Ayasofya Cami’sinin İbadete Açılmasının İç Politikaya Yansıması: Parti Liderlerinin Sosyal Medya Paylaşımları

Yıl 2023, , 659 - 684, 15.03.2023

Tuba Kalçık

https://doi.org/10.56720/mevzu.1230171

Öz

Teknolojinin getirdiği yenilikler hayatın birçok alanında olduğu gibi si-yasal alanı da yakından etkileyip, dönüştürmüştür. Eskiden hedef kitlesi ile basın-yayın organları üzerinden iletişime geçen siyasal aktörler, bugün akıllı telefon aracılığıyla bile kısa bir sürede yoğun bir kitleye ulaşma şansına sahiptirler. Sosyal medya bu açıdan siyasal iletişim alanında önemli bir dönüşüme katkı sağlamıştır. Sosyal medya, seçmenlerle iletişime geçmede ve kamuoyu oluşturmadaki gücünü gören siyasal aktörlerin vazgeçilmezi haline gelmiştir. Çalışma, Ayasofya Camisi’nin ibadete açılmasını, muhafazakâr-sağ kesimin en büyük temsilcisi konumunda olan Adalet ve Kalkınma Partisi ile seküler-Batıcılık geleneğinin en büyük temsilcisi konumunda olan Cumhuriyet Halk Partisi’nin liderlerinin sosyal medya paylaşımlarına nasıl yansıdığını incelemeyi amaçlamaktadır. Bu bağlamda, ilk olarak günümüzde önemli bir siyasal iletişim platformu olan sosyal medyanın nasıl kullanıldığı ve sembolik açıdan Ayasofya’nın önemi ele alındıktan sonra 24 Temmuz 2020’de Ayasofya Camisi’nin ibadete açılmasının Türk siyasetine yansıması, Türkiye’nin siyaset alanında oy oranı açısından da iki büyük partisi konumunda olan AK Parti ve CHP’nin liderlerinin sosyal medya paylaşımları söylem analizi üzerinden incelenmiştir. Elde edilen bulgulara göre, Ayasofya Camisi’nin ibadete açıl-masını, muhafazakâr-sağ kesimin en büyük temsilcisi konumunda olan AK Parti ile seküler-Batıcılık geleneğinin en büyük temsilcisi konumunda olan CHP liderlerinin siyasetteki konumlanışlarındaki farklılıkların sosyal medya-daki paylaşımlarına da yansıdığı görülmüştür.

Anahtar Kelimeler

Ayasofya, Politika, AK Parti, CHP, Sosyal Medya

The Reflection of the Opening Hagia Sophia Mosque on Turkish Politics: The Social Media Posts of the Leaders of Turkey

Öz

The innovations brought up by the technology have affected and trans-formed the political area as well as in many space of life. Political actors, who used to communicate with their target audience through the media, today have the chance to attain a large audience in a short time, even via smart phones. In this respect, social media has contributed to an important transformation in the field of political communication. Social media has become indispensable for political actors who see its power in communicating with voters and forming public opinion. In this study, firstly, how social media is used as a political communication tool and accordingly, how the opening of the Hagia Sophia Mosque on July 24, 2020 was reflected on Turkish politics, the social media posts of the leaders of Turkey's two largest parties, The Justice and Development Party and The Republican People’s Party, were examined through discourse analysis. In the study, evaluated according to the findings, it was conclcuded that the opening of the Hagia Sophia Mosque to worship, the differences in the political positions of the AK Party, as the largest representative of the conservative-right wing, and the CHP leaders, as the largest representative of the secular-Westernist tradition, were also reflected in their posts on social media.

