Yaratıcı Düşünmeyi Öğrenme Motivasyonu Ölçeği: Türkçe Geçerlik ve Güvenirlik Çalışması

Yıl 2023, Sayı: 10, 359 - 383, 15.09.2023

Arzu Atalay , Fatih Dereli

https://doi.org/10.56720/mevzu.1275084

Öz

Bu çalışmanın amacı, 2017 yılında Al-Zu’bi Omar-Fauzee ve Kaur tara-fından okul öncesi dönem çocuklarına yönelik hazırlanmış “Yaratıcı Düşün-meyi Öğrenme Motivasyonu Ölçeği (Motivation to Learn Creative Thinking Scale)”nin Türkçe uyarlaması yapılarak geçerlik ve güvenirlik çalışmasını gerçekleştirmektir. Bu amaca bağlı olarak çalışmada nicel araştırma yöntemlerinden tarama modeli kullanılmıştır. Bu kapsamda 2020-2021 eğitim öğretim yılı bahar döneminde İstanbul’da bağımsız anaokulları ve ilkokullar bünyesindeki anasınıflarında görevine devam eden ve verilerin daha hızlı ve kolay elde edilmesi için uygun örnekleme yöntemine göre belirlenen 41 öğretmen ve 189 çocuk araştırmanın çalışma grubunu oluşturmaktadır. Araştırmada veri toplamak için Yaratıcı Düşünmeyi Öğrenme Motivasyonu Ölçeği (Motivation to Learn Creative Thinking Scale) kullanılmıştır. Ölçek uyarlama çalışmasında öncelikle dil incelenmiştir. Açımlayıcı Faktör Analizi kullanılarak yapı geçerliğine bakılmıştır. Ardından güvenirlik analizlerine yer verilmiştir. Örneklem büyüklüğünün KMO=,933 ve Bartlett’s Sphericity testi p=,000≤0.05 sonuçlarına göre faktör analizi yapılabilmesine uygun olduğu saptanmıştır. Açımlayıcı Faktör Analizi sonucunda maddelerde 5 faktörlü bir yapı elde edilmiştir. Cronbach Alfa güvenirlik katsayısının ölçeğin tamamı için 0,94 olduğu görülmüştür. Yapılan analizler kapsamında Yaratıcı Düşünmeyi Öğrenme Motivasyonu Ölçeği Türkçe formunun geçerli ve güvenilir olduğu sonucuna ulaşılmıştır.

Anahtar Kelimeler

Yaratıcı düşünme, motivasyon, okul öncesi eğitim, erken çocukluk eğitimi

Etik Beyan

Yapılan bu çalışmada araştırma etiği ilkeleri gözetilmiş olup gerekli etik kurul izinleri alınmıştır. Araştırma sürecinde alan uygulamaları öncesinde, araştırmanın yapıldığı Trakya Üniversitesi’nin Etik Komisyonu’ndan 24.02.2021 tarihli 2021.02.35 karar numaralı etik onayı alınmıştır. Bu makale Arzu Atalay'ın Fatih Dereli danışmanlığında yürüttüğü "Yaratıcı ev ortamının ve yaratıcı düşünmeyi öğrenme motivasyonlarının çocukların yaratıcılıklarına etkisi" başlıklı yüksek lisans tezinden üretilmiştir.

Motivation to Learn Creative Thinking Scale: Turkish Validity and Reliability Study

Öz

The aim of the research is to adapt the “Motivation to Learn Creative Thinking Scale” by Al-Zu’bi, Omar-Fauzee and Kaur (2017) to Turkish. For this aim, the survey model, one of the quantitative research methods was used in the study. In this context, 41 teachers and 189 children, who work in independent kindergartens and kindergartens within primary schools in Istanbul in spring semester of the 2020-2021 academic year and determined according to the convenience sampling method in order to obtain the data faster and easier, constitute the study group of the research. The Motivation to Learn Creative Thinking Scale was used to collect data in the study. Language validity, construct validity and reliability analysis were performed in the scale adaptation study. In order to determine the construct validity of the scale, firstly, Exploratory Factor Analysis was performed. KMO,933 and Bartlett's Sphericity test p=.000 ≤0.05 were found to be suitable for sample size and factor analysis of the study. As a result of the exploratory factor analysis, a five-factor structure of the items was obtained. The Cronbach Alpha reliability coefficient was found to be 0.94 for the entire scale. It was decided that the Motivation to Learn Creative Thinking Scale is a valid and reliable measurement tool.

