Sohbet Robotlarının Akademik Yetersizliği Olan Bireylerin İletişim Deneyimlerine Etkisi

Yıl 2025, Sayı: 13, 501 - 525, 15.03.2025

Şebnem Ceylan Apaydın , Abdullah Ragıp Ersöz

https://doi.org/10.56720/mevzu.1585344

Öz

Bu çalışmanın amacı, öğrenme güçlüğü tanısı konmamış; ancak dersi öğrenmede problem yaşayan, derste düşük akademik beceri ve düşük per-formans gösteren öğrencilerin, dijital iletişim teknolojileri bağlamında, yapay zekâ destekli sohbet robotları ile etkileşimlerini incelemektir. Araştırma, bu bireylerin günlük yaşamda karşılaştıkları sorunları çözmek için hangi ileti-şim yöntemlerini tercih ettiklerini, sohbet robotlarıyla etkileşim kurarken yaşadıkları deneyimleri, hissettikleri olumlu duyguları ve bu etkileşimlerde karşılaştıkları zorlukları ortaya koymayı amaçlamıştır. Araştırma modeli olarak durum çalışması seçilmiş, 21 katılımcı ile görüşmeler gerçekleştirilmiş-tir. Sohbet robotlarının bir alternatif olarak nasıl kullanıldığını araştırmak amacıyla katılımcılardan yapay zekâ ile iletişim kurmaları istenmiş ve görüş-leri alınmıştır. Bulgular doğrultusunda katılımcıların bir kısmı, sohbet robot-larının kendilerine özgürce soru sorma imkânı sunduğunu, güven ve mutlu-luk duygusu verdiğini ifade etmiştir. Bazı katılımcılar ise arzu edilen doğru-luk seviyesine ulaşmada yaşanan zorluklar ile duygusal konularda yaşanan zorlukları ifade ederek, sohbet robotlarının bazen sınırlayıcı olabileceğini vurgulamıştır. Yapay zekâ destekli sohbet robotlarının bireylerin ihtiyaçları-na daha hızlı ve isabetli yanıt verebilecek şekilde geliştirilmesi, kullanıcı de-neyimini iyileştirebilmesi, araştırmanın önerileri kısmında paylaşılmıştır.

Anahtar Kelimeler

Yapay Zekâ, Dijital İletişim, Sohbet Robotları, Özel Eğitim, Akademik Yeter-sizlik

The Effect of Chatbots on the Communication Experiences of Individuals with Academic Disabilities

Öz

The aim of this study is to examine the interactions of students who are not diagnosed with learning disabilities but who have problems in learning the course, who have low academic skills and low performance in the cour-se, with artificial intelligence-supported chat robots in the context of digital communication technologies. The study aimed to reveal which communica-tion methods individuals with learning disabilities prefer to solve the prob-lems they face in daily life, their experiences while interacting with chatbots, the positive emotions they feel and the difficulties they face in these interac-tions. A case study was selected as the research model and interviews were conducted with 21 participants. In order to investigate how chatbots are used as an alternative, the participants were asked to communicate with artificial intelligence and their opinions were taken. According to the fin-dings, some of the participants stated that chatbots gave them the opportu-nity to ask questions freely and gave them a sense of trust and happiness. Some participants emphasized that chatbots can sometimes be limiting, expressing the difficulties in reaching the desired level of accuracy and the difficulties experienced in emotional issues. In the recommendations section of the research, it was shared that artificial intelligence-supported chatbots should be developed in a way that can respond to the needs of individuals faster and more accurately and improve the user experience.

Anahtar Kelimeler

Artificial Intelligence, Digital Communication, Chatbots, Special Education, Academic Incompetence

Etik Beyan

Bursa Uludağ Üniversitesi, Sosyal ve Beşerî Bilimler Araştırma ve Yayın Etik Kurulu 25.11.2024 tarihinde gerçekleştirilen toplantısında, 59 No'lu karar ile Etik Kurulu Onay izni alınmıştır.

