Özel Alman kliniklerinin finansal performansının promethee yöntemiyle analizi

Yıl 2023, , 8 - 18, 28.06.2023

Kemal Yaman , Ayşe Koramşa

https://doi.org/10.55044/meusbd.1280740

Öz

Amaç: DAX’a kote edilen özel Alman kliniklerinin Covid-19 öncesi ve Covid-19 sonrası finansal performansını analiz etmektir. Yöntem: PROMETHEE (Zenginleştirme Değerlendirmeleri için Tercih Sıralaması Organizasyon Yöntemi), bir dizi nesneyi bir dizi değişken veya kriter temelinde sıralayan bir Çok Kriterli Karar Verme Yöntemidir. Bu çalışmada ÇKKV yöntemlerinden PROMETHEE kullanılarak Almanya’daki özel sağlık kliniklerinin finansal performansı karşılaştırılmıştır. Araştırma kapsamında Almanya’da borsaya kote edilmiş dört özel sağlık kliniği 2016 ve 2021 yılları arasında incelenmiştir. Bu çalışma iki zaman diliminden oluşmaktadır. Birinci zaman diliminde Covid-19 öncesi (2016-2019) ve ikinci zaman diliminde Covid-19 sonrası (2020-2021) olmak üzere incelenmiştir. Her iki dönem için özel sağlık kliniklerinin finansal performansı belirlenen kriterlere göre hesaplanmıştır. Kriterlerin ağırlıklandırılmasında Entropi Yöntemi kullanılarak karar vericinin kişisel görüşüne ihtiyaç duyulmadan objektif bir değerlendirme yapılması amaçlanmaktadır. Kriterler ağırlıklandırıldıktan sonra PROMETHEE yöntemi uygulanmıştır. Bulgular: Bu yöneteme göre kliniklerin tüm yıllar arasında istikrarlı bir şekilde aynı sıralamada olduğu ve değerlerinin yakın olduğu söylenebilmektedir. Sonuç: COVİD-19 öncesi ve COVİD-19 sonrası finansal performansının Entropi temelli PROMETHEE yöntemi ile analiz edilen özel sağlık klinikleri incelendiğinde genel itibarıyla sıralamada bir değişiklik olmadığı sonucuna varılmıştır. Belirlenen kriterler ölçüsünde yapılan yöntem sonucunda bütün yıllara göre en iyi sıradaki klinik Rhoen Klinikum, ikinci en iyi sıradaki klinik Mediclin, üçüncü sıradaki klinik Fresenius Medical ve dördüncü sırada Fresenius SE kliniği yer almaktadır.

Anahtar Kelimeler

Finansal Performans, Ödeme Gücü, Promethee Yöntemi, Entropi Yöntemi

Analysis of the financial performance of private German clinics by promethee method

Öz

Aim: To analyze the pre- and post-Covid-19 financial performance of private German clinics listed on the DAX. Method: PROMETHEE (Order of Preference Organization Method for Enrichment Assessments) is a Multi-Criteria Decision Making Method that ranks a set of objects based on a set of variables or criteria. In this study, the financial performance of private health clinics in Germany is compared using PROMETHEE, one of the MCDM methods. Within the scope of the research, four private health clinics listed on the stock exchange in Germany are examined between 2016 and 2021. This study consists of two time periods. It is examined in the first time period before Covid-19 (2016-2019) and in the second time period after Covid-19 (2020-2021). The financial performance of private health clinics for both periods is calculated according to the determined criteria. By using the Entropy Method in weighting the criteria, it is aimed to make an objective evaluation without the need for the personal opinion of the decision maker. After the criteria are weighted, the PROMETHEE method is applied. Results: According to this method, it can be said that the clinics are in the same order among all years and their values are close. Conclusion: When the private health clinics whose financial performance is analyzed with the Entropy-based PROMETHEE method before and after COVID-19, it is concluded that there is no change in the ranking in general. As a result of the method performed in accordance with the determined criteria, the clinic in the best rank is Rhoen Klinikum, the clinic in the second best rank is Mediclin, the clinic in the third rank is Fresenius Medical, and the clinic is Fresenius SE in the fourth rank.

