Fethu’z-zerâi’ ve tatbikâtühu fi mecâli’l-i’tidâi’l-elektruni. Muâz b. Abdullatîf en-Nâyif. Beyrut: Dâru İbn Hazm, 1439/ 2018.

Yıl 2020, Sayı: 4, 285 - 291, 15.09.2020

Talha Yiğit

https://doi.org/10.5281/zenodo.4026131

Öz

İslam, insanı beş temel prensiple koruma altına alarak onun huzurunun temellerini atmıştır. Usulü fıkıhta, mekâsıd-ı hamse olarak nitelenen bu prensipler bazen doğrudan, bazen de dolaylı emir ve yasaklarla koruma altına alınmıştır. Bu dolaylı koruma zerîa (vesile) başlığında ya ileride kuvvetle muhtemel doğabilecek bir tehlikeyi önleme (sedd-i zerâi’), ya da maslahatın mefsedetinden çok daha fazla olduğu durumların önünü açmak (fethu’-zerîa) olarak kullanılmıştır. Dolaylı koruma temelde bu iki tâlî delilden yola çıkılarak sağlanmaktadır. Fethu’z-zerâi’, içtihad sahasının bir ürünüdür. Bu kaideye göre, mefsedet ve maslahat dengesi gözetildikten sonra içinde bulunulan her türlü hal gözetilerek maslahata giden yolun önünün açılmasıdır. Yalnız “fethu’-zerâi”, “sedd-i zerâi” kadar ne bu sahada bulmuş ne de yeteri kadar çalışılmıştır. Özellikle günümüzde bu isim çerçevesinde bazı çalışmalar olsa da doyurucu veriye sahip olduğu söylenemez. Bunun nedeni zorluğu, bu konudaki çalışmaların yetersizliği, sahasının darlığı ve ilgili bilginin usûl ve makâsıd kitaplarında dağınık şekilde bulunmasıdır. Bu durum, yorucu olması kaidenin yorucu olması nedeniyle pek yanaşılmamasına yol açmıştır. Yalnız değerlendirmesi yapılacak bu kitap, fethu’z-zerâî prensibinden hareket ederek sanal suçlar özelinde uygulamasını yaparak özenle çalışılmış bir eserdir.

Anahtar Kelimeler

fethu'z-zerâi', seddü'z-zerâi', siber saldırı, internet suçları, lisanssız program kullanma

Kaynakça

• Muâz b. Abdullatîf en-Nâyif, “Fethu’z-zerâi’ ve tatbikâtühu fi mecâli’l-i’tidâi’l-elektruni”, Beyrut: Dâru İbn Hazm, 1439/ 2018.