Kaynakça

• Adam, Martin vd. “AI-based chatbots in customer service and their effects on user compliance”. Electronic Markets, 31 (2021), 427–445. https://doi.org/10.1007/s12525-020-00414-7
• Afzal, Azam vd. “Student Underperformance in Health Professionseduca-tion: A Risk Management Perspective To Helpunderperforming Stu-dents”. AHPE. Vol. 1 No.2 (2015), 79-82.
• Akman Özdemir, Petek. “Akademik Güdülenme ile Üniversiteye Aidiyet Duygusu Arasındaki İlişki”. Üniversite Araştırmaları Dergisi, Cilt 6, Sayı 2, (2023), 150-160.
• Al-Tameemi, Rusol Adil Naji vd. “Determinants of poor academic perfor-mance among undergraduate students - A systematic literature re-view.” International Journal of Educational Research Open. Volume 4, (2023). 100232. https://doi.org/10.1016/j.ijedro.2023.100232
• American Psychiatric Association. Diagnostic and statistical manual of mental disorders. (Vol. 5, No. 5). (2013). Washington, DC: American psychiat-ric association.
• Aslantaş, Miyase. “Geleneksel medyadan sosyal medyaya afet iletişimi, top-lum ve afet ilişkisi”. Çukurova Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Der-gisi, 32.2 (2023).
• Avşar, Hakan., & Cankaya, Özden. “Çocuklardaki disleksi sorununun ileti-şim açısından analizi: ilkokul çağındaki dislektik çocukların iletişim problemleri”. İstanbul Aydın Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, 13(1). (Ocak 2021). Erişim 1/2/2025 https://dergipark.org.tr/tr/pub/iausos/issue/60205/870132
• Ayabei, Cihirchir Joseph. “Exploring Factors Influencing Absenteeism and Academic Performance: A Study on Early Childhood and Primary Education (ECPE) Classes”. IAA Journal of Educatio,. 10(2):1-12 (2024). https://doi.org/10.59298/IAAJE/2024/102.1125.11
• Barutçu, Canan. “Sağlık bilimleri fakültesi öğrencilerinin duygusal zekâ ile mutluluk düzeyleri arasındaki ilişki”. Adnan Menderes Üniversitesi Sağlık Bilimleri Fakültesi Dergisi, 6(2), 270-279 (2022). https://doi.org/10.46237/amusbfd.1052864
• Baskara, FX. Risang. “Chatbots and flipped learning: Enhancing student engagement and learning outcomes through personalised support and collaboration”. International Journal of Recent Educational Research, 4.2 (2023).
• Barwasser, A., Nobel, K., & Grünke, M. (2022). “Peer‐reading racetracks for word reading of low‐achieving graduating students with Learning Di-sabilities and Behavioural Problems”. British Journal of Special Education, 49(2), 276-298.
• Bigelow, Brian. J. “There's an Elephant in the Room: The Impact of Early Poverty and Neglect on Intelligence and Common Learning Disorders in Children, Adolescents, and Their Parents”. Developmental Disabilities Bulletin. Vol.34 n1-2 (2006), 177-215.
• Bozkurt, Aras vd. “Dijital bilgi çağı: Dijital toplum, dijital dönüşüm, dijital eğitim ve dijital yeterlilikler”. Açıköğretim Uygulamaları ve Araştırmaları Dergisi, 7/2 (2021), 35-63. https://doi.org/10.51948/auad.911584
• Bozkurt Yükçü Şuheda, vd. “Ön ergenlik döneminde sosyal duygusal öğ-renme becerileri, akran algıları ve ebeveyn tutum algılarının incelenme-si”. Akademik Sosyal Araştırmalar Dergisi, 8/53 (2021), 431-451. http://dx.doi.org/10.29228/SOBIDER.52055
• Calix, Shaun. “Poverty and Developmental Disabilities, Improving the Lives of Families and Individuals”. Center for Family Policy and Research. Uni-versity of Missouri. (2010).
• Castells, Manuel. The rise of the network society. Malden, MA: Blackwell Pub-lishing, 2010.
• Chrisyanto, Bait Dwi - Sariwardani, Andriani. “Pengaruh Kurangnya Ruang Belajar Terhadapkonsentrası Peserta Dıdık Dı Sekolah Dasar Kubangkutu 2 Kota Cılegon”. Journal of Professional Elementary Education JPEE. 3/1 (2024), 1-120.
• Contreras Katherine. “Factores asociados al fracaso académico en estudian-tes universitarios de Barranquilla (Colombia)”. Psicología desde el Caribe. Universidad del Norte. ISSN:0123-417X. (2008), No:22, 110-135.
• Demir Barutcu, Canan. “Sağlık Bilimleri Fakültesi Öğrencilerinin Duygusal Zekâ ile Mutluluk Düzeyleri Arasındaki İlişki”. Adnan Menderes Üniver-sitesi Sağlık Bilimleri Fakültesi Dergisi 6(2), (2022), 270-279. http://doi: 10.46237/amusbfd.1052864
• Drigas, Athanasios - Ioannidou, Rodi Eleni. “A Review on Artificial Intelli-gence in Special Education”. Information Systems, E-learning, and Knowledge Management Research. Communications in Computer and Infor-mation Science, (WSKS 2011). ed. Miltiadis Lytras vd. 278/385-391, Ber-lin, Heidelberg: Springer, 2013 https://doi.org/10.1007/978-3-642-35879-1_46
