Tokat Doğal Muşmula (Mespilus germanica L.) Popülasyonundan Seçilen Genotiplerin Performansları (Seleksiyon II)

Yıl 2023, Cilt: 10 Sayı: 2, 216 - 225, 18.12.2023

Resul Gerçekcioğlu Özlem Yiğithanoğlu

https://doi.org/10.51532/meyve.1378499

Öz

Bu araştırma, 2019 2020 yıllarında Tokat merkez (Türkiye) ilçesinde yapılmıştır. Materyal, 2010-2012 yıllarında yapılmış muşmula seleksiyon çalışmasından ümitvar çeşit adayları olarak belirlenen ve genetik kaynak parseline dikimi yapılan, ayva çöğür anacına aşılı, 60NA01, 60NH02, 60NT01 ve 60PA58 genotiplerinden oluşmuştur. Bulgularımızda, genotiplerin çiçeklenme ve hasat tarihlerinin benzerlik gösterdiği görülmüştür. İki yıllık ortalama verilerine göre meyve ağırlığı 15.48 - 20.63 g, meyve eni 31.33 - 35.63 mm, 100 çekirdek ağırlığı 28.57 - 31.87 g , çekirdek ağırlığı/meyve ağırlığına oranı % 7.83 -9.63, meyve eti sertliği 10.34 - 13.03 N, ağaç taç hacmi 792.01 - 1155.55 cm3, verim 223.98 g - 1046.62 g ağaç-1, suda çözünebilir kuru madde miktarı % 20.18- 24.35 ve toplam asitlik % 0.65-1.11 arasında saptanmıştır. Meyvedeki tohum sayısının ise 5 adet olduğu belirlenmiştir. Çalışmamızda gerek tek tek gerekse toplam kalite kriterleri yönünden dikkate aldığımızda 60NT01 genotipi, performansı en iyi olan genotipi oluşturmuştur. Belirlenen bu çeşit adayı genotipinin tescil çalışmaları başlatılacaktır. Aynı zamanda muşmula gen kaynağı olarak koruma altına alınmış olacaktır.

Anahtar Kelimeler

Genotip, seleksiyon, pomolojik özellikler, Muşmula (Mespilus germanica L.)

Etik Beyan

Etik kurul beyanı gerektirmiyor

Performances of Medlar Tree (Mespilus germanica L.) Genotypes Selected From Tokat Province (Selection II)

Öz

This research was conducted in the central district of Tokat province (Türkiye) in 2019 and 2020. The material consisted of genotypes 60NA01, 60NH02, 60NT01 and 60PA58, grafted onto quince seedling rootstock, which were determined as promising variety candidates from the medlar selection study conducted in 2010-2012 and were planted in the genetic resource parcel. In our findings, it was seen that the flowering and harvest dates of the genotypes were similar. According to the two-year average data, fruit weight is 15.48 - 20.63 g, fruit width is 31.33 - 35.63 mm, 100 seed weight is 28.57 - 31.87 g, ratio of seed weight to fruit weight is 7.83 -9.63 %, flesh firmness 10.34 - 13.03 Nevton, tree crown volume 792.01 - 1155.55 cm3, yield 223.98 g - 1046.62 g tree-1, water-soluble dry matter content was between 20.18-24.35% and total acidity was between 0.65-1.11%. It was determined that the number of seeds in the fruit was 5 pieces. In our study, when we consider both individually and in terms of total quality criteria, 60NT01 genotype constituted the genotype with the best performance. Registration studies of this identified variety candidate genotype will be initiated. At the same time, medlar will be protected as a genetic resource.

Anahtar Kelimeler

Genotype, Selection, Pomological characteristics, Medlar (Mespilus germanica L.)

