Türkiye'nin İlk Tescilli Kızılcık Çeşitleri

Yıl 2016, Cilt: 1 - Özel Sayı (Sempozyum), 80 - 84, 28.12.2016

Nesrin Aktepe Tangu Arzu Şen

Öz

Türkiye birçok meyve türünün gen merkezi ve meyvecilik kültürünün beşiğidir. Ülkemiz bu denli derin bir meyvecilik kültürüne sahip olmasına rağmen, birçok meyve türlerinde halen standart yetiştiriciliğe geçilememiştir. Kızılcık da bu meyve türlerindendir. Ülkemiz, pek çok meyve türünün olduğu gibi kızılcığın da anavatanı bölgeleri içerisinde yer alması nedeniyle, zengin bir kızılcık popülasyonuna sahiptir. Bu zengin popülasyon ülkemizde çeşitli seleksiyon çalışmalarıyla taranmıştır. Atatürk Bahçe Kültürleri Merkez Araştırma Enstitüsü’nde yürütülen çalışmalarda ise ilk aşamada Bolu, Düzce, Zonguldak, Bartın ve Karabük illerinde kızılcık seleksiyonu yapılmış, ardından Bilecik, Bursa, Çanakkale ve Yalova illerinde seleksiyon tamamlanmıştır. Bu çalışmalardan elde edilen iki kızılcık tipi 2010 yılında ‘Erolbey 77’ ve ‘Yalçınkaya 77’ isimleriyle tescil edilmiş ve ülkemizin ilk tescilli kızılcık çeşitleri olarak “Milli Çeşit Listesi”ne girmiştir. Çeşitlere ait meyve ağırlığı değerleri sırasıyla 6.85 g ve 6.03 g, et/çekirdek oranı ise 9.87 ve 9.58 olarak belirlenmiştir.  Suda çözünebilir kuru madde içeriğinin  % 15.07 ve 17.61, C vitamini miktarının ise 146.52 ve 168.96 mg/100g olduğu tespit edilmiştir.  

Anahtar Kelimeler: Kızılcık, çeşit, seleksiyon, pomoloji

Kaynakça

• Aktepe Tangu N, Akçay ME, Yalçınkaya E, 2015. Kızılcık Genetik Kaynaklarında Bulunan Bazı Çaşit ve Tiplerin Pomolojik Özellikleri, Bahçe Özel Sayı:VII. Bahçe Bitkileri Kongresi Bildirileri, 45(1):335-339.
• AOAC, 1970. Official method of analysis (10th Ed.) Association of Official Analytical Chemists, Washington D.C.
• Demir F, Kalyoncu IH, 2003. Some Nutritional, Pomological and Physical Properties of Cornelian Cherry (Cornus mas L.). J Food Eng, 60:335-341.
• Didin M, Kızılaslan A, Fenercioğlu H, 2000. Malatya’da Yetiştirilen Bazı Kızılcık Çeşitlerinin Nektar’a İşlenmeye Uygunluklarının Belirlenmesi Üzerinde bir Araştırma. Gıda: 25(6): 435-441.
• Ercişli S, 2004. Cornelıan Cherry Germplasm Resources of Turkey. Journal of Fruit and Ornamental Plant Research. 12:87–92pp.
• Eriş A, Soylu A, Barut E, Dalkılıç Z, 1992. Bursa Yöresinde Yetişmekte Olan Kızılcık Çeşitlerinde Seleksiyon Çalışmaları. Türkiye I.Ulusal Bahçe Bit. Kong. Cilt I. (Meyve): 503-507.
• Gerçekçioğlu R, 1998. Tokat Merkez İlçede Doğal Olarak Yetişen Kızılcıkların (Cornus mas L.) Seleksiyonu Üzerine Bir Araştırma, Gaziosmanpaşa Üniversitesi Ziraat Fakültesi Dergisi, Sayı 1.
• Güleryüz , M., Bolat, İ. and Pırlak, L. 1998. Selection of Table Cornelian Cherry (Cornus mas L.) Types in Çoruh Valley. Turkish Journal of Agriculture and Forestry, 22:357-364.
• Güleryüz, M., L.Pırlak, 1996. Türkiye'de Kızılcık (Cornus mas L.) Yetiştiriciliği. Derim,13 (3):129-136.
• Hassanpour H., Hamıdoghlı Y., Samızadeh H. 2012. Some Fruit Characteristics of Iranian Cornelian Cherries (Cornus mas L.), Not Bot Horti Agrobo, 2012, 40(1):247-252.
• Kalkışım, Ö. ve Odabaş, F. 1994. Samsun'un Vezirköprü İlçesinde Kızılcık'ın (Cornus mas L.) Seleksiyon Yoluyla Islahı Üzerinde Bir Araştırma. O.M.Ü. Zir. Fak. Der. 9(1):57-64.
• Karadeniz, T., 1995. Görele’de (Giresun) Yetişen Kızılcıkların Seleksiyonu Üzerine Bir Araştırma. Bahçe, 24(1-2):36-44, Yalova.
• Pantelidis GE, Vasilakakis M, Manganaris GA, Diamantidis G, 2007. Antioxidant capacity, phenol, anthocyanin and ascorbic acid contents in raspberries, blackberries, red currants, gooseberries and Cornelian Cherries. Food Chem 102:777-783.
• Pırlak, L., 1993. Uzundere, Tortum ve Oltu İlçelerinde Doğal Olarak Yetişen Kızılcıkların (Cornus mas L.) Seleksiyon Yoluyla Islahı Üzerinde Bir Araştırma. Atatürk Üniv. Fen Bil. Ens. Bahçe Bit. ABD. (Doktora Tezi). 154 s.
• Selçuk E, Özrenk K, 2011. Erzincan Yöresinde Yetiştirilen Kızılcıkların (Cornus mas L.) Fenolojik ve Pomolojik Özelliklerinin Belirlenmesi. Iğdır Üni. Fen Bilimleri Enst. Der. / Iğdır Univ. J. Inst. Sci. & Tech. 1(4): 23-30.
• Yalçınkaya E, Kaşka N, Karabat S, Güloğlu U, 1994. Kızılcık Çeşit Seleksiyonu (Kuzey Anadolu, Doğu Anadolu ve Doğu Toroslar Dilimi), Sonuç Raporu, Malatya.
• Yalçınkaya E, 1999. Batı Karadeniz Bölgesinin Bazı İllerinde Kızılcık (Cornus mas L.) Seleksiyonu, Doktora tezi, Çukurova Üniversitesi Fen Bilimleri Enstitüsü, Adana, 120s.
• Yalçınkaya E, Eti S, 1999. Batı Karadeniz Bölgesinin Bazı İllerinde Kızılcık (Cornus mas L.)Seleksiyonu, Türkiye III. Ulusal Bahçe Bitkileri Kongresi, 14-17 Eylül 1999, Ankara 781- 786.
• Yalçınkaya E, Erbil Y, Baş M, Soyergin S, Çelikel F.G, Erdoğan S, 2002. Güney Marmara’da Yetiştiriciliği Yapılan Kızılcık Tiplerinin Pomolojik ve Teknolojik Özellikleri ile Bitki Besin Maddeleri İçerikleri, Hasat Sonrası Fizyolojisi Üzerine Araştırmalar, Atatürk Bah. Kül. Mer. Araş. Enst. Sonuç Raporu No:169, 54s.