Yükseköğretim Kurumları Sınavı’nda (TYT ve AYT) 2018-2023 Arasında Çıkan Din Kültürü ve Ahlâk Bilgisi Sorularının Yenilenmiş Bloom Taksonomisine Göre Analizi

Yıl 2024, Sayı: 12, 765 - 794, 15.09.2024

Hasan Sabri Çeliktaş

https://doi.org/10.56720/mevzu.1519301

Öz

Bu çalışmada Yükseköğretim Kurumları Sınavı’nda Din Kültürü ve Ahlâk Bilgisi (DKAB) dersinde çıkan soruların Yenilenmiş Bloom Taksonomi-si’ne (YBT) göre incelenmesi amaçlanmıştır. Bu kapsamda 2018-2023 yılları arasında uygulanan Temel Yeterlik Testi (TYT) ve Alan Yeterlik Testi (AYT) sınavlarında DKAB dersinde çıkan toplam 66 sorunun YBT’nin bilişsel süreç ve bilgi boyutundaki dağılımları analiz edilmiştir. Bilişsel alanı ölçmek için kullanılan seçme testlerindeki soruların farklı seviyelerde ve dengeli bir şekil-de hazırlanması gerekmektedir. DKAB sorularının da hangi seviyede olduk-larının tespit edilmesi önem arz etmektedir. Soruların seviyesinin belirlenme-sinde YBT kullanışlı bir taksonomidir. Nitel araştırma yöntemi esas alınarak durum çalışması desenine göre yapılandırılan çalışmada, verilerin toplanma-sında ve analizinde doküman incelemesi tekniğinden yararlanılmıştır. Çalış-manın neticesinde ilgili yıllarda çıkan DKAB sorularının bilişsel süreç boyu-tunda hatırlama ve anlama basamaklarında yoğunlaştığı sonucuna ulaşıl-mıştır. Bu iki basamak alt düzey bilişsel seviye olarak kabul edilmektedir. Üst düzey bilişsel seviyede çözümleme basamağı hariç diğerlerine yer veril-memiştir. Bilgi boyutunda ise olgusal ve kavramsal bilgi basamakları ağırlık-tadır. Ortaya çıkan bu sonuç TYT ve AYT sınavlarında çıkan DKAB soruları-nın Yenilenmiş Bloom Taksonomisi’nin her iki boyutunda da dengeli bir şe-kilde dağılmadığını göstermektedir.

Anahtar Kelimeler

Yükseköğretim Kurumları Sınavı, TYT ve AYT Sınavı, Din Kültürü ve Ahlak Bilgisi Dersi, Yenilenmiş Bloom Taksonomisi, Bilişsel Alan

Analysis of Religious Culture and Moral Knowledge Questions in the Higher Education Institutions Exam (TYT and AYT) Between 2018-2023 According to the Renewed Bloom Taxonomy

Öz

In this study, it is aimed to examine the questions asked in the Religious Culture and Moral Knowledge (RCMK)course in the Higher Education Insti-tutions Examination (2018-2023) according to the Revised Bloom Taxonomy (RBT). In this context, the distribution of a total of 66 questions in the RCMK course in the Basic Proficiency Test (BPT) and Field Proficiency Test (FPT) exams administered between 2018-2023 in the cognitive process and knowledge dimensions of RBT were analyzed. The questions in the selection tests used to measure the cognitive domain must be prepared at different levels and in a balanced manner. It is important to determine the level of the RCMK questions. RBT is a useful taxonomy in determining the level of ques-tions. In the study, which was structured according to the case study design based on the qualitative research method, document review technique was used in the collection and analysis of data. As a result of the study, it was concluded that the RCMK questions asked in the relevant years were concent-rated on the remembering and understanding steps in the cognitive process dimension. These two steps are considered lower-level cognitive levels. Except for the analysis step at the high-level cognitive level, others are not included. In the knowledge dimension, factual and conceptual knowledge steps predominate. This result showed that the RCMK questions in the BPT and FPT exams were not distributed evenly in both dimensions of the Revised Bloom Taxonomy.

