Yapay Zekâ Uygulamalarının İletişim ve Halkla İlişkiler Alanlarındaki Akademik Yansımalarının Niteliksel Değerlendirilmesi

Yıl 2024, Sayı: 12, 381 - 409, 15.09.2024

Emel Kuşku Özdemir

https://doi.org/10.56720/mevzu.1486625

Öz

Yapay zekâ (A.I.), çeşitli alanlarda olduğu gibi iletişim ve halkla ilişkiler alanlarında da alışılmış yöntem ve araçları modernize ederek önemli değişikliklere neden olmaktadır. Teknolojik gelişmelerle birlikte evrim geçiren yapay zekâ uygulamaları, iletişim süreçlerini daha verimli ve etkili hale getiren yeni araçları tanıtarak hem zaman hem de kaynak tasarrufunu mümkün kılmaktadır. Özellikle kapsamlı veri analizlerinin, hedef kitle davranışlarını anlama yeteneklerinin yanı sıra otomatik yanıt sistemleri ve sohbet botları (chatbotlar) aracılığıyla sağlanan sürekli iletişim fırsatları dikkat çekicidir. Bu bağlamda, yapay zekânın iletişim ve halkla ilişkiler alanlarına getirdiği yeni fırsatlar, güncel sektörel uygulamalarda olumlu etkiler yaratmakta ve alanda konuyla ilgili yürütülen akademik çalışmalarda da yerini almaktadır. Bu çalışma, Dergi Park sisteminde yer alan dergilerde yayımlanmış olan iletişim ve halkla ilişkiler alanındaki yapay zekâ konulu akademik çalışmaları incelemeyi amaçlayan tanımlayıcı bir araştırmadır. Çalışmanın örneklemini, Dergi Park sisteminde 1990-2023 yılları arasında iletişim-yapay zeka ve halkla ilişkiler-yapay zekâ anahtar kelimeleriyle yayınlanmış makaleler oluşturmaktadır. Veriler, MAXQDA20 yazılımı kullanılarak analiz edilmiştir. Çalışmanın analizi, makalelerin başlıkları, özetleri, anahtar kelimeleri, yayınlanma yılları, yayın dilleri, kullanılan araştırma yöntemleri ve yazarların çalışma alanlarını dikkate alan sistematik ve yorumlayıcı bir yaklaşıma dayanmaktadır. Bulgulara göre iletişim, halkla ilişkiler ve yapay zekâ konulu toplamda 32 makale tespit edilmiştir ve bu makalelerin çoğunluğunun nitel araştırma yaklaşımı kullanılarak gerçekleştirildiği belirlenmiştir. Araştırma bulguları, yapay zekâ konusunda yayınlanan akademik çalışmaların sayısının yıllar içinde arttığını ancak toplam yayınlanan makale sayısının yetersiz olduğunu göstermektedir. Bununla birlikte yapay zekâ ile ilişkilendirilen iletişim alt konuları arasında çeşitlilik ve çok boyutlu bir yapı gösteren alan olarak halkla ilişkiler alanı dikkat çekerken, halkla ilişkiler uygulama alanları arasında en yoğun çalışmaların sırasıyla kurumsal iletişim, kriz iletişimi ve itibar yönetimi alanlarında olduğu görülmektedir.

Anahtar Kelimeler

Yeni Medya, Dijital İletişim, Dijital Halkla İlişkiler, Dijital Kurumsal İletişim, Dijital Kriz İletişimi, Dijital İtibar Yönetimi, Yapay Zekâ (A.I.)

Qualitative Evaluation of the Academic Reflections of Artificial Intelligence Applications in the Fields of Communication and Public Relations