Kaynakça

• Akın Y, Bostan SZ, 2020. Terme’de (Samsun) Yetiştirilen Ümitvar Muşmula Genotiplerinin Tartılı Derecelendirme ile Belirlenmesi. Bağbahçe Bilim Dergisi 7(3): 118-126.
• Anonim, 2014. Bursa Orman Bölge Müdürlüğü. Yabani Meyveli Orman Ağaçları Eylem Planı 2012-2016.
• Anonim, 2022a. Afyonkarahisar Tıbbi ve Itri Bitkiler Merkezi. Erişim Tarihi: 3.3.2022. https://atib.ogm.gov.tr/ Sayfalar/T%C4%B1bbi%20ve%20Itri%20Bitkilerimizi%20Tan%C4%B1yal%C4%B1m/Musmula.aspx.
• Anonim, 2022b. Tokat Valiliği. Coğrafi Yapı. T.C. Çevre, Şehircilik ve İklim Değişikliği İl Müdürlüğü. Erişim tarihi: 3.3.2022. https://tokat.csb.gov.tr/cografi-yapi-i-1211.
• Anonim, 2022c. T.C. Tokat Valiliği. Tokat'ta Toprak, Tarım, Su, Coğrafya, Turizm ve Dahası. T.C. Tokat Valiliği. Erişim Tarihi: 3.3.2022. http://www.tokat.gov.tr/tokatta-tarim-toprak-ve-turizm.
• Ayaz FA, Glew RH, Huang HS, Chuang LT, VanderJagt DJ, Strnad M, Breve N, 2002. Evolution of fatty acids in medlar (Mespilus germanica L.) mesocarp at different stages of ripening. Grasas y Aceites 53(3): 352–356.
• Aydın F, Karadeniz T, Bak T, Güler E, 2020. İstanbul İli Beykoz İlçesinde Doğal Olarak Yetişen Muşmula Genotiplerinin (Mespilus germanica L.) Bazı Agromorfolojik Özellikleri. Uluslararası Anadolu Ziraat Mühendisliği Bilimleri Dergisi 2(4): 1-7.
• Aygün A, Tasçı AR, 2013. Some Fruit Characteristics of Medlar (Mespilus germanica L.) Genotypes Grown in Ordu, Turkey. Scientific Papers Series B Horticulture 57.
• Baytop T, 1999. Curing with plants in Turkey, in the past and today (Türkiye’de bitkiler ile tedavi, geçmişte ve bugün) 2. Nobel Medical Boks, Çapa, İstanbul, 299p.
• Baird JR, Thieret JW, 1989. The Medlar (Mespilus germanica L.) from Antiquity to Obscurity. Economic Botany 43(3): 328-372.
• Bibalani GH, Mosazadeh-Sayadmahaleh F, 2012. Medicinal benefits and usage of medlar (Mespilus germanica) in Gilan Province (Roudsar District), Iran. Journal of Medicinal Plants Research 6(7): 1155-1159.
• Bostan SZ, 2002. Interrelationships Among Pomological Traits and Selection of Medlar (Mespilus germanica L.) Types in Turkey. Journal American Pomological Society 56(4): 215-218.
• Bostan SZ, İslam A, 2007. Doğu Karadeniz Bölgesi Muşmulalarının (Mespilus germanica L.) Seleksiyon Yoluyla Islahı Üzerinde Araştırmalar. V. Ulusal Bahçe Bitkileri Kongresi, 4-7 Eylül, Meyvecilik 1: 494-501, Erzurum.
• Bostan, SZ. 2022. Türkiye'de Muşmula Çeşit Islahındaki Gelişmeler. (Ed: Atik A), Ziraat, Orman ve Su Ürünleri Alanında Gelişmeler, Duvar Yayınları, 109-122.
• Cevahir G, Bostan SZ, 2021. Organic acids, sugars and bioactive compounds of promising medlar (Mespilus germanica L.) genotypes selected from Turkey. International Journal of Fruit Science 21(1): 312-322.
• Çakır E, Öztürk A, 2019. Samsun İli Tekkeköy İlçesinde Yetişen Ümitvar Muşmula Genotiplerinin Belirlenmesi. Uluslararası Tarım ve Yaban Hayatı Bilimleri Dergisi 5(2): 240-249.
• Çelik M, 1988. Ankara Koşullarında Williams, Ankara Akça ve Şeker Armut Çeşitleri İçin En Uygun S.Ö. Ayva Anaçlarının Seçimi Üzerine Bir Araştırma. Ankara Üniversitesi Ziraat Fakültesi Yayınları, 1075 (578), Ankara.
• Demir Ö, 2006. Muşmula (Mespilus germanica L.) Meyvelerinin Olgunlaşması Sırasındaki Polifenol Oksidazın Karakterizasyonu. Karadeniz Teknik Üniversitesi, Fen Bilimleri Enstitüsü, Yüksek Lisans Tezi, 63s, Trabzon.
• Dönmez Y, Aydınözü D, 2012. Bitki Örtüsü Özellikleri Açısından Türkiye. İstanbul Üniversitesi Edebiyat Fakültesi Coğrafya Bölümü, Coğrafya Dergisi 1302: 7212.
• Ehteshami M, Zolfaghari H, Salari M, Teymouri E, 2021. Mespilus germanica (MG) and Tribulus terrestris (TT) Used as Biosorbents for Lead Removal from Aqueous Solutions: Adsorption Kinetics and Mechanisms. Hindawi Advances in Materials Science and Engineering 1-13.
• Ercişli S, Şengül M, Yıldız H, Şener D, Duralija B, Voca S, Purgar DD, 2012. Phytochemical and Antioxidant Characteristics of Medlar Fruits(Mespilus germanica L.). Journal of Applied Botany and Food Quality 85: 86-90.
