Çokkültürlülük, Dinî Çoğuculuk ve Avrupa’daki Müslümanlar

Yıl 2022, Sayı: 7, 125 - 150, 15.03.2022

Mesut Düzce

https://doi.org/10.5281/zenodo.6352531

Öz

Günümüzde çokkültürlülük toplumların içinde bulunduğu bir verili du-ruma göndermede bulunmaktadır. Bugünkü toplumsal bağlam farklı renkle-rin oluşturduğu, farklı dil, din, kimlik ve kültürlerin bir arada yaşadığı heterojen bir kamusallığa işaret etmektedir. Bu verili durum, pek çok bakımdan farklılıklara sahip olan insanların biraradalığını gerektirdiği için çokkültürlülüğün bir problem olarak da ortaya çıkmasına zemin oluşturmaktadır. Bu çalışmada çokkültürlülük bağlamında Avrupa’daki Müslümanların durumu ve yaşadıkları meseleler ele alınmıştır. Bu çerçevede önce çokkültürlülük kavramı üzerinde durularak onun nasıl anlaşıldığı tartışılmış, ardından çokkültürlülüğe ilişkin geçmişte ve modern dönemde geliştirilen bazı yaklaşımlar değerlendirilmeye çalışılmıştır. Daha sonra ulus-devlet ile çokkültürlülük ilişkisi üzerinde durulmuştur. Son olarak dinî çoğulculuk tartışmaları da dikkate alınarak Avrupa’daki Müslümanların durumu değerlendirilmeye çalışılmıştır.

Anahtar Kelimeler

Din Sosyolojisi, Avrupa, Çokkültürlülük, Müslümanlar

Multiculturalism, Religious Pluralism and Muslims in Europe

Öz

Today, multiculturalism refers to a given situation in which societies ex-ist. The current social context indicates a heterogeneous publicity formed by different colors, where different languages, religions, identities and cultures live together. Since this given situation requires the coexistence of people with differences in many respects, it also lays the groundwork for the emergence of multiculturalism as a problem. In this study, the situation of Muslims in Europe and the issues they experience in the context of multiculturalism are discussed. In this context, firstly, the concept of multiculturalism and how it is understood has been discussed, and then some approaches developed in the past and modern period related to multiculturalism were tried to be evaluated. Later, the relationship between nation-state and multiculturalism was dwelled on. Finally, the situation of Muslims in Europe has been tried to be evaluated by taking into account the religious pluralism discussions.

