TARİH FELSEFESİNİN GENEL HATLARI VE COLLİNGWOOD’UN TARİH DÜŞÜNCESİ

Yıl 2019, Cilt: 3 Sayı: 1, 69 - 90, 30.07.2019

Enver Erdoğan

Öz

Tarih
felsefesi, tarih metafiziği ve analitik tarih felsefesi olarak iki şekilde
ortaya çıkmaktadır. Tarihi ilerleme, döngü ve yasalılık çerçevesinde ele alan
ve bir evrensel tarih modeli geliştiren tarih metafiziklerinde tarihin bir
süreç geçirdiği ve bu sürecin sonunda bir gaye bulunduğu, tarihin de bu gaye
yönünde gerçekleştiği düşüncesi hakimdir. Analitik tarih felsefesi, tarihe
epistemolojik bir anlayışla eğilip bir tarih metodolojisi ortaya koymaktır.
Tarihe yönelim epistemolojik kaygıyla gerçekleşmektedir. Geçmişin nasıl
bilinebileceğine ve tarihçinin geçmişi bilmek için kullandığı yöntemlerin neler
olması gerektiğine dair kapsamlı araştırmanın adı analitik tarih felsefesidir. Tarihçinin
kullandığı ilke ve yöntemler üzerine eleştirel düşünce analitik tarih felsefesi
olarak adlandırılmaktadır. Bu çalışmada tarih felsefesinin bu iki alanı genel hatlarıyla
ortaya koyulacak ve iki alanın yöneldiği soru ve sorunlar tespit edilerek Collingwood’un
tarih düşüncesi bu iki alan açısından bir değerlendirmeye tabi tutulacaktır.

Anahtar Kelimeler

Tarih Felsefesi, Tarih Metafiziği, Analitik Tarih Felsefesi, Collingwood

Kaynakça

• Ateşoğlu, G. (2014). Herder'den Hegel'e Anahatlarıyla 'Tarih' Kavramı. D. Özlem, & G. Ateşoğlu, Tarih Felsefesi Üzerine Seçme Metinler içinde (s. 9-23). İstanbul: Doğu-Batı Yayınları.
• Aysevener, K. (2001a). Collingwood'un Tarih Felsefesi. İstanbul: İmge Kitapevi.
• Aysevener, K. (2001b). Bir İlerleme Tasarımı Olarak Tarih. Ankara Üniversitesi Dil ve Tarih-Coğrafya Fakültesi,41(1), 171-186.
• Aysevener, K. (2015). Tarih Felsefesi. İstanbul: Say Yayınları.
• Bıçak, A. (2009). Tarih Metafiziklerinin Yapısı. Sosyoloji Dergisi, 3(19), 67-90.
• Bıçak, A. (2014). Tarih Metafiziği ya da Kendilik Bilinci. İstanbul: Dergah Yayınları.
• Bıçak, A. (2015). Tarih Felsefesi. İstanbul: Dergah Yayınları.
• Burry, J. (1960). The Idea of Progress. New York: Dover Publication.
• Chang’ach, J. K. (2012). Robin George Collingwood’s Contribution to History. International Review of Social Sciences and Humanities, 2(2), 38-41.
• Collingwood, R. G. (1996). Bir Öz Yaşam Öyküsü. (A. N. Akbulut, Çev.) İstanbul: Yapı Kredi Yayınları.
• Collingwood, R. G. (2000). Tarih Felsefesi Üzerine Denemeler. (E. Özvar, Çev.) İstanbul: Ayışığı Kitapları.
• Collingwood, R. G. (2001a). Tarih Felsefesi. K. Aysevener, Collingwood'un Tarih Felsefesi içinde (s. 126-133). Ankara: İmge Kitapevi.
• Collingwood, R. G. (2001b). Bir Tarih Felsefesinin Doğası ve Amaçları. K. Aysevener, Collingwood'un Tarih Felsefesi içinde (s. 135-159). Ankara: İmge Kitapevi.
• Collingwood, R. G. (2005). Tarihin İlkeleri ve Tarih Felsefesi Üzerine Başka Yazılar. (A. H. Aydoğan, Çev.) İstanbul: Yapı Kredi Yayınları.
• Collingwood, R. G. (2014). Speculum Mentis ya da Bilginin Haritası. (K. Aysevener, & Z. Eren, Çev.) Ankara: Doğu Batı Yayınları.
• Collingwood, R. G. (2015). Tarih Tasarımı. (K. Dinçer, Çev.) Ankara: Doğu-Batı Yayınları.
• Çevik, M. (2014). Tarih Felsefesi. Ankara: Anı Yayıncılık.
• Debbins, W. (2000). Giriş. R. G. Collingwood, Tarih Felsefesi Üzerine Denemeler içinde (E. Özvar, Çev., s. 9-31). İstanbul: Ayışığı Kitapları.
• Duralı, Ş. T. (2006). Çağdaş Küresel Medeniyet: Anlamı, Gelişimi, Konumu. İstanbul: Dergah Yayınları.
• Harris, E. E. (1957). Collingwood's Theory of History. The Philosophical Quarterly,7(26), 35-49.
• Hogan, J. P. (1989). Collingwood and Theological Hermeneutics. Lanham: University Press of America.
• Mohan, R. P. (1970). Philosophy of History: An Introduction. USA: The Bruce Publishing Company.
• Özlem, D. (2015). Tarih Felsefesi. İstanbul: Notos Kitap.
• Rubinoff, L. (2003). Tarih ve İnsan Doğası: R.G. Collingwood Üzerine Yansımalar. K. Aysevener, & M. Barutça, Tarih Felsefesi içinde (s. 167-191). İstanbul: Cem Yayınevi.
• Salgar, E. (2015). 'İlerleme' Kavramı Üzerine Tarihsel Bir İnceleme. flsf Sosyal Bilimler Dergisi, (19), 311-314.
• Temelli, A. İ. (2016). Tarih Metafiziğinde Anlam Sorunu. Yayınlanmamış Doktora Tezi. İstanbul Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü.
• Uygur, N. (1957). Tarih Felsefesinin Yolu. Felsefe Arkivi, 3(3), 135-154.