Anahtar Kelimeler

Creative thinking, motivation, preschool education, early childhood education

Kaynakça

• Alder, Harry. Yaratıcı Zekâ. çev. Mehmet Zaman, Cüneyt Avşar. İstanbul: Hayat Yayıncılık, 2004.
• Al-Zu’bi, Mohammed - Omar Fauzee, Mohd Sofian - Kaur, Amrita. “The Relationship Between Creative Thinking And Motivation To Learn Creative Thinking Among Pre-Schoolers In Jordan.” European Journal of Education Studies 3/3 (2017), 426-442.
• Agnoli, Sergio vd. “The Emotionally İntelligent Use Of Attention And Affective Arousal Under Creative Frustration And Creative Success.” Personality and Individual Differences 142 (2019), 242–248. doi:10.1016/j.paid.2018.04.041
• Agnoli, Sergio vd. “The Role Of Motivation İn The Prediction Of Creative Achievement İnside And Outside Of School Environment”. Thinking Skills and Creativity 28 (2018), 167–176. doi:10.1016/j.tsc.2018.05.005
• Amabile, Teresa. “The Social Psychology Of Creativity: A Componential Conceptualization”. Journal of Personality and Social Psychology 45/2 (1983), 357-376. http://dx.doi.org/10.1037/0022-3514.45.2.357
• Amabile, Teresa. “How To Kill Creativity”. Harvard Business Review (1998), 76–87.
• Aslan, Esra. “Yaratıcı Düşünce Eğitimi” İlköğretim Çağına Genel Bakış İçinde. ed. Ayla Oktay ve Özgül Polat Unutkan. İstanbul: Morpa Yayınları, 2007.
• Ayvaşık, Halise Belgin. “Kaygı Duyarlılığı İndeksi Geçerlilik ve Güvenilirlik Çalışması”. Türk Psikoloji Dergisi 15 (2000), 43-57.
• Balakrishnan, Balakrishnan. “Exploring The İmpact Of Design Thinking Tool Among Design Undergraduates: A Study On Creative Skills And Motivation To Think Creatively”. International Journal of Technology and Design Education 32 (2022), 1799–1812. https://doi.org/10.1007/s10798-021-09652-y
• Berhenke, Amanda Ladd. Motivation, Self-Regulation, And Learning İn Preschool. Michigan: University of Michigan, Doktora Tezi, 2013.
• Büyüköztürk, Şener vd., Bilimsel Araştırma Yöntemleri. Ankara: Pegem Aka-demi, 24, 2018.
• Cesur, Canan - Demir, Mehmet Kaan. “Okul Öncesi Eğitim Alma Süresinin Çocukların Sınıf Kurallarına Uyum Ve Okul Motivasyonlarına Etkisinin Öğretmen Görüşlerin Göre İncelenmesi”. Ahi Evran Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi 6/1 (2020), 103-122.
• Corazza, Giovanni Emanuele - Agnoli, Sergio. “On the path towards the science of creative thinking”. Multidisciplinary Contributions To The Science Of Creative Thinking. ed. Giovanni Emanuele Corazza - Sergio Agnoli. Singapore: Springer, 2015.
• Çetin, Zeynep – Koyuncuoğlu, Birhan. İz Bırakmak: Çocuk, Sanat ve Yaratıcılık. Ankara: Vize Yayıncılık, 2013.
• Çimşir, Serap. “Temel Eğitimde Yaratıcı Düşünme Becerisinin Kazandırılmasının Önemi”. Sınırsız Eğitim ve Araştırma Dergisi 4/3 (2019), 283-299. DOI: 10.29250/sead.596929
• Çokluk, Ömay vd. Sosyal Bilimler İçin Çok Değişkenli İstatistik SPSS Ve LISREL Uygulamaları. Ankara: Pegem Akademi, 4. Baskı, 2016.
