DİN FELSEFE İLİŞKİSİ ZEMİNİNDE AKİNA’LI THOMAS’TA FELSEFE-TEOLOJİ İLİŞKİSİ

Yıl 2024, Sayı: VI, 21 - 30, 31.12.2024

Süleyman Dönmez

Öz

Biz bu incelememizde Akina’lı Thomas’ın felsefî olarak kabul gören “De ente et essentia” başlıklı metnini esas alarak daha ziyade teolojik görünüm arz eden “Summa theologia” adlı yapıtı ile Boethius’un teslis hakkında yazdığı “Expositio super librum Boethii de trinitate” başlıklı kitabı şerh ederken ileri sürdüğü teolojinin felsefî bir bilim olabileceği fikrini din-felsefe ilişkisi zemininde teşrih ettik.
İncelememiz bize gösterdi ki, en sarih şekliyle hıristiyan imanına karşılık gelen sacra doctrina (kutsal öğreti) din-felsefe ilişkisi zemininde incelenebilir bir konudur.
Akina’lı, sacra doctrina’nın felsefî bir bilim olduğunu iddia ederek Aristoteles metafiziğinden yararlanmak suretiyle özde teolojik bir hamle yapmaktadır. Öyle ki, onun kutsal öğretiyi temellendirme çabası, Aristoteles’in yaklaşımından oldukça farklı görünmektedir.

Anahtar Kelimeler

Akina’lı Thomas, felsefî teoloji, teolojik felsefe, din-felsefe ilişkisi

Kaynakça

• İncelemede atıfta bulunulan Akina’lı Thomas’ın metinlerine https://www.corpusthomisticum.org adresini kullanarak erişebilirsiniz (07.11.2024).
• A. Aphrodisiensis, In Aristotelis Metaphysica Commentaria (ed. M. Hayduck, Cag I, Berlin 1891, p. 11, II. 5 sqq.).
• Annemarie Piper, Aristoteles, München 1997.
• Aristoteles, Nikomachiche Ethik, Bibliothek der Antike dtv/Artemis. Alm. Çev. Olaf Gigon, München 1991.
• Aristoteles, Metaphysik, übers. und hrsg. Von Franz F. Scwarz, Stuttgart , 1970.
• Averroes, Die Metaphysik des Averroes, Übers. U. Erl. M. Horten, Frankfurt 1960 (Nachdr. Der Ausg. Halle 1912).
• Avicenna, Die Metaphysik Avicennas, Übers. U. Erl. M. Horten, Frankfurt 1960 (Nachdr. Ausg. Leibzig 1907).
• Ch.. Genequand, “L’objet de la mètaphysique selon Alexandre d’Aphrodisias”, Museum Helveticum 36 (1979), pp. 48-57.
• Dönmez, S., Aziz Thomas’ta Felsefe-Teoloji İlişkisi: Bilgi ve İnanç, Karahan Yayınları, Adana 2004.
• Fackenheim, E. L.: “The Possibility of the Universe: Al-Farabi, Ibn Sina and Maimanides”, American Acedemy for Jewish Research XVI, 1946.
• Forschner, Maximilian, Über das Glück des Menschen, Darmstadt, 1993.
• Ibn Rusd: Tefsir (şerh) Mabadettabia 2\707. (Kommentar der Metaphysik).
• Ibn Sina, Hüseyin bin Ali: el-İlahiyat (eş-Şifa), Kahire 1960.
• Peter Schulthess ve Rudi İmbach, Die Philosophie im lateinischen Mittelalter, Zürich, 1996.
• Thomas Aquinas, Opera Omnia. Editio Leonina Isqq. Rom [/ Paris] 1882sqq.
• W. Kluxen, “Thomas von Aquin: Das Seiende und seine Prinzipien”, Grundprobleme der großen Philosophen, Philosophie des Altertums und des Mittelalters, Hrsg., V. J. Speck, Göttingen 1972.