation et Restauration. Rome: ICCROM Archives.
• Dangas, I. (1995). Conservation of Mural Paintings of the Karanlık Church, Göreme . The Safeguard of the Rock-Hewn Churches of the Göreme Valley. Proceedings of an International Seminar (s. 171-180). Ürgüp: ICCROM.
• Dikilitaş, G. (2005). Duvar Resimlerinin Bozulmasına Neden Olan Etkenler ve Koruma Uygulama (Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi). İstanbul: İstanbul Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Taşınabilir Kültür Varlıklarını Koruma ve Onarım Anabilim Dalı.
• Gough, M. (1965). The Monastery of Eski Gümüş-Second Preliminary Report Anatolian Studies VOL-XV. Ankara: The British Institute of Archaeology at Ankara.
• Hetherington, P. (1974). The 'Painter's Manual' od Dionysius of Fourna. London: Oakwood Publications.
• ICCROM. (1972/1). Programme for the Conservation of the Rock Churches ın the Göreme Area. Rome: ICCROM Archives
• ICCROM. (1995). The Safeguard of the Rock-Hewn Churches of the Göreme Valley. Proceedings of an International Seminar Ürgüp, Cappadocia, Turkey 5-10 September, 1993. Rome: ICCROM.
• ICCROM. (1995). Western Medieval Wall Paintings Studies and Conservation Experience. Western Medieval Wall Paintings Studies and Conservation Experience Sighisoara, Romania 31 August-3 September 1995. Rome: ICCROM.
• ICOMOS. (2003). ICOMOSPrincipler for the Preservation and Conservation-Restoration Wall Paintings. ICOMOS Principler for the Preservation and Conservation-Restoration Wall Paintings. Zimbabwe: ICOMOS.
• Jerphanion, G. d. (1925). Les Eglises Rupestres de Cappadoce. Paris: Lıbraırıe Orientaliste Paul Geuthner.
• Jokilehto, J., & Tobasso, M. L. (1993). ''The Safeguard of Rock-Hewn Churches'' International Seminar-Mission Report. Göreme, Türkiye: ICCROM.
• Mora, P., Mora, L., & Philippot, P. (1984). Conservation of Wall Paintings. London: Butterworths Heinemann Ltd.
• Özil, R. (2004). Nevşehir İli, Göreme Elmalı Kilise Duvar Resimlerinde Koruma Onarım(2003). 14. Müze Çalışmaları ve Kurtarma Kazıları Sempozyumu (s. 195-2004). Ürgüp-Nevşehir: T.C. Kültür Bakanlığı Yayınları.
• Özil, R., & Dangas, I. (1984/2). Peintures Murales Documentation Graphique (Tome II) des Missions 1981 a 1983 . Rome: ICCROM Archives.
• Restle, M. (1967). Byzantine Wall Paintings in Asia Minor I-III. Recklinghausen.
• Riegl, A. (2015). Modern Anıt Kültü. İstanbul: Daimon Yayınları.
• Rossi, P. P., & Malliet, J. (1986). Göreme Structural Consolidation Mission Report. Rome: ICCROM Archives.
• Rott, H. (1908). Kleinasiatische Denkmäler Aus Pisidien, Pamphylien, Kappadokien und Lykien. Leipzig.
• Ruskin, J. (2016). Belleğin Lambası Seçme Yazılar 1. İstanbul: Corpus Yayınları.
• Schmid, W. (Dü.). (2000). GraDoc Graphic Documentation Systems in Mural Paitings Conservation. Rome: ICCROM.
• Schwartzbaum, P. M. (1995). The ICCROM Project fot Conservation of Mural Paintings in the Rock Churches of the Göreme Valley (1971-1983). The Safeguard of the Rock-Hewn Churches of the Göreme Valley. Proceedings of an International Seminar (s. 187-202). Roma: ICCROM.
• Torraca, G. (1976). Interim Project Report: The Conservation of Rock Churches n the Göreme Area. Rome: ICCROM Archives.
• University of Tsukuba. (2017). Scientific Studies on Conservation for Üzümlü Church and Its Wall Paintings in Cappadocia, Turkey. Vol.2 Report On Activities in 2015-2016. Ibaraki: University of Tsukuba.
• Weawer, M., (1969). Research report entitled, Preliminary Research into the Performance of 'Pencapsula' and Polyvinyl Acetate Coatings as Field Conservation Media for Building Materials: A Re-examination of the Göreme Problem. ODTÜ, Ankara.
• Yalçınkaya, U. (2015). Üzümlü Kilise Konservasyon ve Restorasyon Çalışmaları '2014 Yılı Araştırma Belgeleme Çalışmaları'. 24. Müze Kurtarma Kazıları Sempozyumu ve I. Uluslararası Müzecilik Çalıştayı (s. 571-584). Şanlıurfa: T.C. Kültür ve Turizm Bakanlığı Kültür Varlıkları ve Müzeler Genel Müdürlüğü Yayınları.
• Zari, D. (1982). Report on the State of Conservation and the Intervention of Restoration Mission-Karanlık Kilise. Rome: ICCROM Archives.