Anahtar Kelimeler

Financial performance, payment power, promethee method, entropy method

Kaynakça

• Akal, Z. (2005). İşletmelerde performans ölçüm ve denetimi, çok yönlü performans göstergeleri. Milli Prodüktivite Merkezi Yayınları. No:473.
• Akçakaya, O., & Urmak Akçakaya, E. D. (2019). Türkiye’deki büyükşehirlerin çevresel performanslarının Entropi Temelli COPRAS ve ARAS yöntemleri ile değerlendirilmesi. OPUS Uluslararası Toplum Araştırmaları Dergisi, 11(18), 1437-1473. https://doi.org/10.26466/opus.556278
• Akkoç, S., & Vatansever, K. (2013). Fuzzy performance evaluation with AHP and Topsis methods: Evidence from Turkish banking sector after the global financial crisis. Eurasian Journal of Business and Economics, 6(11), 53–74.
• Akyüz, F., & Yangıbayev, B. (2020). Entegre raporlama ile finansal performans arasındaki ilişkiye yönelik akademik çalışmaların değerlendirilmesi. Uşak Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, 13(2), 41–65.
• Akyüz, İ., Aydemir, B., Bayram, B. Ç., & Akyüz, K. C. (2019). Orman ürünleri işletmelerinin finansal performanslarının Entropi Temelli TOPSIS yöntemi ile karşılaştırılması: Artvin örneği. Bartın Orman Fakültesi Dergisi, 21(1), 136–146. https://doi.org/10.24011/barofd.519207
• Alaminos, D., Esteban, I., & Fernández-Gámez, M. A. (2020). Financial performance analysis in European Football Clubs. Entropy, 22(9), 1–16. https://doi.org/10.3390/E22091056
• Alparslan, D., Gençtürk, M., & Özgülbaş, N. (2015). The analysis of relationship between working capital and financial perfomance ındicators in ministry of. Süleyman Demirel Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi Dergisi, 20(1), 317–338.
• Apan, M., & Öztel, A. (2020). Bütünleşik Entropi-EDAS yöntemi ile nakit akım odaklı finansal performans analizi: BIST orman, kâğıt, basım endeksi’nde işlem gören firmaların 2011-2018 dönem verisinden kanıtlar. Bartın Orman Fakültesi Dergisi, 22(1), 170–184. https://doi.org/10.24011/barofd.694820
• Avikal, S., Mishra, P. K., & Jain, R. (2014). A Fuzzy AHP and PROMETHEE method-based heuristic for disassembly line balancing problems. International Journal of Production Research, 52(5), 1306–1317. https://doi.org/10.1080/00207543.2013.831999
• Ayçin, E., ve Güçlü, P. (2020). BIST ticaret endeksinde yer alan işletmelerin finansal performanslarının Entropi ve MAIRCA yöntemleri ile değerlendirilmesi. Muhasebe ve Finansman Dergisi, 673739(85), 287– 312. https://doi.org/10.25095/mufad.673739
• Brans, J. P., & Vincke, P. (1985). Note a preference ranking organisation method. Management Science, 31(6), 647–656. https://doi.org/10.1287/mnsc.31.6.647
• Bulgurcu, B. (Kiran). (2012). Application of TOPSIS technique for financial performance evaluation of technology firms in Istanbul Stock Exchange Market. Procedia - Social and Behavioral Sciences, 62, 1033–1040. https://doi.org/10.1016/j.sbspro.2012.09.176
• Çam, H. (2016). Sağlık i̇ş letmeleri̇nde fi̇nansal performansin değerlendi̇ri̇lmesi̇ : Karaman devlet hastanesi̇ örneği̇ 1. 14–27.