Öz

Artificial Intelligence (AI), as in various other fields, is causing significant changes in the fields of communication and public relations by modernizing traditional methods and tools. AI applications, which have evolved with technological advancements, introduce new tools that make communication processes more efficient and effective, enabling both time and resource savings. Notably, comprehensive data analyses and the ability to understand target audience behaviors, along with continuous communication opportunities provided by automated response systems and chatbots, are particularly striking. In this context, the new opportunities that AI brings to the fields of communication and public relations are creating positive impacts in current sectoral practices and are also being reflected in academic studies conducted in the field. This study is a descriptive research aimed at examining academic studies on artificial intelligence in the fields of communication and public relations published in journals included in the Dergi Park system. The sample of the study consists of articles published in the Dergi Park system between 1990 and 2023, identified using the keywords communication-artificial intelligence and public relations-artificial intelligence. Data were analyzed using the MAXQDA20 software. The analysis of the study is based on a systematic and interpretive approach that considers the titles, abstracts, keywords, publication years, publication languages, research methods used, and the authors' fields of study. According to the findings, a total of 32 articles on communication, public relations, and artificial intelligence were identified, and it was determined that the majority of these articles were conducted using a qualitative research approach. The research findings indicate that the number of academic studies published on artificial intelligence has increased over the years, but the total number of published articles remains insufficient. Additionally, among the communication subtopics associated with artificial intelligence, public relations stands out as a diverse and multidimensional field, with the most intensive studies found in the areas of corporate communication, crisis communication, and reputation management, respectively.

Anahtar Kelimeler

New Media, Digital Communication, Digital Public Relations, Digital Corparate Communication, Digital Crisis Communication, Digital Corparate Reputation, Artificial intelligence (A.I.)