Anahtar Kelimeler

Hagia Sophia, Politics, AK Party, CHP, Social Media

Kaynakça

• Acar, Y. (2020). Ayasofya-i Kebir Cami-i’nin İbadete Açılmasının Dünya Basınında Yansımaları ve Turizm Faaliyetlerine Etkisi. Journal of Tourism and Gastronomy Studies 8(4), 3396-3407.
• Arklan, Ü. (2016). Sosyal medyanın siyasal amaçlı kullanımı: ağ kuşağının kullanım alışkanlıkları üzerine bir araştırma. Gümüşhane Üniversitesi Elektronik Dergisi, 2 (4), s.618-657.
• Aziz, A. (2003). Siyasal İletişim. Ankara: Nobel Yayınevi.
• Barlas, N. (2018). Siyasal İletişimde Dijitalleşme: 24 Haziran 2018 Cumhurbaşkanlığı Seçimleri Üzerine Karşılaştırmalı Bir Twitter Analizi (Yüksek Lisans Tezi). Kadir Has Üniversitesi Lisansüstü Eğitim Enstitüsü, İletişim Bilimleri Anabilim Dalı.
• Bilmez, M. B. (2016).“Türkiye‟de Kamu Kurum ve Kuruluşlarının Sosyal Medya Kullanımı”, Hacettepe Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Bilişim Hukuku Tezsiz Yüksek Lisans Bitirme Projesi, Ankara.
• Bostancı, M. (2014). Siyasal İletişim 2.0. Erciyes İletişim Dergisi Cilt: 3, Sayı:3
• Bölükbaşı, Y. Z. (2021). Etno-Seküler Tasarımdan Etno-Dinsel Tassavura: “Mahzun Mabed”den Camii Kebire Ayasofyanın Dönüşümü. Milliyetçilik Araştırmaları Dergisi, 3(1), 47-78.
• Cumhuriyet Halk Partisi Resmi Web Sitesi (2020). “CHP Grup Toplantısı”, 14.07.2020, https://chp.org.tr/haberler/chp-genel-baskani-kemal-kilicdaroglu-tbmm-chp-grup-toplantisinda-konustu- 14-temmuz-2020. (05.01.2023)
• Cumhuriyet Halk Partisi Resmi Web Sitesi (2020). “CHP Lideri Kılıçdaroğlu, ‘Bir ülke, Bir Kent’ Yotube Kanalında”, 10.07.2020, https://chp.org.tr/haberler/chp-lideri-kilicdaroglu-bir-ulke-bir-kent-youtube-kanalinda. (05.01.2023)
• Çelik, Hilal ve Ekşi, Halil (2008). “Söylem analizi.” Marmara Üniversitesi Atatürk Eğitim Fakültesi Eğitim Bilimleri Dergisi. 27: 99-117.
• Darı, A . (2018). Sosyal Medya ve Siyaset: Türkiye’deki Siyasi Partilerin Sosyal Medya Kullanımı. Al Farabi Uluslararası Sosyal Bilimler Dergisi, 2 (1) , 1-10 . https://dergipark.org.tr/tr/pub/farabi/issue/33998/370664
• Demirtaş, Z., Demirtaş, İ. (2017) “Kriz Dönemlerinde Sosyal Medya Kullanımı:15 Temmuz Darbe (Kalkışma) Girişimi Sonrasında Türkiye'deki Bakanlar Kurulu Üyelerinin Twitter Kullanımı Üzerine Bir İnceleme”, Süleyman Demirel Üniversitesi Vizyoner Dergisi, 8 (19), 137-146
• Devran, Y. (2011). Seçim Kampanyalarında Geleneksel Medya, İnternet ve Sosyal Medyanın Kullanımı. Ankara: Başlık Yayın Grubu.
• Dilmen, Necmi E. (2007), Yeni Medya Kavramı Çerçevesinde İnternet Günlükleri, Bloglar ve Gazeteciliğe Yansımaları, Marmara İletişim Dergisi. http://edergi.marmara.edu.tr/maruid/article/ view/5000013287/5000013607 (04.01.2023)
• Doğan, S. (2009) Sultan Abdülmecit Döneminde İstanbul Ayasofya Camii’ndeki Onarımlar ve Çalışmaları Aktaran Belgeler. Ahmet Yesevi Üniversitesi, Bilig Dergisi, S.49, s.1-34
• Düzenli, H. İ. (2020). “Kiliseden Camiye Dönüştürme ve İstanbul’da Kiliseden Dönüştürülen Camiler Hakkında Notlar”, FSM İlmî Araştırmalar İnsan ve Toplum Bilimleri Dergisi, 16, s. 387-423.
• Erdoğan, E. G. (2012). Bizans Dönemi’nde Ayasofya, Tarihçesi ve Mimari Özellikleri Hakkında Genel Bilgiler. İstanbul Sosyal Bilimler Dergisi, 1, 1-7