Anahtar Kelimeler

Higher Education Institutions Exam, BPT and FPT Exam, Religious Culture and Moral Knowledge, Revised Bloom Taxonomy, Cognitive Domain

Kaynakça

• Arı, Asım. “Bilişsel Alan Sınıflamasında Yenilenmiş Bloom, SOLO, Fink, Dettmer Taksonomileri ve Uluslararası Alanda Tanınma Du-rumları”. Uşak Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi 6/2 (02 Haziran 2013). https://doi.org/10.12780/UUSBD164
• Atalmış, Erkan Hasan. “Çoktan Seçmeli Testler”. Eğitimde Ölçme ve De-ğerlendirme. ed. Bayram Çetin. 187- 213. Ankara: Anı Yayıncılık, 2019.
• Ayvacı, Hakan Şevki vd. “2016 LYS ve YGS Fizik Sorularının Bloom Taksonomisi ve Öğretim Programında Yer Alan Kazanımlar Açı-sından Analizi”. Çukurova Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi 47/2 (2018), 798-832.
• Baltacı, Ali. “Nitel Veri Analizinde Miles-Huberman Modeli”. Ahi Ev-ran Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi 3/1 (2017), 1-15.
• Bloom, Benjamin S. (ed.). Taxonomy of Educational Objectives, The Classifi-cation of Educational Goals, Handbook I: Cognitive Domain. Michigan: Longmans, 1956.
• Bümen, Nilay T. “Program Geliştirmede Bir Dönüm Noktası: Yenilen-miş Bloom Taksonomisi”. Eğitim ve Bilim 31/142 (2006), 3-14.
• Coşkun, Mücahit - Kartal, Fatih. “KPSS’de Çıkan Coğrafya Alan Bilgisi Sorularının Yenilenmiş Bloom Taksonomisine Göre Analizi”. Batı Anadolu Eğitim Bilimleri Dergisi 11/2 (2020), 625-642.
• Çakan, Mehtap. “Eğitim Sistemimizde Yaygın Olarak Kullanılan Sınav Türleri”. Eğitimde Ölçme ve Değerlendirme. ed. Satılmış Tekindal. 87-122. Ankara: Pegem Akademi, 6. Basım, 2020.
• Çeliktaş, Hasan Sabri. “Kazanımların Kazandırdıkları: Din Kültürü ve Ahlâk Bilgisi Dersi Ortaöğretim Programı Kazanımlarının Bilişsel, Duyuşsal ve Devinişsel Alanlara Göre Değerlendirilmesi”. Bülent Ecevit Üniversitesi İlahiyat Fakültesi Dergisi 11/1 (2024), 1-27.
• Karaer, Hatice. “Yenilenmiş Bloom Taksonomisine Göre Soru Analizi (KPSS/ÖABT-Analitik Kimyayla ilişkili Sorular)”. Kastamonu Eği-tim Dergisi 27/6 (2019), 2583-2596.
• Keleş, Taliha - Karadeniz, Mihriban Hacısalihoğlu. “2006-2012 Yılları Arasında Yapılan ÖSS, YGS ve LYS Matematik ve Geometri Soru-larının Bloom Taksonomisinin Bilişsel Süreç Boyutuna Göre İnce-lenmesi”. Türk Bilgisayar ve Matematik Eğitimi Dergisi 6/3 (10 Aralık 2015), 532-552. https://doi.org/10.16949/turcomat.48130
• Koç, Hakan vd. “ÖSS, YGS ve LYS Sınavlarındaki Coğrafya Sorularının Bloom Taksonomisi Bilişsel Alan Düzeyi Açısından Analizi”. Ka-radeniz Araştırmaları 36 (2013), 257-275.
• Lorin W. Anderson, David R. Krathwohl. Öğrenme Öğretim ve Değerlen-dirme İle İlgili Bir Sınıflama. çev. Durmuş Ali Özçelik. Ankara: Pegem Akademi, 4. Baskı., 2021.
• Subaşı, Münevver - Okumuş, Kübra. “Bir Araştırma Yöntemi Olarak Durum Çalışması”. Atatürk Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Der-gisi 21/2 (2017), 419-426.