• Eckhoff, Angela. “Creativity İn The Early Childhood Classroom: Perspectives Of Preservice Teachers”. Journal of Early Childhood Teacher Education, 32/3 (2011), 240-255.
• Gayret, Hanife. Okul Öncesi Eğitim Kurumuna Devam Eden 60-72 Aylar Arasındaki Çocukların Motivasyon Düzeyleri ile Yaratıcılıkları Arasındaki İlişkinin İncelenmesi. Konya: Necmettin Erbakan Üniversitesi, Eğitim Bilimleri Enstitüsü, Yüksek Lisans Tezi,2021.
• Gözübüyük, Ayşe. Okul Öncesi Dönem Çocuklarının Motivasyon Düzeyleri ile Baba-Çocuk İlişkisi ve Bağlanma Biçimleri Arasındaki İlişkinin İncelenmesi. Ankara: Gazi Üniversitesi, Eğitim Bilimleri Enstitüsü, Yüksek Lisans Te- zi,2020.
• Karasar, Niyazi. Bilimsel Araştırma Yöntemleri. Ankara: Nobel Akademik, 2013.
• Kırışoğlu, Olcay Tekin. Sanatta Eğitim: Görmek, Öğretmek, Yaratmak. Ankara: Pegem Yayıncılık, 2002.
• Kline, Rex. Principles And Practice Of Structual Equation Modeling. New York: The Guilford Pres, 2011.
• Köyceğiz, Mehlika - Özbey Saide. “Okul Öncesi Eğitim Kurumlarına Devam Eden Çocukların Motivasyon Düzeylerinin Problem Çözme Becerileri ve Öğretmenlerine İlişkin Bazı Değişkenler Açısından İncelenmesi”. Folklor/edebiyat Dergisi 25/91 (2019), 571-610.
• Lew, Kyoung - Cho, Jungwon. “Creativity Analysis For Smart Specialist Of The Ubiquitous Era”. International Journal Of Smart Home 7/4 (2013), 183-194.
• Manoy, Janet Trineke - Sari, Astridtia Putri Junita. “Students' Creative Thin-king Based On Motivation To Learn During Online Learning”. E3S Web of Conferences 328, (2021), 1-7.
• Marques, Stela. “Can We Teach To Think İn Primary Schools? A Comparative Analysis Of The English And The Brazilian National Curriculum And The İmpact Of A Small-Scale Cognitive Enhancement Study İn Brazil”. Procedia- Social and Behavioral Sciences 137 (2014), 138–146.
• Özbey, Saide. “Okul Öncesi Dönem Çocuklarında Motivasyon ve Öz Düzenleme Becerileri Üzerine Bir İnceleme”. Akademik Sosyal Araştırmalar Dergisi 6/65 (2018a), 26-47.
• Özbey, Saide. “Okul Öncesi Dönem Çocuklarının Ahlaki Değer Davranışları ile Motivasyon Düzeyleri Arasındaki İlişkinin İncelenmesi”. Uluslararası Eğitim Bilimleri Dergisi 5/16 (2018b), 1-15.
• Özbey, Saide - Aktemur Gürler, Serap. “Okul Öncesi Eğitim Kurumlarına Devam Eden Çocukların Motivasyon Düzeyleri ile Sosyal Becerileri ve Problem Davranışları Arasındaki İlişkinin İncelenmesi”. Uluslararası Türkçe Edebiyat Kültür Eğitim Dergisi 8/1 (2019), 587-602.
• Özbey, Saide - Dağlıoğlu, Hacer Elif. “Adaptation Study Of The Motivastion Scale For The Preschool Children (DMQ18)”. International Journal of Academic Research, 4/2 (2017), 1-14.
• Özerbaş, Mehmet Arif. “Yaratıcı Düşünme Öğrenme Ortamının Akademik Başarı ve Bilgilerin Kalıcılığa Etkisi”. Gazi Eğitim Fakültesi Dergisi 31/3 (2011), 675-705.
• Öztunç, Mustafa. Ailenin Çocukların Yaratıcı Düşünme Yeteneği Üzerindeki Etkisi. Sakarya: Sakarya Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, Yüksek Lisans Tezi, 1999.