• Gascón, Ángel Garcia vd. Insuficiencia académica en estudiantes de primer año de medicina Academic deficiency in first year medicine students. MEDISAN, 23(6):1070, (2019).
• Goleman, Daniel. Duygusal Zekâ. İstanbul: Varlık Yayınları, 2001.
• Hong, Hyunmi. “Diagnostic evaluation and educational intervention for learning disabilities”. Journal of Medicine and Life Science, 19(1), (Nisan 2022), 1-7. https://doi.org/10.22730/jmls.2022.19.1.1
• Hussein, Mohammed Jama - Abdirahman, Abbas Adam. “Factors Contribu-ting to Poor Academic Performance among Undergraduates at Gollis University”. International Journal of Innovative Science and Research Tech-nology, ISSN No:2456-2165, (2024), Vol.9, Issue 9, http://doi.org/10.38124/ijisrt/IJISRT24SEP042
• Korucu, Emine Hilal. “Sözlü Kültür Döneminden Başlayarak Dijital Döne-me Kadar Uzanan Süreçte Dil Kültür Etkileşiminin İletişim Süreçlerine Etkisi”. Medya ve Kültür, 3/2 (2023), 228-255. https://doi.org/10.60077/medkul.1385832
• Luckin, Rosemary vd. “Empowering educators to be aI-ready”. Computers and Education: Artificial Intelligence, 3/4:100076. (2022), 1-11. https://doi.org/10.1016/j.caeai.2022.100076
• Mishna, Faye. “Learning Disabilities and Bullying: Double Jeopardy” Jour-nal of Learning Disabilities. Hammill Institute on Disabilities (2003), Vo-lume 36, Issue:4, 298-389, https://doi.org/10.1177/00222194030360040501 Nichols, Mark. “A theory for eLearning”. International Forum of Educational Technology & Society, 6/2. (2003), 292-307.
• Nordin, Nurul Shahida & Rabi, Norfishah Mat. Identifying the social com-munication deficits among students with learning disabilities in primary school. International Journal of Academic Research in Business and Social Sciences, 10(3), (Mart 2020), 576-588. http://dx.doi.org/10.6007/IJARBSS/v10-i3/7073
• Otieno, Rose Anyango. “Mental Health and Academic Performance Among University Undergraduate Students: Depression and Anxiety. Artificial In-telligence, Digital Learning, and Leadership”. ed. Anne Eboi. IGI Global. (2024), 253-268. http://doi.org/10.4018/979-8-3373-0025-2.ch010
• Oskay, Ünsal. “XIX. Yüzyıldan günümüze kitle iletişimin kültürel işlevleri ku-ramsal bir yaklaşım”. İstanbul: Der Yayıncılık, 2000.
• Özgüngör, Sevgi. “Üniversite Öğrencilerinde Benlik Saygısı Düzeyine Göre Kimlik Statüleri ile Başarı Yönelimleri Arasındaki İlişki”. Pamukkale Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 35/:1, (2024), 33-46.
• Özveren, Cem Güney. “İletişim Psikolojisi”. Ankara: Gazi Kitapevi, 2021.
• Raudeliunaite, Rita vd. “Lithua academic diffıculties of primary schoolpu-pils occurring due to unfavourableenvironmental factors and sstrate-gies toovercome them: The experience ofpedagogues”. Society. Integra-tion. Education. Proceedings of the International Scientific Conference. Vol. II, May 24th -25th, (2019), 420-43.
• Royal, Angel La Nise. “Evaluating the Impact of Economic Disadvantage on Specific Learning Disability Identification in Elementary School Stu-dents: A Grounded Theory Study”. Drexel University. (2019). https://doi.org/10.17918/4b1j-rx06
• Sevgili Koçak, Seda – Kan, Adnan. “Sosyal duygusal beceri, arkadaşlık niteliği ve yalnızlık düzeyi arasındaki ilişkilerin incelenmesi: Özel yetenekli öğrenciler üzerine bir araştırma”. Turkish Studies. 14/7, (2019), 3939-3952. http://doi.org/10.29228/TurkishStudies.38831
• Tuna, Yavuz. “İletişim kavramı ve iletişim süreci”. İletişim. ed. İzlem Vural s. 3-24. Ankara: Pegem Akademi, 2024.
• Tunga, Yeliz- İnceoğlu, Mustafa Murat. “E-Öğrenme Ortamlarında Oyun-laştırma Kullanımının Öğrenenlerin Akademik Başarısına ve Derse Ka-tılım Durumuna Etkisinin İncelenmesi”. Celal Bayar Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi. (2020), 18 (Özel Sayı); 339-356.
• Wulandari, Fitri, vd. “The Mediating Roles of Pro-Commitment To Learning Andadaptability To Technological Change: Professionalexperience Port-folio Toward Employee Performance”. Verslas: Teorija ir praktika / Busi- ness: Theory and Practice. 21/2, (2020), 859–868 https://doi.org/10.3846/btp.2020.12657
• Yin, Robert. Case study research: design and methods. Thousand Oaks SAGE Publications. 5th ed. 2014.
• Yüksel, Ahmet Haluk. “İletişimin tanımı ve temel bileşenleri”. Etkili İletişim. ed. Uğur Demiray. 1-43. Ankara: Pegem Yayıncılık, 2019.