Kaynakça

• Baygül Özpınar, Şaha Burcu. “‘Yeni’ Teknolojiler ve Kurumsal İletişimin Yeni Araçları.” Etkileşim 4/7 (2021), 150–68. https://doi.org/10.32739/etkilesim.2021.7.122.
• Canöz, Kadir, at. al. “Halkla İlişkiler, Yapay Zekâ Ve Hegemonya: Eleştirel Bir Değerlendirme.” Karatay Sosyal Araştırmalar Dergisi, 11 (2023), 335–52. https://doi.org/10.54557/karataysad.1312694.
• Çağlayan, Sema. “Yapay Zekânın Halkla İlişkilerin Geleceğine Etkisi: Türkiye’de Halkla İlişkiler Profesyonelleri Ekseninde Bir Alan Araştırması.” Gümüşhane Üniversitesi İletişim Fakültesi Elektronik Dergisi 9/2 (2021), 783–816. https://doi.org/10.19145/e-gifder.916684.
• Çanğa Bayer, Elif. “Yapay Zekâya Ne Öğretiyoruz?” ODÜ Sosyal Bilimler Araştırmaları Dergisi (ODÜSOBİAD), 11/2 (2021), 603-620, doi: 10.48146/odusobiad.908134.
• Çataldaş, İbrahim - Özgen, Ebru. “Dijital Halkla İlişkiler Aracı Olarak Algoritmalar ve Yapay Zeka.” Social Sciences Studies Journal 7/91 (2021), 5227–38. https://doi.org/10.26449/sssj.3672.
• Çataldaş, İbrahim - Özgen, Ebru. “Artificial Intelligence in Digital Public Relations: A Delphi Study.” Etkileşim 6/12 (2023), 84–103. https://doi.org/10.32739/etkilesim.2023.6.12.215.
• Çeber, Burak - Karayel, Bilbil Emel. “Yapay Zekâ Uygulamalarının Halkla İlişkilerde İdeal Kullanımına Yönelik Bir Analiz.” Etkileşim 7/13 (2024), 110–41. https://doi.org/10.32739/etkilesim.2024.7.13.243.
• Çerçi, Ümmü Özlem. “An Innovative Communication Paradigm for the Future of Public Relations: Artificial Intelligence.” Türkiye İletişim Araştırmaları Dergisi Özel Sayı (2024), 128-147. https://doi.org/10.17829/turcom.1360264.
• Danso, Miriam Awurama Ohenewaa Annan, at. al. “Artificial Intelligence and Human Communication: A Systematic Literature Review.” World Journal of Advanced Research and Reviews 19/1 (2023), 1391–1403. https://doi.org/10.30574/wjarr.2023.19.1.1495.
• Garip, Sezen- İnceli, Pelinsu. “Yeniliklerin Yayılımı Bağlamında Instagram’da Yapay Zeka Ürünü Sanal Etkileyenin Takipçiler Tarafından Kabulüne Yönelik Bir İnceleme.” Erciyes İletişim Dergisi 8/2 (2021), 959–80. https://doi.org/10.17680/erciyesiletisim.888507.
• Ilıcak Aydinalp, Şükran Güzin. “Halkla İlişkiler Perspektifiyle YapayZekâ (A.I.).” Turkish Studies-Social Sciences Volume 15/4 (2020), 2283–2300. https://doi.org/10.29228/TurkishStudies.42106.
• Kara, Ayşe Simin- Kaya, Satı. “Yayın Çağından Sosyal Yayın Çağına: Risk Yönetiminde Bir Yapay Zekâ Modeli Önerisi.” İstanbul Ticaret Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi 22/ 46 (2023), 159–86. https://doi.org/10.46928/iticusbe.1286246.
• Kavut, Sevgi. “Türkiye’de Yapay Zeka Alanında Yazılan Tezlerin İçerik Analizi Yöntemiyle İncelenmesi.” Türkiye İletişim Araştırmaları Dergisi no. 41 (2022) 80–98. https://doi.org/10.17829/turcom.1051167.
• Kavut, Sevgi. “Toplumların Dijital Dönüşüm Aracı Olarak Yapay Zekâ Çalışmaları: Türkiye’nin ve Türk Devletleri Teşkilatının Yapay Zekâ Kullanımı Üzerine Bir Analiz.” Erciyes İletişim Dergisi 11/1 (2024) 325–44. https://doi.org/10.17680/erciyesiletisim.1346576.
• Koç, Nazlı - Başfırıncı, Cigdem. “İletişim Alanındaki Mesleklerde Yapay Zekâ Uygulamaları: Mevcut Durum Analizi ve Alan Yazın Taraması.” Karadeniz Teknik Üniversitesi İletişim Araştırmaları Dergisi 13/1 (2023) 121–48. https://doi.org/10.53495/e-kiad.1265999.
• Koçyiğit, Ahmet - Darı, Abdülhakim Bahadır. “Yapay Zekâ İletişiminde Chatgpt: İnsanlaşan Dijitalleşmenin Geleceği.” Stratejik ve Sosyal Araştırmalar Dergisi 7/2 (2023), 427–38. https://doi.org/10.30692/sisad.1311336.
• Özgen, Ebru - Esra Yılmaz Tiryaki. “Halkla İlişkiler Alanında Kullanılabilecek Yapay Zeka Destekli Araçlar Üzerine Bir İnceleme.” Gümüşhane Üniversitesi İletişim Fakültesi Elektronik Dergisi 12/1 (2024), 88–122. https://doi.org/10.19145/e-gifder.1406398.
• Soldan, Nazarkul Kyzy Tolkun. “Halkla İlişkilerde Yapay Zeka Kullanımı Üzerine Nitel Bir Araştırma.” The Journal of International Scientific Researches 7/2 (2022), 191–206. https://doi.org/10.23834/isrjournal.1113438.
• Şen, Ezgi. “İllüstrasyon Alanında Yapay Zekâ Uygulamaları.” Abant Sosyal Bilimler Dergisi 22/3 (2022), 1320–32. https://doi.org/10.11616/asbi.1159662.
• Şenyüz, Bilge. “İletişim Çalışmalarında İnsan-Makine İletişimi(İmi): Paradigma Değişikliği ve Temel Yaklaşımlar. Akdeniz Üniversitesi İletişim Fakültesi Dergisi 36 (2021) 203-220, doi:10.31123/akil. 988494
• Talug, Deniz Yeşim - Eken Begum. “Intersection of Human Creativity and Artificial Intelligence in Visual Design.” Journal of Art and Iconography 4/1 (2023), 19–30. https://doi.org/10.5152/ArtIcon.2023.1256114.
• Tricco, Andrea, at. al. “A Scoping Review on the Conduct and Reporting of Scoping Reviews.” BMC Medical Research Methodology 16/15 (2016), 1-10. https://doi.org/10.1186/s12874-016-0116-4.
• Türksoy, Nilüfer. “The Future of Public Relations, Advertising and Journalism: How Artificial Intelligence May Transform the Communication Profession and Why Society Should Care?” Türkiye İletişim Araştırmaları Dergisi 40 (2022), 394–410. https://doi.org/10.17829/turcom.1050491.
• Yaman, Saltık Esra. “Halkla İlişkilerin Gelecek Öngörüsü.” Uluslararası Halkla İlişkiler ve Reklam Çalışmaları Dergisi 6/2 (2023), 99-120. DOI:10.31123/akil. 988494
• Yıldız, Engincan. Sosyal Medyada Kriz Yönetimine Yönelik Bir Erken Uyarı Ve Müdahale Sistemi Modeli. İstanbul: Marmara üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, Ph.D. Dissertation. 2023.