• Şanlı, Cennet - Pınar, Adnan. “Sosyal Bilgiler Dersi Sınav Sorularının Yenilenen Bloom Taksonomisine Göre İncelenmesi”. İlköğretim On-line 16/3 (2017), 949-959.
• Tel Aksakal, Rumeysa Zeynep. Liselere Geçiş Sistemi (LGS) Sınav Siste-minde Sorulan Din Kültürü ve Ahlak Bilgisi (DKAB) Dersi Sorularının ve İlişkili Olduğu Kazanımların Yenilenmiş Bloom Taksonomisinde Analizi (2017- 2022 Yılları Örneği). Bayburt: Bayburt Üniversitesi Lisansüstü Eğitim Enstitüsü, Yüksek Lisans Tezi, 2023.
• Topçu, Ersin. “TEOG Tarih Sorularının Yenilenmiş Bloom Taksonomi-sine Göre Analizi”. Uluslararası Türk Eğitim Bilimleri Dergisi 2017/9 (31 Ekim 2017), 321-335.
• Uzunpolat, Yakup - Çakmak, Ahmet. “Yükseköğretim Kurumları Sına-vında Çıkan DKAB Sorularının Ortaöğretim DKAB Öğretim Prog-ramı Çerçevesinde Analizi”. Şırnak Üniversitesi İlahiyat Fakültesi Der-gisi 32 (2023), 371-393.
• Yaşar, Hamza - Kılıç, Yasin. “Temel Yeterlilik Sınavı (TYT) Türkçe So-rularının Yenilenmiş Bloom Taksonomisi Açısından Değerlendi-rilmesi”. Ağrı İbrahim Çeçen Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Der-gisi 10/1 (2024), 1- 25.
• Yıldırım, Ali - Şimşek, Hasan. Sosyal Bilimlerde Nitel Araştırma Yöntemleri. Ankara: Seçkin Yayıncılık, 8. Basım, 2011.
• Din Kültürü ve Ahlak Bilgisi Dersi Öğretim Programı (Ortaöğretim 9, 10, 11 ve 12. Sınıflar). Milli Eğitim Bakanlığı, 2018. http://mufredat.meb.gov.tr/ProgramDetay.aspx?PID=319
• Atalmış, Erkan Hasan. “Çoktan Seçmeli Testler”. Eğitimde Ölçme ve Değer-lendirme. ed. Bayram Çetin. 187- 213. Ankara: Anı Yayıncılık, 2019.
• Ayvacı, Hakan Şevki vd. “2016 LYS ve YGS Fizik Sorularının Bloom Takso-nomisi ve Öğretim Programında Yer Alan Kazanımlar Açısından Ana-lizi”. Çukurova Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi 47/2 (2018), 798-832.
• Baltacı, Ali. “Nitel Veri Analizinde Miles-Huberman Modeli”. Ahi Evran Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi 3/1 (2017), 1-15.
• Bloom, Benjamin S. (ed.). Taxonomy of Educational Objectives, The Classifica-tion of Educational Goals, Handbook I: Cognitive Domain. Michigan: Longmans, 1956.
• Bümen, Nilay T. “Program Geliştirmede Bir Dönüm Noktası: Yenilenmiş Bloom Taksonomisi”. Eğitim ve Bilim 31/142 (2006), 3-14.
• Coşkun, Mücahit - Kartal, Fatih. “KPSS’de Çıkan Coğrafya Alan Bilgisi So-rularının Yenilenmiş Bloom Taksonomisine Göre Analizi”. Batı Anadolu Eğitim Bilimleri Dergisi 11/2 (2020), 625-642.
• Çakan, Mehtap. “Eğitim Sistemimizde Yaygın Olarak Kullanılan Sınav Tür-leri”. Eğitimde Ölçme ve Değerlendirme. ed. Satılmış Tekindal. 87-122. Ankara: Pegem Akademi, 6. Basım, 2020.
• Karaer, Hatice. “Yenilenmiş Bloom Taksonomisine Göre Soru Analizi (KPSS/ÖABT-Analitik Kimyayla ilişkili Sorular)”. Kastamonu Eğitim Dergisi 27/6 (2019), 2583-2596.
