THE REPAIR OF THE SILIFKE BRIDGE IN THE 19TH CENTURY AND ICEL'S CONTRIBUTION TO DEVELOPMENT EFFORTS

Yıl 2021, Cilt: 4 Sayı: 2, 69 - 85, 30.06.2021

Ayhan Yalçın

Öz

In the 19th century, especially after the start of Tanzimat Period, modernization moves in the Ottoman Empire gained great momentum. With the newly established provincial administration system in this period, development initiatives by local administrative units accelerated as well. Starting from 1845, the development reports prepared by the zoning council in the Province of Konya proposed the projects of constructing Konya-Silifke-Taşucu Road and Taşucu Pier for the development of İçel Sanjak, which was then a part of Konya. Under these projects, it was also stated that the Stone Bridge in Silifke should be repaired.
From 1848 to 1873, many exploratory surveys were conducted for the repair of the bridge and survey reports were prepared. These surveys were first carried out by Konya Province, however, after İçel Sanjak became a part of Adana Province in 1869, they started to be carried out by Adana Province. In survey reports, several different reparation costs were estimated. Finally, in 1873, the repairing began.
After the bridge was repaired, it was also hoped that some other public works investments would be made in the town of Silifke such as building norias and fountains for water distribution to the town, constructing a slaughterhouse and a leather processing facility, building a new bazaar, paving the streets, and building a school. Since the financial power of both the Municipality of Silifke and the national government was insufficient for the construction of these facilities, a different solution was devised. With the permission of the government, commercial cars and animals crossing the Stone Bridge started to be charged a toll for a period of three years. As the planned facilities could not be completed in these three years, the tax collection period was extended further. Thus, a contribution was made to the development of Silifke with the income obtained from the bridge.

Anahtar Kelimeler

Stone Bridge, Repair, Mill, Wall of water, Transition tax

19. YÜZYILDA SİLİFKE KÖPRÜSÜ’NÜN TAMİRİ VE İÇEL'İN KALKINMA ÇABALARINDAKİ KATKISI

Öz

19. yüzyılda, özellikle Tanzimat Dönemi ile birlikte Osmanlı İmparatorluğu’nda modernleşme hamleleri büyük ivme kazanmıştır. Bu dönemde, oluşturulan yeni taşra idare sistemiyle yerel idari birimlerin kalkınma girişimleri de hız kazanmıştır. 1845 yılından itibaren Konya Vilayeti’ndeki imar meclisinin hazırladığı kalkınma raporlarında Konya’ya bağlı olan İçel Sancağı’nın da kalkınması için Konya-Silifke-Taşucu yolu ve Taşucu İskelesi inşasına başlanması projesi önerilmiştir. Bu projenin bir parçası olarak Silifke’deki Taş Köprü’nün de tamiratı gerektiği belirtilmiştir.
1848 yılından başlayarak 1873 yılına kadar köprünün tamiri için birçok kez keşifler yapılıp keşif raporları hazırlanmıştır. Keşifler önce Konya Vilayeti’ince, yaptırılmıştır. 1869 yılında İçel Sancağı Adana Vilayeti’ne bağlanınca yeni keşifler Adana Vilayet’ince yaptırılmıştır. Keşif raporlarında tamirat için çok farklı keşif bedelleri belirlenmiştir. Nihayet 1873’te tamirat başlamıştır. Ayrıca köprünün ayaklarına bitişik sulama amaçlı su bendi ve harkları da yapılmıştır.
Köprünün tamiratı sonrasında Silifke kasabasında bayındırlık yatırımları yapılmak istenmiştir: Kasabaya su dağıtımı için su dolabı ve çeşmeler yapılması, mezbaha ve deri işleme tesisi, yeni bir çarşı inşası, sokaklara kaldırım döşenmesi, okul inşa edilmesi gibi. Bu tesislerin inşası için Silifke Belediyesi’nin ve devletin mali gücü yetersiz olduğundan başka çözüm yöntemi geliştirilmiştir. Hükümetin izni ile Köprüden geçen ticari arabalar ve hayvanlardan 3 yıl süreyle geçiş vergisi alınmaya başlanmıştır. Yapılması düşünülen tesisler tamamlanamadığı için daha sonra vergi alınma süresi uzatılmıştır. Böylece, köprüden sağlanan gelirle Silifke’nin kalkınmasına katkı sağlanmıştır.