• Gerçekçioğlu R, Ertürk A, Atasever Ö, 2018. Bitki Büyümesini Teşvik Edici Rizobakteri (PGPR) Uygulamasının Eşme Ayva Çeşidinde (Cydonia vulgaris L.) Bitki Gelişmesi Üzerine Etkileri. JAFAG 35 (Ek Sayı): 89-96. doi: 10.13002/jafag4506
• Gerçekcioğlu R, Yılmaz C, 2022. Bazı Mürver (Sambucus nigra L.) Çeşitlerinin Erzincan Ekolojik Koşullarına Adaptasyonu. Journal of Gaziosmanpasa Scientific Research 11(1): 88-97.
• Glew RH, Ayaz FA, Vanderjagt DJ, Millson M, Dris R, Niskanen R, 2003a. A Research Note Mineral Composition of Medlar (Mespilus germanica) Fruit at Different Stages of Maturity. Journal of Food Quality 26: 441-447.
• Glew RH, Ayaz FH, Sanz C, VanderJagt DJ, Huang HS, Chuang LT, Strnad M, 2003b. Changes in Sugars, Organic Acids and Amino Acids in Medlar (Mespilus germanica L.) During Fruit Development and Maturation. Food Chemistry 83(3): 363-369.
• Gürbüz E, Bostan SZ, 2020. Çarşamba İlçesi (Samsun) Ümitvar Muşmula Genotiplerinin Fiziksel ve Kimyasal Karakterizasyonu. KSÜ Tarım ve Doğa Dergisi 23(4): 816-823.
• Hacıseferoğulları H, Özcan M, Sonmete MH, Özbek Ö, 2005. Some Physical and Chemical Parameters of Wild Medlar (Mespilus germanica L.) Fruit Grown in Turkey. Journal of Food Engineering 69: 61-7.
• Harlan JG, 1951. Anatomy of gene centers. Amer. Nat. 85: 97-103.
• Kokubun, T., Harborne, J. B., Eagles, J. Waterman, PG. 1995. Four Dibenzofuran Phytoalexins From The Sapwood of Mespilus Germanica. Phytochemistry 39(5): 1039-1042.
• Köksal Aİ, 1982. Bazı Elma ve Armut Anaçları ile Bunların Üzerine Aşılı Önemli Kültür Çeşitleri Arasındaki GA ve ABA Benzeri Maddelerim Değişimleri Üzerine Araştırmalar. Ankara Üniversitesi Ziraat Fakültesi Yayınları 473s, Ankara.
• Lind DA, Marchal WG, Wathen SA, 2005. Statistical Techniques in Business and Economics (12. b.), McGraw-Hill Irwin, New York.
• Özbek S, 1978. Genel meyvecilik. Çukurova Üniversitesi, Ziraat Fakültesi Yayınları 131: 386s. Adana.
• Özkan Y, Gerçekcioğlu R, ve Polat M, 1997. Tokat Merkez İlçede Yetiştirilen Muşmula Tiplerinin Meyve Özelliklerinin Belirlenmesi Üzerine Bir Araştırma. 1. Yumuşak Çekirdekli Meyveler Kongresi, 9-11 Eylül, Tokat.
• Phipps JB, O’Kennon RJ, Lance RW, 2003. Hawthorns and Medlars, Royal Horticultural Society, Cambridge, U.K. Romero-Rodriguez A, Simal-Lozano J, Vázquez-Odériz L, López-Hernández J, González-Castro M J, 2000. Physical, Physicochemical and Chemical Changes During Maturation of Medlars and Persimmons. Deutsche Lebensmittel-Rundschau 96(4): 142-145.
• Rop O, Sochor J, Jurikova T, Zitka O, Skutova H, Mlcek J, Kizek R, 2011. Effect of Five Different Stages of Ripening on Chemical Compounds in Medlar (Mespilus germanica L.). Molecules 16: 74-91.
• Sadeghinejad Z, Erfani-Moghadam J, Khadivi A, 2022. Bioactive Content and Phenolic Compounds of Common Medlar (Mespilus germanica L.) and Stern's MEdlar (M. canescens Phipps). Food Science & Nutrition 10: 1988-1993.
• Schaefer K, Nyberg A, Postman J, Bassil N, 2015. Genetic Diversity of Medlar (Mespilus germanica) Germplasm Using Microsatellite Markers. Acta Horticulturae 1094: 47-56.
• Staub J, 2007. 75 Remarkable Fruits for Your Garden. Gibbs Smith Publisher, Utah.
• TÜİK. 2023. Türkiye İstatistik Kurumu. https://www.tuik.gov.tr/. Erişim 1.Ocak 2023.
• Uzun M, Bostan SZ, 2019. Sürmene İlçesinde (Trabzon) Doğal Olarak Yetişen Muşmula Genotiplerinin (Mespilus germanica L.) Seleksiyonu. Iğdır Üniversitesi Fen Bilimleri Enstitüsü Dergisi 9(2): 604-613.
• Vavilov NI, 1951. The Origin, Variation, Immunity and Breeding of Cultivated Plants. (Ed: Chester KS). The Chronica Botanica,Waltham, Mass, 176: 13.
• Yılmaz A, 2015. Tokat'ta Doğal Olarak Yetişen Muşmula (Mespilus germanica L.) Genotiplerinin Seleksiyonu. Gaziosmanpaşa Üniversitesi, Fen Bilimleri Enstitüsü, Doktora Tezi, 129s, Tokat.
• Yılmaz A, Gerçekcioğlu R, 2013. Tokat Ekolojisi Muşmula (Mespilus germanica L.) Popülasyonu ve Dağılımı. Tarım Bilimleri Araştırma Dergisi 6(2): 1-4.
• Yılmaz A, Gerçekcioğlu R, Atasever Ö, 2020. Selection of Medlar (Mespilus germanica L.) Genotypes Naturally Grown in Tokat Province in Turkey. Acta Hortic. 1282: 187-194.