Anahtar Kelimeler

Sociology of Religion, Europe, Multiculturalism, Muslims

Kaynakça

• Akkum, M. (2001). Etnik Kümeler Küreselleşmeden Nasıl Etkilenecek? İçinde Modernleşme ve Çok Kültürlülük (ss. 38-40). Helsinki Yurttaşları Derneği.
• Anderson, B. (1995). Hayali Cemaatler: Milliyetçiliğin Kökenleri ve Yayılması (İ. Savaşır, Çev.). Metis Yayınları.
• Aydın, M. (2005). Paradigmanın Yeni Adı: Dinsel Çoğulculuk. İçinde M. Aydın (Ed.), Hristiyan, Yahudi ve Müslüman Perspektifinden Dinsel Çoğulculuk ve Mutlaklık İddiaları (ss. 15-49). Ankara Okulu.
• Baumann, G. (2006). Çokkültürlülük Bilmecesi (I. Demirakın, Çev.). Dost Kitabevi Yayınları.
• Bayraklı, E., & Hafez, F. (2019). European Islamophobia Report 2019. SETA.
• Berlin, I. (2014). Personal Impressions. Princeton University Press.
• Canatan, K. (2008). Sosyoloji Söyleşileri. Eskiyeni.
• Çırakman, A., & Sunar, L. (2006). Oryantalizmin Batısı ve Oryantalist Söylem. İçinde Uluslararası Oryantalizm Sempozyumu (ss. 105-118). İstanbul Büyükşehir Belediyesi.
• D’Costa, G. (2005). Çoğulcu Bakışaçısının İmkânsızlığı. İçinde M. Aydın (Ed.), Hristiyan, Yahudi ve Müslüman Perspektifinden Dinsel Çoğulculuk ve Mutlaklık İddiaları (ss. 193-206). Ankara Okulu.
• Economic and Social Research and Training Centre for Islamic Countries. (2018). Global Muslim Diaspora: Preliminary Findings. https://www.sesric.org/publications-detail.php?id=477
• Ensaroğlu, Y. (2001). Modernleşme Sürecinde Çokkültürlülük. İçinde Modernleşme ve Çokkültürlülük (ss. 85-87). Helsinki Yurttaşları Derneği.
• Fulbrook, M. (2018). Almanya’nın Kısa Tarihi (S. Gürses, Çev.). Boğaziçi Üniversitesi Yayınları.
• Habermas, J. (2012). “Öteki” Olmak “Öteki”yle Yaşamak (İ. Aka, Çev.). Yapı Kredi Yayınları.
• Hick, J. (2005). Dinsel Çoğulculuğun İmkânı: Gavin D’Costa’ya Yanıt. İçinde M. Aydın (Ed.), Hristiyan, Yahudi ve Müslüman Perspektifinden Dinsel Çoğulculuk ve Mutlaklık İddiaları (ss. 207-213). Ankara Okulu.
• Hobsbawm, E. (2006). Giriş: Gelenekleri İcat Etmek. İçinde E. Hobsbawm & T. Ranger (Ed.), & M. M. Şahin (Çev.), Geleneğin İcadı (ss. 1-18). Agora Kitaplığı.
• Kirman, M. A. (2011). Devlet. İçinde Din Sosyolojisi Terimleri Sözlüğü. Rağbet Yayınları.
• Köker, L. (2010). Türkçe Baskıya Önsöz: “Charles Taylor: Kimlik/Farklılık Sorununa Sahici Demokratik Çözüm Arayışı”. İçinde A. Gutmann (Ed.), Çokkültürcülük:Tanınma Politikası (ss. 11-14). Yapı Kredi Yayınları.
• Küçükcan, T. (2003). Avrupa’da Kültürel Çoğulculuk, Göçmenler ve Türk Toplumu. 47-60.
• Kymlicka, W. (1998). Çok Kültürlü Yurttaşlık: Azınlık Haklarının Liberal Teorisi. Ayrıntı Yayınları.
• Malik, K. (2007). Against Multiculturalism. Https://Newhumanist.Org.Uk/. https://newhumanist.org.uk/523/against-multiculturalism
• Montesquieu. (2020). Kanunların Ruhu Üzerine (B. Günen, Çev.). Türkiye İş Bankası Kültür Yayınları.
• Muthu, S. (2003). Enlightenment against Empire. Princeton University Press.
• Parekh, B. (2002). Çokkültürlülüğü Yeniden Düşünmek (B. Tanrıseven, Çev.). Phoenix.
• Pew Researsh Center. (2017). Europe’s Growing Muslim Population. https://www.pewforum.org/2017/11/29/europes-growing-muslim-population/
• Potz, R. (2008). Avusturya. İçinde A. Köse & T. Küçükcan (Ed.), Avrupa Birliği Ülkelerinde Din-Devlet İlişkisi (ss. 81- 96). İsam Yayınları.
• Robbers, G. (2008). Almanya. İçinde A. Köse & T. Küçükcan (Ed.), Avrupa Birliği Ülkelerinde Din-Devlet İlişkisi (ss. 43-80). İsam Yayınları.
• Schnapper, D. (1995). Yurttaşlar Cemaati: Modern Ulus Fikrine Dair (Ö. Okur, Çev.). Kesit Yayıncılık.
• Smith, A. D. (2002). Ulusların Etnik Kökeni (S. Bayramoğlu & H. Kendir, Çev.). Dost Kitabevi Yayınları.
• Turhan, M., & Uluşahin, N. (2007). Isiah Berlin’in Liberalizmi ve Değerlerin Plüralizmi. Liberal Düşünce Dergisi, 12(45), 73-104. https://dergipark.org.tr/en/pub/liberal/issue/48197/609973
• Vico, G. (2007). Yeni Bilim (S. Önal, Çev.). Doğu Batı Yayınları.
• Yeneroğlu, M. (2016). Batı Avrupa Ülkelerinde Müslüman Azınlıkların Sorunları. https://www.mustafayeneroglu.com/bati-avrupa-ulkelerinde-musluman-azinliklarin-sorunlari/