Anahtar Kelimeler

Taş Köprü, Tamir, Değirmen, Su bendi, Geçiş vergisi

Kaynakça

• Referans1 Adana Vilayet Salnamesi (H. 1287, 1289, 1308-1320).
• Referans2 BOA. BEO. 2204.165255 /BOA. BEO. 2932.219838/BOA. A. MKT. 30. 76/BOA. A. MKT. 57. 89/BOA. A. MKT. MHM. 461.20/BOA. A. MKT. MVL. 17. 98/BOA. A. MKT. NZD. 420 .32/BOA. A. MKT. UM. 351.22/BOA. A. MKT. UM.543.65 /BOA. DH. MKT. 649. 28 /BOA. DH. MKT. 1009.52/BOA. HR. MKT. 678. 57 /
• Referans2 BOA. İ. DH. 655.45560/BOA. İ. MVL. 227.7737/BOA. İ. ŞD. 20.867/BOA. İ. TNF. 16.28/BOA. MVL. 17.98/BOA. MVL. 504.60/BOA. MVL. 509.53/BOA. MVL. 533.63/BOA. MVL. 616.75/BOA. ŞD. 1702.38/BOA. ŞD. 2114.37/BOA. ŞD. 2116. 26/BOA. ŞD. 2117. 9/BOA. ŞD. 2122. 10/BOA. ŞD. 2132. 8/BOA. ŞD. 2135.3/BOA. ŞD. 2136.2/BOA. ŞD. 2856. 30/BOA. Y. PRK. MYD. 18.50
• Referans4 Balcı, E. (2004). 1868 tarihli bir bayındırlık layihası: Konya-Silifke yolunun şoseye çevrilmesi ve bölgedeki zeytin ormanlarının ıslahı projesi, Türk Dünyası Araştırmaları, 150, 107-144.
• Referans5 Çadırcı, M. (1991). Tanzimat Döneminde Anadolu Kentlerinin Sosyal ve Ekonomik Yapıları, Ankara: (Türk Tarih Kurumu Yayınları).
• Referans6 Çulpan, C. (1975). Türk Taş Köprüleri, Ankara: (Türk Tarih Kurumu Yayınları).
• Referans7 Gazel, A. A. (2016). İçel sancağının yönetim merkezi olmak için kazalar arasında yaşanan mücadele, A. Ü. Türkiyat Araştırmaları Enstitüsü Dergisi, 56, 1215-1253.
• Referans8 https://www.pinterest.com/pin/337277459574522426). Erişim Tarihi: 23.03.2021.
• Referans9 https://twitter.com/EskiMersin/status/1025720928737665024/photo/1). Erişim Tarihi: 23.03.2021.
• Referans10 Keil, J, Wilhelm, A. (1931). Monumenta Asiae Minoris Antiqua (MAMA) III, Menchester.
• Referans11 Koç, Ö. (2007). Göksu Deltasının Jeolojik Evrimi, (Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi) Mersin Üniversitesi Fen Bilimleri Enstitüsü, Mersin.
• Referans12 Keleş, E. (2018). İçil Sancağı’nın sosyo-ekonomik ve coğrafî durumu (imar meclisi raporuna göre /1845), Türk Tarihine Dair Yazılar III, 485-508.
• Referans13 Langlois, V. (1861). Voyage Dans la Cilicie, Paris.
• Referans14 Stark, F. (1977). Alexander’s Path from Cairo to Cilicia, (3. Baskı), London.
• Referans15 Strabon, (2015). Geographika, (çev. Adnan Pekman), İstanbul: (Arkeoloji ve Sanat Yayınları).
• Referans16 Tuğlacı, P. (1985). Osmanlı Şehirleri, İstanbul: (Milliyet Yayınları).
• Referans17 Yalçın, A. (2004). Temettuat defterlerine göre 19. yüzyıl ortalarında Silifke kazasının sosyal ve ekonomik yapısı, Ankara Üniversitesi, Osmanlı Tarihi Araştırma ve Uygulama Merkezi Dergisi, 15, 13-87.
• Referans18 Yeşilbaş, E. (2016). Silifke Taş Köprü’nün rölöve tespitleri ve tarihi dönem analizi, Akdeniz Sanat Dergisi, 19, 92-123.