• Dahiyat, A. A., Weshah, S. R., & Aldahiyat, M. (2021). Liquidity and solvency management and its ımpact on financial performance : Empirical evidence from Jordan. Journal of Asian Finance, Economics and Business, 8(5), 135–141. https://doi.org/10.13106/jafeb.2021.vol8.no5.0135
• Daryanto, C., & Daryanto, W. M. (2019). Financial performance analysis and evaluation of pharmaceutical companies in Indonesia. International Journal of Innovation, Creativity and Change, 6(3), 207–224.
• Erdoğan, M., & Yıldız, B. (2015). Sağlık i̇şletmeleri̇nde fi̇nansal oranlar aracılığıyla performans ölçümü: Hastanelerde bi̇r uygulama. 6, 129–148.
• Ergün Bülbül, S., & Köse, A. (2016). Türk si̇gorta sektörünün PROMETHEE yöntemi̇ ı̇le fi̇nansal performans anali̇zi̇. Marmara Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Dergisi, 38(1), 187. https://doi. org/10.14780/iibd.29194
• Genç, T. (2013). PROMETHEE yöntemi ve GAIA düzlemi. Afyon Kocatepe Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi Dergisi, 15(1), 133–154.
• Hunjra, A. I., & Bashir, A. (2014). Comparative financial performance analysis of conventional and Islamic Banks in Pakistan. Bulletin of Business and Economics, 3(4), 196–206.
• Hwang, C. L., & Yoon, K. (1981). Multiple attribute decision making methods and applications. In Lecture Notes in Economics and Mathematical Systems (p. 52). https://doi.org/DOI: 10.1007/978-3-642- 48318-9_2
• Ignatius, J., Behzadian, M., Malekan, H. S., & Lalitha, D. (2012). Financial performance of ıran’s automotive sector based on PROMETHEE II. 2012 IEEE 6th International Conference on Management of Innovation and Technology, ICMIT 2012, 35–38. https://doi.org/10.1109/ICMIT.2012.6225775
• Kalogeras, N., Baourakis, G., Zopounidis, C., & Van Dijk, G. (2005). Evaluating the financial performance of agri-food firms: A multicriteria decision-aid approach. Journal of Food Engineering, 70(3), 365–371. https://doi.org/10.1016/j.jfoodeng.2004.01.039
• Karaye, A. B. (2022). Kurumsal Yönetimin Afrika’da Firmaların Finansal Performansına Etkisi: Ortak Hukuk (Common Law) Ülkelerinin Perspektifi [Doktora tezi]. Hacettepe Üniversitesi.
• Lam, W. H., Lam, W. S., Liew, K. F., & Lee, P. F. (2023). Financial network analysis on the performance of companies using Integrated Entropy–Fuzzy TOPSIS model. Mathematics, 11(397). https://doi.org/10.3390/ e24081056
• Makki, A. A., & Alqahtani, A. Y. (2023). Capturing the effect of the COVID-19 Pandemic Outbreak on the Financial Performance disparities in the energy sector : A hybrid MCDM based evaluation approach. Economics, 11(61). https://doi.org/10.3390/economics11020061
• Moghimi, R., & Anvari, A. (2014). An integrated fuzzy MCDM approach and analysis to evaluate the financial performance of Iranian cement companies. International Journal of Advanced Manufacturing Technology, 71(1–4), 685–698. https://doi.org/10.1007/s00170-013-5370-6
• Ömürbek, N., & Eren, H. (2016). PROMETHEE, Moora ve Copras yöntemleri ile oran analizi sonuçlarının değerlendirilmesi: Bir uygulama - Evaluation of the results of the rate analysis with PROMETHEE, Moora and Copras Methods: An application. Mehmet Akif Ersoy Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 8(16), 174. https://doi.org/10.20875/sb.69615