• Partnership for 21st Century Skills. “Framework For 21st Century Learning”. Erişim 03.02.2022. https://battelleforkids.org/
• Peker, Şeyma Saliha. Okul Öncesi Dönem Çocuklarının Oyun Oynama Eğilimleri ile Motivasyonları Arasındaki İlişkinin İncelenmesi.Ankara: Gazi Üniversitesi Eğitim Bilimleri Enstitüsü, Yüksek Lisans Tezi, 2019.
• Radwan, Walaa. Cognitive Motivation And Classroom Environment And Their Relationship To Creative Thinking For The Fourth-Grade Students. Gaza: Al-Azhar University, Faculty of Education, Yüksek Lisans Tezi, 2004.
• Recto, Angel. Foundations Of Education Anthropological, Psychological, Sociological, & Moral. Manila: Rex Book Store, 2005.
• Runco, Mark. Creativity: Theories And Themes: Research, Development, And Practice. Amsterdam: Elsevier, 2014.
• Ryan, Richard - Deci, Edward. “Intrinsic And Extrinsic Motivations: Classic Definitions And New Directions”. Contemporary Educational Psychology 25/1 (2000), 54– 67.
• Saban, Ahmet. Öğrenme ve Öğretme Süreci. Ankara: Nobel Yayınları, 2. Baskı, 2002.
• Shalley, Christina vd. “The Efects Of Personal And Contextual Characteristics On Creativity: Where Should We Go From Here?”. Journal of Management 30/6 (2004), 933–958.
• Sternberg, Robert - Lubart, Todd. “Buy Low And Sell High: An İnvestment Approach To Creativity”. Current Directions in Psychological Science 1/1 (1992), 1–5.
• Sternberg, Robert - Lubart, Todd. “Investing İn Creativity”. American Psychologist, 51/7 (1996), 677–688. http://dx.doi.org/10.1037/0003-066X.51.7.677.
• Tinsley, Howard - Kass, Richard. “The Latent Structure Of The Need Satisf-ying Properties Of Leisure Activities”. Journal of Leisure Research 11/4 (1979), 278.
• Torrance, Ellis Paul. Guiding creative talent. New Jersey: Prentice-Hall, 1962.
• Torrance, Ellis Paul. Creativity. Belmont CA: Dimensions Pub. Co.: In association with Fearon Publishers, 1969.
• Toy, Hakkı. İlköğretimin Öğrencilere Kazandırmayı Amaçladığı Ekonomiyle İlgili Eğitsel Nitelikler Konusunda Öğrenci Görüşleri: Ankara İli Örneği. Ankara: Ankara Üniversitesi, Eğitim Bilimleri Enstitüsü, Yüksek Lisans Tezi,2012.
• Turhan, Mithat - Çetinsöz, Burçin Cevdet. “Duygusal Zekâ ve Motivasyon Arasındaki İlişki: Turizm Programı Öğrencileri Üzerine Bir Araştırma”. Elektronik Sosyal Bilimler Dergisi 18/69 (2019), 268-287.
• Türkmen, Sare. 60-72 Aylık Çocukların Motivasyon Düzeyleri ile Duygusal Zekâ ve Benlik Algıları Arasındaki İlişkinin İncelenmesi. Ankara: Gazi Üniversitesi Eğitim Bilimleri Enstitüsü, Yüksek Lisans Tezi, 2019.
• Yıldız, Cansu. 60-66 Aylık Çocukların Bakış Açısı Alma ve Yaratıcı Düşünme Becerileri Arasındaki İlişkinin İncelenmesi. Ankara: Hacettepe Üniversitesi Eğitim Bilimleri Enstitüsü, Yüksek Lisans Tezi, 2016.
• Zembat, Rengin vd. “Okul Öncesi Öğretmen Adaylarının Öğretmenlik Mesleğine Yönelik Tutumları ile Akademik Motivasyonları ve Akademik Başarıları Arasındaki İlişkinin İncelenmesi”. Kuramsal Eğitimbilim Dergisi 11/4 (2018), 789-808.