Çalışanların İşyerinde İfade Özgürlüğü

Yıl 2020, Cilt: 1 Sayı: 1, 43 - 58, 15.04.2020

Sultan Kara

Öz

İfade özgürlüğü toplumun her alanında ve insan ömrünün her aşamasında önemli olduğu gibi çalışma hayatı içinde de büyük önem taşımaktadır. İşveren ve iş gören arasındaki iletişimde ifade özgürlüğünün sınırları zaman zaman tartışma konusu olabilmektedir. İfade özgürlüğünün yanı sıra işyerinde çalışanların tutum ve davranışları da kimi zaman çatışma ve anlaşmazlıkları beraberinde getirmektedir. İşveren ile iş gören arasında ifade hürriyetinin çerçevesinin iyi belirlenmemiş olması bazı ihlallere sebebiyet vermekte, bu durum hukuksal olarak da sonuçları itibariyle farklı uygulamalara neden olmaktadır. Çalışanın, düşünme ve düşündüklerini ifade etme konusunda çalıştığı işyerindeki sınırlılığı büyük bir önem araz etmektedir. Başka kişi ve kurumunun hak/özgürlüklerini ihlal etmeden ne kadar özgür davranışlar sergileyebileceği, ifade özgürlüğü konusunda ortaya çıkabilecek olan çatışmalar karşısında mobbinge meydan verilmemesi işyerinin ve işverenin de sorumlulukları arasında yer almaktadır. Bu durum çalışanın iş doyumu kadar üretim ve hizmet sunumu niteliği açısından da olumlu sonuçları sağlamaktadır. Çalışanın işyerinde veya mesai dışı sosyal medya kullanımıyla ilişkili özgürlüklerinin ölçüsü ve bu durumun işveren tarafından kontrol edilme tutum ve davranışları da iş gören açışından ifade hürriyetinin kısıtlanması olarak yorumlanabilmektedir. Bu çalışma ile işyerinde işveren/kurum ile çalışanlar arasında tesis edilen ifade özgürlüklerinin sınırları, ihlal kabul edilen tutum ve davranışlar, hukuki uygulama örnekleri, işyerinde ifade hürriyeti/kurumsal sosyal medya ilişkisi, çalışan açısından sosyal medya kısıtlamasına ilişkin dünya örnekleri, whistleblowing yani “Bilgi Uçurma” yöntemi ve ülkemizdeki karşılığı konuları ele alınmıştır.

Anahtar Kelimeler

İfade özgürlüğü, eleştiri hakkı, işveren, iş gören, işyeri sadakati

Kaynakça

• 1. Şirin T. Özgürlük ve Güvenlik Hakkı: Anayasa Mahkemesine Bireysel Başvuru. Erişim tarihi: 10 Nisan 2020. Erişim: https://www.anayasa.gov.tr/media/3544/01_ozgurluk_guvenlik_hakki.pdf
• 2. Songu SÖ. Anayasal Bir Temel Hak Olarak İfade Özgürlüğünün İşçi Açısından İşyerindeki Yansımaları. Dokuz Eylül Üniversitesi Hukuk Fakültesi Derg. 2014;15:609–50.
• 3. Erdoğan G. İşyerinde İfade Özgürlüğü. Ankara, Adalet Yayınevi; 2017.
• 4. Anayasa Mahkemesi Kararı; 14.4.2016, 29742. Erişim tarihi: 12 Nisan 2020. Erişim: https://anayasatakip.ku.edu.tr/wp-content/uploads/sites/34/2017/08/Kübra-Yenisey-Anayasa-Mahkemesi-İlter-Nur-kararı.pdf
• 5. Yücel OÜ. İşçilerin Sosyal Medya Paylaşımlarının İşveren Tarafından Denetimi ve İş İlişkisine Etkisi. In: Zonguldak Maden Havzası’ndaki İşçi Eylemlerinin Yansımaları 19 Çalışma Ekonomisi ve Endüstri İlişkileri Kongresi, Genişletilmiş Bildiri Özetleri. Ankara; 2018.
• 6. Nizamoğlu NÖ. Personel Seçimi ve İş Bulma Sürecinde Sosyal Medya Kullanımının Rolü. Yüksek Lisans Tezi, Pamukkale Üniversitesi; 2017.
• 7. Yücel OÜ. İşçilerin Sosyal Medya Paylaşımlarının İşveren Tarafından Denetimi ve İş İlişkisine Etkisi. Yüksek Lisans Tezi, Ankara Üniversitesi; 2018.
• 8. hurriyet.com.tr. Erişim tarihi: 20 Mart 2020. Erişim: https://www.hurriyet.com.tr/ik-yeni-ekonomi/whatsapp-yazismalari-islerinden-etti-41168686
• 9. yenisafak.com.tr. Erişim tarihi: 9 Mart 2020. Erişim: https://www.yenisafak.com/ekonomi/iste-whatsappin-kurallari-3014934
• 10. “Ill” worker fired over Facebook [Internet]. 25 Nisan 2009, BBC. [cited 2020 Apr 13]. Available from: http://news.bbc.co.uk/2/hi/technology/8018329.stm
• 11. Francois, A., Hebbani, A., & Rintel S. Facebook in the University Workplace. Media Int Aust. 2013;149(15–27).
• 12. Near, J. P., & Miceli MP. Effective-Whistle Blowing. Acad Manag Rev. 1995;20(3):679–708.
• 13. Bouville M. Plagiarism: Words and Ideas. Sci Eng Ethic. 2008;14(3):311–22.
• 14. Cemaloğlu N, Akyürek Mİ. Örgütlerde Whistleblowing (Bilgi Uçurma). Turkish J Educ Stud. 2017;4(3):123–42.