• Keleş, Taliha - Karadeniz, Mihriban Hacısalihoğlu. “2006-2012 Yılları Ara-sında Yapılan ÖSS, YGS ve LYS Matematik ve Geometri Sorularının Bloom Taksonomisinin Bilişsel Süreç Boyutuna Göre İncelenmesi”. Türk Bilgisayar ve Matematik Eğitimi Dergisi 6/3 (10 Aralık 2015), 532-552. https://doi.org/10.16949/turcomat.48130
• Koç, Hakan vd. “ÖSS, YGS ve LYS Sınavlarındaki Coğrafya Sorularının Bloom Taksonomisi Bilişsel Alan Düzeyi Açısından Analizi”. Karadeniz Araştırmaları 36 (2013), 257-275.
• Lorin W. Anderson, David R. Krathwohl. Öğrenme Öğretim ve Değerlendirme İle İlgili Bir Sınıflama. çev. Durmuş Ali Özçelik. Ankara: Pegem Akade-mi, 4. Baskı., 2021.
• Şanlı, Cennet - Pınar, Adnan. “Sosyal Bilgiler Dersi Sınav Sorularının Yeni-lenen Bloom Taksonomisine Göre İncelenmesi”. İlköğretim Online 16/3 (2017), 949-959.
• Tel Aksakal, Rumeysa Zeynep. Liselere Geçiş Sistemi (LGS) Sınav Sisteminde Sorulan Din Kültürü ve Ahlak Bilgisi (DKAB) Dersi Sorularının ve İlişkili Olduğu Kazanımların Yenilenmiş Bloom Taksonomisinde Analizi (2017- 2022 Yılları Örneği). Bayburt: Bayburt Üniversitesi Lisansüstü Eğitim Enstitüsü, Yüksek Lisans Tezi, 2023.
• Topçu, Ersin. “TEOG Tarih Sorularının Yenilenmiş Bloom Taksonomisine Göre Analizi”. Uluslararası Türk Eğitim Bilimleri Dergisi 2017/9 (31 Ekim 2017), 321-335.
• Uzunpolat, Yakup - Çakmak, Ahmet. “Yükseköğretim Kurumları Sınavında Çıkan DKAB Sorularının Ortaöğretim DKAB Öğretim Programı Çerçe-vesinde Analizi”. Şırnak Üniversitesi İlahiyat Fakültesi Dergisi 32 (2023), 371- 393.
• Yaşar, Hamza - Kılıç, Yasin. “Temel Yeterlilik Sınavı (TYT) Türkçe Soruları-nın Yenilenmiş Bloom Taksonomisi Açısından Değerlendirilmesi”. Ağrı İbrahim Çeçen Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi 10/1 (2024), 1- 25.
• Yıldırım, Ali - Şimşek, Hasan. Sosyal Bilimlerde Nitel Araştırma Yöntemleri. Ankara: Seçkin Yayıncılık, 8. Basım, 2011.
• Din Kültürü ve Ahlak Bilgisi Dersi Öğretim Programı (Ortaöğretim 9, 10, 11 ve 12. Sınıflar). Milli Eğitim Bakanlığı, 2018. http://mufredat.meb.gov.tr/ProgramDetay.aspx?PID=319
• https://www.haberturk.com/yazarlar/pervin-kaplan/1731981-iste-liseye-geciste-yeni-sorular
• https://www.evrensel.net/haber/43888/universiteye-giriste-din-sorusu-neden-simdi
• https://www.haberturk.com/polemik/haber/804621-universite-sinavinda-din-sorusu-adil-mi
• https://www.ilkeanaliz.net/2022/12/16/merkezi-sinav-sisteminde-din-kulturu-ve-ahlak-bilgisi/#_ftnref6
• https://www.osym.gov.tr/TR,883/basin-duyurusu-2013-ygsde-din-kulturu-ve-ahlak-bilgisi-sorularinin-yer- almasi-4-ocak-2013.html
• https://dokuman.osym.gov.tr/pdfdokuman/2023/YKS/kilavuz_30032023.pdf
• https://ttkb.meb.gov.tr/meb_iys_dosyalar/2023_02/13145908_2023_YKS.pdf
• https://dogm.meb.gov.tr/meb_iys_dosyalar/2018_05/15104708_201813015378536-DKAB_9- 12._SYnYf__DOP__2018.pdf