• Özdoğan, O. N. (2006). Otel İşletmelerinde Faaliyet Alanları Açısından Dış Kaynak Kullanımı (Outsourcıng) ve Finansal Performans Üzerine Etkileri [Doktora tezi]. Dokuz Eylül Üniversitesi.
• Sakarya, Ş., & Aksu, M. (2020). Ulaşım sektöründeki işletmelerin finansal performanslarının Geliştirilmiş Entropi Temelli TOPSIS yöntemi ile değerlendirilmesi. Optimum Ekonomi ve Yönetim Bilimleri Dergisi, 7(1), 21–40. https://doi.org/10.17541/optimum.529858
• Shabbir, M. S., & Wisdom, O. (2020). The relationship between corporate social responsibility, environmental investments and financial performance: evidence from manufacturing companies. Environmental Science and Pollution Research, 27(32), 39946–39957. https://doi.org/10.1007/s11356-020- 10217-0
• Shannon, C. E., & Weaver, W. (1987). The mathematical theory of communication. IEEE Transactions on Magnetics, 23(5), 3032–3037. https://doi.org/10.1109/TMAG.1987.1065451
• Srinivasan, P., & Britto, J. (2017). Analysis of financial performance of selected commercial banks in India. Theoretical Economics Letters, 07(07), 2134–2151. https://doi.org/10.4236/tel.[phone]
• Şit, A. (2018). Demir-Çelik Sektöründe Faaliyet Gösteren Ticari ve Mali İmalat Firmalarının Finansal Performanslarının Değerlendirilmesi ve İç Kontrol Sistemlerinin Finansal Performansa Etkisi: Hatay İli Örneği [Doktora tezi]. İnönü Üniversitesi.
• Tonus, H. Z., & Özkan Tez, H. (2013). Farklı paydaşların kurumsal itibarı değerlendirmelerindeki farklılığın sosyal ve finansal performans algılarıyla ilişkisi. Dumlupınar Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, 35, 12–26.
• Yalçın, N., & Bayrakdaroğlu, A. (2012). Strategic financial performance evaluation of the Turkish companies traded on ISE. Ege Akademik Bakis (Ege Academic Review), 12(4), 529–529. https://doi. org/10.21121/eab.2012419514
• Yavuz, H., & Öztel, A. (2017). Entropi Tabanlı Copras yöntemi ile ölçek bazında finansal performans analizi: Bilgi ve iletişim sektöründe bir uygulama. In 1. Ierfm Tam Metin Bi̇ldi̇ri̇ler Ki̇tabı (pp. 122–141). http://hdl.handle.net/11772/2326
• Yıldırım, B.F. & Önder, E. (2014). İşletmeciler, mühendisler ve yöneticiler için operasyonel, yönetsel ve stratejik problemlerin çözümünde çok kriterli karar verme yöntemleri. Dora Yayıncılık.
• Yıldırım, M., Altan, İ. M., & Gemici, R. (2018). Kurumsal yöneti̇m ı̇le fi̇nansal performans arasında ı̇li̇şki̇ni̇n Entropi̇ Ağırlıklandırmalı Topsis yöntemi̇ değerlendi̇ri̇lmesi̇: Bi̇st’te ı̇şlem gören gıda ve ı̇çecek şi̇rketleri̇nde bi̇r araştırma. Muhasebe ve Vergi Uygulamaları Dergisi, 11(2), 130–152. https://doi. org/10.29067/muvu.340436
• Yıldız, B. (2013). Sağlık İşletmelerinde Finansal Performansı Etkileyen Unsurlar ve Finansal Performansın Ölçülmesi: Hastanelerde Bir Uygulama [Doktora tezi]. T.C. Atatürk Üni̇versi̇tesi̇. Zhang, X., Wang, C., Li, E., & Xu, C. (2014). Assessment model of ecoenvironmental vulnerability based on improved entropy weight method. Scientific World Journal, 2014. https://doi.org/10.1155/2014/797814