• Eyice, S. (1991). “Ayasofya”, TDV İslâm Ansiklopedisi, 4. cildinde, s. 206-210.
• Gül, S. S. ve Nizam, Ö. K. (2021). Sosyal bilimlerde içerik ve söylem analizi. Pamukkale Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, (42), 181-198. doi: 10.30794/pausbed.803182.
• Irak, H. (2022). Siyasal İletişimin Dijitalleşmesi: 2018 Cumhurbaşkanlığı Seçiminde Siyasal Partilerin Twitter Üzerinden Karşılaştırmalı Analizi . ARTS: Artuklu Sanat ve Beşeri Bilimler Dergisi, (7) , 203-234 . DOI: 10.46372/arts.1012960
• Irak, H. (2022). The Social Media Use by Political Parties in the Times of Crisis: The Case of the COVID-19 Pandemic Period . Anemon Muş Alparslan Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, 10 (2) , 615-634. DOI: 10.18506/anemon.1055878
• Irak, T. ve O. Yazıcıoğlu. (2012). Türkiye ve Sosyal Medya, 1. Basım. İstanbul: Okuyan Us Yayınları.
• İşler, A. (2020). “Ayasofya’nın Tekrar Camiye Dönüştürülmesi Meselesi ve Fetih Kutlamaları (1950- 1970)”. Bitlis Eren Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi. 9 (2): 301-307.
• Karakoç, S. (1987), İnsanlığın Dirilişi, İstanbul, Diriliş Yayınları
• Kazaz, M. ve Tümen, E. (2013). “Tanıtım Amaçlı Sosyal Medya Kullanımı: Gençlik Ve Spor Bakanlığı Örneği”, http://docplayer.biz.tr/913144-Tanitim-amacli-sosyal-medya-kullanimi-genclik-ve-spor-bakanligi- ornegi.html (05.01.2023)
• Mayfield, A. (2008). What is social media?, https://www.icrossing.com/uk/sites/default/files_uk/insight_pdf_files/What%20is%20So cial%20Media_iCrossing_ebook.pdf. (22.12.2022)
• Özdemir, H. (2014). “Fatih’in Vakfiyesi Ve Roma’nın Fethi Müjdesi”, Fatih Sultan Mehmet Vakıf Üniversitesi Bülteni, Ayasofya Özel Sayısı, s. 3-5.
• Öztürk, S., (2003), “İstanbul’un Fethinden Sonra Ayasofya Kilisesinin Camiye Çevrilişi”, Selçuk Üniversitesi Türkiyat Araştırmaları Dergisi, Sayı 14, 133-142.
• Tarhan, A. ve Fidan, Z. Siyasal Halkla İlişkilerde Medya Yönetiminin Rolü Ve Önemi:“1 Kasım 2015 Erken Genel Seçimleri Örneği”. Türkiye’de Siyasal İletişim Uygulamaları, 203.
• Taşçıoğlu, R. ve Sarıtaş, A. (2011). “Lider imajı oluşturmada fotoğraf: 2011 genel seçimlerinde kullanılan yazılı medya siyasal reklamları üzerine bir inceleme” Atatürk İletişim Dergisi, (8), 33-65.
• Torun, T. (2020). Jürgen Habermas’ın kamusal alan kavrayışı: rasyonel politik irade oluşumu. Kaygı, 19(1), 220- 238.
• Türkiye Cumhuriyeti Cumhurbaşkanlığı Resmi Web Sitesi (2020). “Millete Sesleniş Konuşması”, 10.07.2020, https://www.tccb. gov.tr/konusmalar/353/120589/millete-seslenis-konusmasi. (05.01.2023).
• Türkiye’de siyasal iletişim uygulamaları içinde, Editör: Şükrü Balcı, Literatür
• Van Dijk, T. (2003). Söylem ve İdeoloji Çokalanlı Bir Yaklaşım. B. Çoban & Z. Özarslan (Der.), Söylem ve İdeoloji mitoloji, din, ideoloji içinde (ss. 13-113) İstanbul: Su.
• Vural, B.A. ve M. Bat. (2010)."Yeni Bir İletişim Ortamı Olarak Sosyal Medya: Ege Üniversitesi İletişim Fakültesi‟ne Yönelik Bir Araştırma", Journal of Yaşar University, 5, 3348-3382.
• Yardım, G. ve Doğruel, H. (2019). Eleştirel Söylem Çözümlemesi Bağlamında Haber Metinlerinin İncelenmesi: Pipa Bacca Cinayeti Örneği, Erciyes İletişim Dergisi, Ocak/January, 6(1), 137-14
• Yaşar, İ. H. (2020). Sosyal medya ve siyaset. Ankara: Orion Akademi